Huấn Ca - Chương 11 - 20

ĐỪNG DỰA VÀO VẺ BỀ NGOÀI

CHƯƠNG 11

1. Khôn ngoan phận khó nghèo
Sẽ thời được đặt lên cao chỗ ngồi
Giữa nơi vị vọng chọn rồi
Của hàng quyền quí ở đời ngồi đây
2. Đừng khen ai sắc đẹp thay
Chớ nhờm tởm dị tướng ai trên mình.
3. Con ong nhỏ nhất thân hình
Thuộc muôn loài có cánh liền ở thân
Nhưng thời mật nó thành phần
Đứng đầu sản phẩm hảo hoàn ngọt ngon.
4. Đừng chê người mặc rách hơn
Chớ đi diễu kẻ đang còn khổ đau.
Vì kìa kinh ngạc biết bao!
Việc làm Thiên Chúa ta nào hiểu ra
Công trình của Chúa bao la
Ngài che khuất mắt bao là phàm nhân.
5. Biết bao lãnh chúa nhọc nhằn
Ngai vàng chiếm được quyền hành quản coi
Vô danh tiểu tốt ở đời
Triều thiên cũng được mang nơi đỉnh đầu!
6. Bao người quyền quí khổ đau
Đã mang tủi nhục cho hầu thảm thê
Những người vị vọng đó kìa
Cũng bị trao nộp cho thì người ta.

ĐẮN ĐO

7. Trước khi nghiên cứu điều tra
Chớ đi nói trước rõ là sai đây

Truy tầm xem xét lâu dài
Rồi ra trách cứ cho ai mới thành.
8. Đừng nên trả đáp rõ rành
Trước khi mình đã tiến hành để nghe.
Huấn từ đương tiến diễn kia
Dừng nên ngăn lại nói chi xen vào.
9. Những điều vô hại đến nào
Đừng nên nổi giận nói điều quàng xiên.
Gian hùng tranh tụng triền miên
Chớ nên tiến đến để liên can vào.
10. Hỡi con vì cớ làm sao
Ôm đồm lắm chuyện trước sau vào mình
Người đi hối lộ giàu liền
Sẽ không sạch tội vào trên thân người.
Hỡi con, có chạy mau rồi
Con đây cũng chẳng đuổi thời kịp đâu
Có tìm cũng chẳng gặp nào
Điều gì con đã ước ao kiếm tìm.
11. Có người vất vả triền miên
Luôn thời liếng thoắng, nhưng liền tiêu hao.

TIN CẬY NƠI CHÚA

12. Có người bại hoại hững hờ
Vô tài, thất vọng ê hề đến thôi!
Nhưng rồi mắt của Chúa Trời
Đoái xem nhìn xuống trên người họ ngay
Nhờ tình thương xót của Ngài
Giữ cho sạch hết khỏi đây nhơ bùn.
13. Ngài cho nó ngẩng đầu luôn
Đồng thời cất nhắc cao hơn trước liền
Khiến cho nhiều kẻ ngạc nhiên
Chính vì nó được Chúa Trên thương nhiều.
14. Dữ lành, sống chết, giàu nghèo
Cũng do Thiên Chúa mọi điều xuất ra.
15. Khôn ngoan minh mẫn người ta
Hiểu thông lề luật Chúa đà ban theo
Với cùng bác ái thương yêu
Đồng thời chính lộ cũng đều Ngài ban.
16. Ngu đần cùng với tối tăm
Dựng lên cho lũ tội nhân ác tàn
Ác làm, ác họa đồng hành
Làm sao mà tránh chạy nhanh khỏi này.
17. Hồng ân Thiên Chúa luôn đây
Ban người đức nghĩa hiện nay ở đời
Lòng thương sủng ái của Người
Giúp cho thành đạt mọi thời trước sau.
18. Có người nghèo túng nên giàu
Rồi từ thịnh vượng trở hầu tiêu tan.
19. Trong khi nó nói lên rằng:
"Tôi nay gặp được an nhàn rồi đây
Giờ tôi hưởng phần phước ngay"
Nó không biết số phận này ra sao?
Cái ngày nó sẽ phải trao
Trọn toàn của cải cho nào ai đây?
Để đi vào cõi chết này
Với hai tay trắng chẳng ai ngỡ ngàng!
20. Vụ phần con hãy chuyên cần
Lấy đây vui thú chuyên chăm thi hành
Tỏ ra lão luyện việc làm
Hàng ngày vui sống an nhàn mãi luôn.
21. Việc người gian ác lưu tồn
Thời con chớ lạ khi trông thấy này
Hãy chờ trước mặt Chúa đây
Hãy trông đợi ánh sáng Ngài chiếu đi.
Bởi vì trước mắt Gia-vê
Làm sao lại có việc gì khó theo?
Bỗng nhiên nâng cấp kẻ nghèo
Trở thành những kẻ sang giàu sướng thay!
22. Chúa đi chúc phước cho ngay
Phần trao người đức nghĩa này dành riên
Khi thời gian đến gần bên
Ước mong của nó tức liền nở hoa
23. Đừng nên cất tiếng nói ra:
"Tại sao lại phải phiền hà tổn công?
Nào thời có báo kể luôn
Điều gì cho chính tôi trong lúc này?"
24. Đừng nên đi nói ra ngay:
"Có gì thì đã đủ đây cả rồi
Đâu còn tai họa đến nơi
Làm đầy khổ cực cho tôi nữa này?"
25. Điều lành của chính hôm nay
Làm quên cái dữ đi ngay tức thì
Và rồi sự dữ gây kìa
Sẽ thời làm mất quên đi điều lành
26. Bởi vì với Chúa rõ rành
Thật là dễ dãi ngày dành mệnh chung
Để rồi trả lại họ luôn
Theo đường lối sống ở trong cuộc đời.
27. Vào thời hoạn nạn đến rồi
Hân hoan khoái lạc đồng thời cũng quên.
Tận cùng đời họ thấy liền
Sẽ thời tỏ rõ nói lên việc làm.
28. Trước khi mệnh một đến lần
Đừng khoe mình có phước ân lãnh rồi
Vì vào lúc vận cùng đời
Con người sẽ lộ ra thời hết ngay.

COI CHỪNG QUÂN GIAN ÁC

29. Đừng quên bất kể là ai
Cũng đưa dẫn dắt đến ngay nhà mình
Kẻo người gian ác mưu manh
Sẽ làm con phải mắc thành vạ lây.
30. Như chim mồi giữa lồng này
Lòng người độc ác giống đây việc làm.
Cũng như thám tử tiến hành
Rình mò sơ hở của thành đối phương.
31. Kẻ đi vu vạ hay thường
Đổi lành thành dữ ra luôn cho người
Hảo hoàn toàn bích đồng thời
Cũng tìm ra vết tì rồi nơi đây.
32. Chỉ cần một tia lửa này
Cả lò than bốc cháy ngay tức thời
Còn người gian ác vô nòi
Chỉ rình đổ máu cho rồi người đây.
33. Hãy dè chừng kẻ dữ này
Bởi vì nó chỉ đẻ ngay dữ dằn.
Hãy e nó kéo xuống lần
Cho con phải chịu ô danh muôn thời
34. Cho người lạ ở nhà rồi
Nó thời thay đổi nếp đời sống con
Và làm gia thất ra luôn
Sống đời khác lạ xa hơn trước ngày.

VIỆC LÀM PHƯỚC

CHƯƠNG 12

1. Khi làm phước hãy nhớ ngay
Con đi làm phước cho ai lúc này
Chính con phải biết rõ đây
Bởi công việc phước làm bày ra sao?
2. Trao người đức nghĩa ơn nào
Con thời gặp được công hầu thưởng sau
Nếu không do họ trả mau
Thời do Thiên Chúa sẽ nào trả thôi
3. Ủi an kẻ ác làm rồi
Chẳng là việc tốt phải đòi làm đâu
Việc làm như thế ban trao
Chẳng là bố thí khi nào cho ai!
4. Hãy trao kẻ tốt ơn này
Khước từ kẻ ác đi ngay tức thời
5. Khiêm nhu hãy ủi an rồi
Giả như ngược lại thì thôi đừng làm.
Chớ trao binh khí nó cầm
Để rồi trở mặt đi lần đánh con.
Hai lần mắc oán khổ luôn
Thay cho mọi thứ huệ ơn con làm.
6. Chúa thời ghét kẻ hung tàn
Trên đầu kẻ ác Ngài dành phạt luôn
7. Hãy trao kẻ tốt ban ơn
Khước từ kẻ dữ mọi nguồn ân ban.




BẠN THẬT VÀ BẠN GIẢ

8. Gặp hên biết bạn hiền lành?
Lâm nguy thù địch đâu lần trốn đi?
9. Gặp hên, thù trở bạn bè
Lâm nguy bạn cũng mau thì chạy luôn
10. Đừng bao giờ tín cậy trông
Vào người tín nết bất trung địch thù
Vì đây sẽ đến ngày giờ
Đồng kia ác tính có cơ rỉ dần.
11. Cho dầu dạ dạ vâng vâng
Đứng đi nhường bước, nhún nhường khoan thai
Nhưng con phải ý ngay
Và e dè nó hàng ngày sẵn luôn
Hãy coi ở cạnh bên con
Giống như kẻ mài gươm sẵn sàng
Biết rằng rỉ sét sẽ tàn
Chẳng thời kéo mãi tràn lan đến cùng.
12. Đừng đem đặt nó bên luôn
Kẻo đi đẩy chỗ thay con sau này.
Đừng đặt bên hữu con đây
Nó thời nhằm chiếm chỗ nay con ngồi
Muộn rồi con mới hiểu thôi
Bao lời ta dạy ở đời truyền loan
Bồi hồi nhớ tới lời răn
Những lời tâm huyết ta ban dạy này.
13. Ai thường đi dụ rắn đây
Nó thời sẽ cắn cho ngay vào người
Hay ai liều lĩnh ở đời
Xáp gần mãnh thú để rồi thiệt thân
14. Cũng đồng một cách đó luôn
Ai thương những kẻ ác ôn bạn bè
Lăn mình với chúng đương khi
Để gần gũi chúng cùng thì chung vui.
15. Bao lâu còn đứng vững rồi
Nó không lộ mặt ra thời với con
Khi con túng thế tiếp luôn
Nó không cầm hãm bày tuôn ra này.

16. Nơi môi miệng kẻ nghịch đây
Bao lời dịu ngọt tuôn đầy ra mau
Nhưng lòng suy nghĩ hố sâu
Kẻ thù mắt cũng lệ trào như ai
Nhưng khi gặp dịp nào đây
Máu con cũng chẳng hết này khát đâu.
17. Giả cơn tai họa ra sao
Nó thời đã đứng đợi sau sẵn sàng
Giả đò tiếp cứu lăng xăng
Thực ra hất gót con quăng ra ngoài
18. Nó lắc đầu, nó vỗ tay
Huyên thuyên đay nghiến đổi thay mặt này.

ĐI LẠI VỚI NGƯỜI BẰNG VAI

CHƯƠNG 13

1. Ai cầm lấy nhựa trong tay
Tức thời nhựa sẽ bám ngay vào liền
Ai bồ bịch kẻ ác gian
Sẽ thời học được mọi đàng chúng đây
2. Gánh năng quá sức con này
Tại sao vác lấy lên ngay thân người!
Người giàu có hơn con rồi
Tại sao làm bạn với thời họ đây?
Của con nồi đất sánh tày
Nồi đồng của họ cách này làm sao!
Nó mà va chạm đụng vào
Sao mà chẳng vỡ tan mau ra liền.
3. Kẻ giàu làm quấy gây nên
Nó còn làm bộ tịch nói lên bao lời
Người nghèo chịu nhục nhã rồi
Lại còn oan khẩn đồng thời ra đây.
4. Nếu con làm lợi cho ai
Nó dây sẽ dụng con ngay tức thời
Con mà ngã quị xuống rồi
May ra thương hại con thôi là cùng.
5. Việc vàn con được thịnh hưng
Tức thời vồn vã bên con luôn này.

Nó tìm bóc lột con đây
Chẳng nào một chút tỏ bày băn khoăn
6. Với con khi nó thấy cần
Thời đi dua mị tỏ lần với con
Tỏ ra hoan hỉ vui luôn
Đem vài hy vọng để trông đẹp lòng
Nó niềm nở nói mạnh mồm:
Anh cần gì đó tôi luôn sẵn sàng?
7. Giữa bao khách nó đến thăm
Làm con xấu hổ tủi thân lúc này
Bao lâu còn thấy lợi đây
Nó luôn hòa hoãn mọi ngày với con.
Vài ba lần phỉnh gạt luôn
Sau rồi cũng phớt lờ buông chẳng nhìn
Khi quay về phía con liền
Nó thời đầu lắc triền miên chối từ.
8. Coi chừng con chớ vập vồ
Cũng đừng thiếu lịch duyệt cho mọi người.
9. Kẻ trên tiến lại gần rồi
Con thời hãy cứ ở nơi xa này
10. Ông càng xích lại gần đây
Con đừng tiến đến gần ngay bấy giờ
Kẻo thời sẽ bị đuổi xua
Nhưng đừng có đứng quá xa nơi này
Kẻo con bị lãng quên đây
Bởi vì chẳng thấy con ngay tức thời.
11. Con đừng tin tưởng vào người
Tưởng rằng nó thịnh tình rồi với con
Chớ nên tin tưởng nó luôn
Dẫu môi có nổi vọng ồn huyên thuyên
Vì trong khi cất tiếng lên
Ý đồ dò xét con liền thôi đây
Nó cười để thử con này
Và rồi đoán biết con ngay tức thời.
12. Bạo chúa tất độc ác rồi
Chẳng sao có chút thương người nào đâu
Bao người bị hại trước sau
Mất đi tính mạng chính vào tay y.
13. Hãy giữ gìn lấy mình đi
Đề cao cảnh giác khỏi nguy thân mình
Chớ đừng đi lại triền miên
Với người hung bạo kẻo liên lụy vào.
14. Điều nghe trong giấc ngủ nào
Hãy đi tỉnh dậy đem mau thi hành.
Suốt đời con hãy hết tình
Mến yêu Thiên Chúa tác thành nên con
Và cầu khẩn nguyện Ngài luôn
Xin Ngài tế độ thân con sau này
15. Vật nào thời cũng yêu ngay
Chính thời chủng loại của đây đồng loài.
Mọi người ai cũng như ai
Yêu thương đồng loại mình này mà thôi.
16. Vật nào cũng sống gần rồi
Với loài vật ấy đồng thời chúng đây.
Loài người bầu bạn với ngay
Chính người đồng loại hiện nay của mình
17. Làm sao có thể nên thành
Sói, chiên làm bạn hòa bình với nhau
Con người cũng vậy giống hao
Người lành, kẻ dữ cách nào kết thân.
18. Bình yên sao được giữa đàn
Sài lang, chó sói dữ dằn như nhau
An bình sẽ tao cách sao
Giữa hai kẻ khó, người giầu cách ngăn
19. Mồi cho sư tử rừng hoang
Là lừa sa mạc hiến dâng nên mồi
Cũng như cách ấy mà thôi
Kẻ giàu ngốn mất những người nghèo đây
20. Kẻ khiêm nhường sống hiện nay
Giống như đồ mửa kẻ này kiêu căng.
Những người nghèo khổ khó khăn
Là đồ dơ mửa những anh nhà giàu?
21. Kẻ giàu lảo đảo làm sao
Có người nâng đỡ trước sau vững bền
Người nghèo lảo đảo ngả nghiêng
Bạn bè đưa đẩy lăn chiêng té nhào.
22. Kẻ giàu ăn nói cách nào
Bao nhiêu kẻ đỡ theo nhau hộ phù
Nói gian nói dối ra cho
Cũng đều khen ngợi hay ho điều này.
Kẻ nghèo mới thốt lời đây
Tiếng kêu inh ỏi lên ngay tức thời
Dả đảo, đả đảo im thôi
Những lời anh nói ra rồi khó nghe!
23. Kẻ giàu vừa nói tức thì
Mọi người thinh lặng cho kìa đúng thôi
Chúng liền bốc thơm bao lời
Bốc tâng khôn khéo lên trời mây cao.
Kẻ nghèo mới nói ra sao
Chúng nhao nhao hỏi, đứa nào nói kia
Nếu y xẩy chân tức thì
Chúng ùa xúm đến lăn y nhào liền
24. Kẻ giàu vô tội, tốt hiền
Người nghèo tội lỗi, xấu trên cõi đời.
25. Lòng người đổi mặt tức thời
Hoặc ra tốt, xấu luôn thôi chóng chày.
Mặt mày tỏ rạng rỡ đây
Dạ lòng hớn hở liền ngay mở cờ
Người có đôi mắt lờ đờ
Tỏ ra tâm trí â lo ưu phiền.

HẠNH PHÚC ĐÍCH THỰC

CHƯƠNG 14

1. Phước thay những miệng lưỡi hiền
Không làm cho chính người mình khổ đây!
Khiến cho không hổ ngơi này
Vì lương tâm chẳng rứt ray cắn mình.
Phước thay hồn chẳng oán liền
Lòng người trông cậy chẳng nghiền nát tan

HAM MUỐN VÀ HÀ TIỆN

3. Với người hà tiện lòng tham
Thời này của cải chẳng làm ích đâu
Với người đôi mắt khát khao
Hoàng kim chẳng hạp với nào chúng đây

4. Kẻ ăn uống sẻn so này
Để cho kẻ khác chiếm ngay của rồi
Bao nhiêu của cải họ thời
Những người khác sẽ say vui hưởng liền.
5. Con người tự ác với mình
Thời sao có thể tốt lành tha nhân?
Tự mình chẳng muốn hưởng ân
Của ngay tại chính bản thân mình này
6. Con người ác nghiệt mình đây
Ai còn ác hại hơn ngay họ rồi.
Ác này sẽ báo trả thôi
Cho ngay chính họ ở đời trần gian.
7. Họ đi làm những việc lành
Chẳng qua lơ đễnh đã làm việc đây
Sau thời cũng tỏ ra ngay
Bao điều gian ác họ bày ra thôi.
8. Con người độc ác ở đời
Với đôi mắt đố kỵ thời sẵn luôn
Ngoảnh quay đàng khác ngó trông
Coi thường mạng sống ở trong trần hoàn.
9. Với người đôi mắt tham lam
Phần mình coi ít hơn phần tha nhân
Nhưng ai chiếm đoạt những phần
Của người khác sẽ tồi tàn hỏng hư.
10. Mắt người ganh tị phen bi
Trông nhìn thấy bánh tức thì xáo xông
Nó thời bị đói meo lòng
Trước bàn tiệc đã dọn luôn sẵn rồi
11. Hỡi con nếu có của thời
Hãy luôn săn sóc thân người mình con
Và tùy sức lực có luôn
Hãy ăn cho béo khỏe hơn hàng ngày
12. Hãy nên nhớ kỹ điều này
Cái chết chẳng có ở ngay xa nào
Âm phủ định mệnh chẳng đâu
Tỏ cho con thấy rõ điều chi đây.
13. Trước khi con chết nhớ này
Hãy đi làm phước cho ngay bạn bè
Những gì con có sẵn kia
Hãy đem cho họ mau đi xong rồi
14. Gia tài hiện có ở đời
Với mình chớ khó khăn thời làm chi
Bao mong ước chính đáng kìa
Chớ đừng có bỏ qua đi khi nào.
15. Các tài sản của con đâu
Há không trao lại người sau hưởng dùng
Và công khó nhọc con luôn
Để cho những kẻ khác cùng chia nhau.
16. Hãy cho hãy nhận đi mau
Hãy o bế lấy mình nào mà thôi
Vì nơi âm phủ kia rồi
Chẳng ai còn kiếm tìm tòi khoái vui
17. Giống như chiếc áo đó thôi
Xác phàm hết thảy sẽ thời rã tan
Luật lề phải chết thế nhân
Bất di bất dịch thế trần phải tuân
18. Giống như thực vật cây xanh
Lá già rụng xuống để dành lá non
Giống nòi có thịt máu luôn
Người này quá vãng về nguồn phát sinh
Kẻ kia tiếp tục ra liền
Nối luôn cuộc sống hành trình trần gian
19. Mọi công trình sẽ biến tan
Việc làm của nó theo đàng nó luôn.

HẠNH PHÚC CỦA NGƯỜI KHÔN NGOAN

20. Phúc thay người gẫm khôn ngoan
Và cùng đàm luận mọi đàng suốt thông
21. Người lưu tâm đến lối đường
Của khôn ngoan nhận ra đàng phải theo
22. Người như thám tử chọn nhiều
Dõi theo hiểu thấu mọi điều khôn ngoan
Và do các ngõ ngách nguồn
Nó đều tường tận hết luôn mọi bề.
23. Người nghiêng qua cửa sổ kia
Của khôn ngoan để ngó đi coi đàng
Đôi tai thinh lặng hoàn toàn
Lắng nghe nơi của nhà đang đợi chờ.

24. Người đi hạ trại quanh nhà
Cột dây nơi vách tường đà gần bên
25. Người căng dựng lán nhà liền
Và cư ngụ tại nhà bên sự lành.
26. Người làm tổ tại nơi cành
Và lưu lán lại cũng ngành đó luôn.
27. Người đi ẩn nấp ở trong
Khuất che ánh nắng hiện dường nóng thiêu
Và lưu ngụ lại tại lều
Nơi khôn ngoan trướng đã treo mắc rồi.

CHƯƠNG 15

1. Đây là cách xử của người
Biết tôn kính sợ Chúa Trời Gia-vê
Và người nắm giữ luật lề
Sẽ thời hướng tới trọn bề khôn ngoan
2. Như người từ mẫu hiền lành
Khôn ngoan ra đón tiếp dân ân cần
Đón người như đón chính nàng
Từ thời của tuổi thanh xuân cưới về
3. Khôn ngoan nuôi dưỡng mọi bề
Bởi bằng thứ bánh ban kìa tinh khôn
Và trao nó của uống luôn
Bằng ngay thứ nước hiểu thông suốt đời
4. Dựa vào khôn ngoan chắc rồi
Chẳng bao giờ bị để thời ngả mau
Cậy khôn ngoan vững chắc nào
Sẽ không xấu hổ khi nao ở đời.
5. Vượt trên bạn hữu đồng thời
Khôn ngoan cất nhắc nó rồi cao hơn
Khôn ngoan mở miệng cho luôn
Giữa nơi đám hội dân đông xum vầy
6. Nó thời sẽ gặp được ngay
Chính niềm hoan lạc tỏ bày mừng vui
Khôn ngoan cho nó hưởng rồi
Danh thơm vạn đại luôn thời mãi ra.
7. Bọn người hư phiếm trải qua
Chúng không đạt thấu điều là khôn ngoan

Những người ngạo ngược ác gian
Khôn ngoan chẳng để lộ đàng thấy đâu
8. Khôn ngoan ở cách xa nào
Bọn người nhạo báng sống hầu ác gian
Những người dối láo hoang đàng
Không hề nghĩ tới khôn ngoan lúc này
9. Miệng người gian ác hàng ngày
Nói lời khen ngợi chói tai mọi người
Vì Thiên Chúa chẳng ban rồi
Phần khôn ngoan cho nó thời lãnh đâu
10. Người khôn ngoan miệng môi nào
Vang lời khen ngợi ca rao lên Ngài
Và Thiên Chúa hướng dẫn ngay
Cho mình biết rõ hiện nay điều gì.

TỰ DO CỦA CON NGƯỜI

11. Chớ đừng có nói ra thì:
"Tội tôi ở tại Gia-vê Chúa Trời".
Vì điều Ngài đã ghét rồi
Thời Ngài lại chẳng làm nơi điều này.
12. Chớ đừng đi nói ra ngay:
"Chính Ngài tôi đã ngã đây bởi vì
Ngài thời chẳng có cần chi
Bàn tay hung thủ tiếp kề gấp đâu.
13. Gia-vê gớm ghét biết bao
Những điều càn dỡ bày nào ra ngay
Ngài thời chẳng để những ai
Biết tôn kính sợ Ngài đây bước vào
14. Chính ngay từ thưở buổi đầu
Chúa thời đã dựng nên nào người ta
Ngài trao quyền hạn bao la
Tự mình xét xử bởi qua ý mình.
15. Nếu con muốn giữ lệnh truyền
Và trung tín thực hiện liên theo Ngài.
16. Trước con lửa, nước giãi bày
Thích gì thì cứ giơ tay lãnh vào
17. Sống chết đôi ngả ngõ hầu
Bày ra trước mặt rõ nào thấy đây
Thích gì đã sẵn lúc này
Thời con sẽ được ban ngay tức thì
18. Sự khôn ngoan của Gia-vê
Thật là chính vạn năng kìa diễn ra
Hùng cường mạnh mẽ trải qua
Suốt thông mọi sự bao la giữa đời.
19. Mắt Thiên Chúa mãi nhìn coi
Trên người kính sợ chính Người khắp nơi
Mọi công việc của con người
Ngài thời biết hết rõ rồi từng li.
20. Ngài không truyền dạy ai kìa
Bỏ đi phạm tội lỗi chi điều nào
Ngài không ủy lạo ai đâu
Làm điều dối trá ra sao đảo lường.

NGUYỀN RỦA KẺ TỘI LỖI

CHƯƠNG 16

1. Chớ nên ao ước có luôn
Những con hư hỏng ở trong gia đình
Thấy con cái sống gian manh
Chớ đừng hả dạ hỉ hoan vui mừng
2. Dù là chúng tiếp tông dòng
Con thời cũng chớ vui luôn khi nào
Nếu nơi chúng chẳng có đâu
Tấm lòng kính sợ Chúa cao cả rồi.
3. Đừng nên kỳ vọng luôn thời
Vào đời sống, tương lai nơi chúng này
Vì thà có một con đây
Hơn là có tới cả ngay hàng ngàn
Thà rằng chết hết cả đàn
Không người nối dõi tiếp ngành giống tông
Hơn là con cái lớn đông
Sống trong tội lỗi ác ôn gian tà!
4. Trong thành dân chúng bao la
Nhưng thời chỉ một người là suốt thông
Biết tôn kính sợ Chúa luôn
Còn dòng phản bội diệt vong loại rồi.

5. Bao điều mắt thấy hiện thời
Tai còn nghe thấy nhiều nòi xấu xa.
6. Trên phường ác hại gian tà
Lửa luôn bừng cháy tỏa ra nơi này
Giữa dân hư đốn họp bày
Hỏa cơn thịnh nộ tỏa bay tức thời.
7. Vì Ngài không xóa tội rồi
Cho người vĩ đại của đời trước xưa
Những người cậy sức vóc to
Đã đi dấy loạn khiến cho tiêu đời.
8. Ngài không tha thứ những người
Đồng hương của Lót sống thời kiêu căng.
9. Ngài thời cũng chẳng có thương
Một dân mang án diệt vong tiêu đời
Bởi vì chúng sống suy đồi
Gây bao tội ác ra rồi giữa dân
10. Cũng như thế sáu trăm ngàn
Tinh binh ngạo ngược chết dần mòn đi
11. Cho nên chỉ một người kìa
Vô can nếu có, Ngài thì cũng thương
Bởi vì nơi Chúa có luôn
Vừa lòng lân mẫn với cơn giận hờn.
Ngài tha thứ miễn chấp luôn
Nhưng Ngài trút phạt trên phường ác gian
12. Ngài giàu thương xót vô vàn
Ngài thời hạch tội mọi đàng như nay
Ngài đi xét xử nhân loài
Theo như bao việc người này làm luôn
13. Kẻ gian ác sống bất lương
Chẳng thời thoát khỏi tai ương phạt hoài
Ngài không để ước vọng này
Của người đức nghĩa hiện nay tiêu tùng.
14. Kẻ làm tốt chẳng mất công
Mọi người sẽ đứng trước dung nhan Người
Tuy theo những việc làm rồi
Mà đời của họ quá thời làm sao.
15. Pha-rao chẳng nhận biết nào
Ngài làm cho hắn cứng đầu lì chai
Việc làm của Chúa tỏ bày
Thế gian coi thấy như đây rõ ràng.
16. Lòng lân mẫn Chúa tỏ tường
Ở trên mọi vật Ngài thường dựng nên
Anh quang và tối tăm liền
Ngài phân chia hết xuống trên loài người.

THƯỞNG PHẠT CHẮC CHẮN

17. Chớ đừng cất nói những lời:
"Tôi đây khuất mặt Chúa Trời cao xa
Trên nơi cao ngất bao la
Nào ai có nhớ biết là đến tôi
Ai đâu có nhận ra rồi
Rằng tôi đang ở giữa nơi đông bày
Mạng tôi có đáng gì đây
Giữa toàn thể thụ tạo ngay gian trần.
18. Hãy coi mọi sự hảo hoàn:
Trời và ngay chính các tầng trời đây
Trùng trùng điệp điệp diễn bày
Và cùng vực thẳm; đất này mênh mang
Khi Ngài đi xuống ghé thăm
Chúng rung rinh đảo chẳng hàng lối yên.
19. Núi đồi cặn rễ móng nền
Cũng đều kinh tởn run lên trước Ngài.
20. Những ngày tháng của tôi đây
Ngài thời chẳng để ý ngay làm gì
Lối đường của chính tôi đi
Có ai nghĩ đến đâu chi bận lòng?
21. Tôi đây phạm tội lỗi luôn
Không ai thấy được ở trong lúc nào
Tôi đi nói dối biết bao
Trong nơi kín đáo, ai đâu thấy đường
22. Việc làm đức nghĩa tôi luôn
Ai người sẽ nói ra trong lúc này
Còn trông mong cậy gì đây
Vì thời hạn định của Ngài quá xa!
23. Những người thấp trí tưởng là
Các điều như vậy trải qua hết rồi
Con người ngây ngố đồng thời
Cũng đều tưởng vậy mà thôi việc này.
24. Hãy mau chăm chú nghe đây
Hãy đi thụ giáo ta nay chỉ đường
Hãy mau chú ý tận tường
Những lời lẽ của ta trong tim lòng
25. Tinh thần ta thổ lộ luôn
Có cân có lượng nhún nhường tỏ ra
Bao nhiêu tri thức của ta
Tỏ cho con thấy ngang qua giới truyền
26. Khởi đầu Thiên chúa dựng nên
Bao công trình Chúa ở trên vũ hoàn
Ngài vừa gọi chúng sống sanh
Liền chia cho chúng đặc ân từng nòi.
27. Và Ngài cũng sắp đặt rồi
Cho công việc chúng theo noi tiến hành
Đồng thời cho các đạo binh
Trên trời phận vụ hoàn thành tròn chu.
Chúng không đói khát đến cho
Cũng không mỏi mệt mòn hao lực nào.
28. Vật này chẳng lấn lẫn nhau
Hằng tuân lời Chúa làm mau lệnh Người.
29. Sau Ngài nhìn xuống đất coi
Ngài ban ngập đất ân rơi phước lành
30. Phủ che mọi vật lan tràn
Sau cùng chúng cũng về đàng đất đai.

CHƯƠNG 17

1. Từ bùn Chúa dựng nên người
Và Ngài truyền lại trở hồi đất đai.
2. Ngài ban cho một số ngày
Để làm thời hạn kéo dài trần gian
Ngài ban cho nó quyền hành
Trên luôn mọi sự tiến trình diễn ra.
. Ngài ban sức mạnh bao la
Như là chính thực sức qua bởi Ngài
Và theo ngay chính hình hài
Của Ngài, Ngài đã tạo hoài chúng đây.
4. Ngài truyền mọi tạo vật này
Phải lo sợ sệt chính ngay con người
Con người làm chủ muôn thời:
Chim muông thú vật khắp nơi phục quyền.
5. Ngũ quan Chúa cũng ban liền
Rồi điều thứ sáu, Chúa Trên chia nguồn
Cho thông chia chính trí khôn,
Thứ bảy lời nói giải công việc Người.
6. Chúa làm cho có miệng môi
Có đôi mắt với tai thôi xử dùng
Để cho suy nghĩ theo cùng
Ngài ban cho chúng tấm lòng có đây.
7. Rồi ban chúng được tràn đầy
Hiểu thông, trí thức, biết ngay dữ lành
8. Và Ngài đặt sợ hãi mình
Trong lòng của chúng hiện tình sống sinh
Tỏ cho chúng nhận biết liền
Sự cao cả việc Chúa Trên đã làm
9. Ngài cho chúng tự hào rằng
Về bao điều lạ Ngài hằng diễn ra.
10. Và rồi chúng sẽ ngợi ca
Thánh danh của Chúa trải qua muôn đời
Để hầu thuật lại mọi thời
Những điều vĩ đại việc Người làm nên.
11. Ngoài ra Ngài đã dậy khuyên
Ban cho tri thức vượt trên siêu vời
Ngài ban luật sự sống đời
Để làm gia sản mọi thời sống sinh
12. Ngài thương bọn chúng hết tình
Lập nên Giao ước triền miên muôn đời
Bao nhiêu phán quyết của Người
Cũng thời chỉ dạy theo noi bảo trì
13. Vinh quang uy lẫm Gia-vê
Mắt thời của chúng nhìn về hướng đây
Oai nghiêm tiếng nói của Ngài
Đôi tai chúng đã nghe hoài khắc ghi.
14. Ngài truyền cho chúng tức thì:
"Hãy coi chừng chớ phản chi cách nào"
Và truyền đối xử làm sao
Với người đồng loại trước sau quanh mình.

THIÊN CHÚA LÀ QUAN TÒA

15. Các đường lối chúng sống sinh
Ở nơi trước mắt Chúa liên mọi thời
Chính Ngài thấy rõ hết rồi
Không gì che khuất khỏi thời được đâu.
16. Từ khi còn nhỏ chúng theo
Những đường lối sống hướng chiều xấu xa
Chúng không thể biến hóa ra:
Từ lòng bằng đá sang qua thịt này.
17. Vì trong việc phối trí ngay
Các dân trên khắp đất đai vũ hoàn
Thời Ngài đã đặt mỗi dân
Mọi người lãnh thổ điều hành quản cai
Nhưng còn dân Ích diên này
Đấng cầm quyền lại chính Ngài quản trông
18. Nó là con thuộc đầu lòng
Ngài nuôi, giáo dục mọi đường dạy luôn
Ngài thời phán phát cho thường
Chính ngay sự sáng của lòng mến yêu
Nhưng thường nó chẳng muốn theo
Còn đi từ chối ơn điều Ngài ban.
19. Mặt trời tỏ sáng rõ ràng
Bao công việc chúng trước nhan của Người
Mắt Ngài luôn để theo noi
Các đường lối chúng hiện thời bước đi.
20. Những điều gian ác chúng kìa
Chẳng thời có thể giấu che được rồi
Trước nơi con mắt Chúa Trời
Mọi điều lầm lỗi chúng thời bày phô
21. Nhưng Thiên Chúa đại nhân từ
Ngài thời rõ biết vật gì nắn lên
Ngài không hủy bỏ ngay liền
Nhưng Ngài dung thứ tha liên chúng rồi.
22. Chúa coi việc nghĩa người đời
Như là ấn tín của người mà thôi.
Ngài gìn giữ giống con ngươi
Trong nơi con mắt người đời trần gian.

23. Sau rồi Ngài sẽ đứng lên
Trả công đền đáp xứng trên chúng này
24. Nhưng ai hối cải đổi thay
Ngài cho trở lại liền ngay tức thời
Ngài đi an ủi những người
Mất lòng trông cậy ở đời diễn ra.

KÊU GỌI HỐI LỖI

25. Hãy quay lại với Chúa ta
Và từ bỏ tội lỗi xa khỏi mình
Hãy cầu khẩn trước Ngài liên
Và đừng vấp phạm tội nên khi nào.
26. Hãy quay về Đấng tối cao
Hãy từ bỏ tội ác mau khỏi người
Ghét dơ điều quái ác rồi
Trở thành trong sạch tức thời đi mau
27. Trong nơi âm phủ ưu sầu
Ai ca ngợi Đấng tối cao tức thời
Thay cho kẻ sống trên đời
Những người tán tạ dâng lời ngợi ca.
28. Với người đã chết diễn ra
Không còn biết tán tạ qua điều gì
Còn người sinh sống đương khi
Sẽ ca ngợi Chúa ngôi vì tối cao.
29. Ôi lòng thương Chúa lớn lao!
Ơn Ngài xóa tội ai đâu qui hồi!
30. Bởi vì thói tục con người
Thời không phải của Chúa Trời điều đây
Các khuynh hướng của chính Ngài
Thời không phải thuộc về ngay loài người.
31. Có gì sáng tựa mặt trời
Tuy nhiên nó cũng đồng thời lặn đi
Con ngươi thịt máu đương khi
Những là suy nghĩ điều chi dữ dằn.
32. Chúa Ngài duyệt trước binh đoàn
Trời cao tinh tú lớp hàng bao la
Con người nhân loại chỉ là
Trọn toàn bụi đất nằm đà dưới sâu.
SỰ LỚN LAO CỦA THIÊN CHÚA

CHƯƠNG 18

1. Đấng hằng sống dựng biết bao
Mọi loài thụ tạo ban trao vũ hoàn.
2. Một mình Thiên Chúa vẹn toàn
Được tuyên bố Đấng hảo hoàn chính công
3. Tay Ngài cai quản hết luôn
Trọn toàn vũ trụ ở trong tay Người
Mọi loài tùng phục vâng lời
Làm theo ý muốn Ngài thời tỏ qua
Bởi quyền năng thuộc Ngài ra
Chính Ngài là Chúa là vua mọi người
Giữa toàn thể mọi giống nòi
Ngài phân vật thánh khỏi nơi vật phàm.
4. Ai nào kể hết việc làm
Của Ngài thực hiện ở trần hoàn đây
Những điều vĩ đại của Ngài
Ai nào dò thấu đáo ngay điều này?
5. Sức lực uy lẫm Ngài đây
Ai người lường được hiện nay rõ ràng?
Ai tài kể lại việc làm
Của lòng thương xót Ngài ban trao này?
6. Không thêm chẳng bớt cứ hoài
Không sao dò thấu việc Ngài kỳ công.
7. Khi người ta tưởng đã xong
Bấy giờ mới chỉ là trong phút đầu
Khi lần nữa đáo lại nào
Người ta chưng hửng bởi hầu mất đi.

CON NGƯỜI HƯ KHÔNG

8. Con người là thứ gì kia?
Điều chi sở đoản thứ chi sở trường?
Sự lành nó bởi gì luôn
Và điều gì dữ nó thường có đây?
9. Số ngày đời của người này
Có nhiều cũng chỉ kéo dài trăm năm
Mỗi người sẽ chết một lần
Kéo dài giấc ngủ yên hàn ngàn thu
10. Khác nào giọt nước biển hồ
Cũng như hạt cát nằm trơ bãi rồi
Những năm tháng của con người
Sánh so với những ngày đời chúng đây
11. Thế nhân Chúa xử chúng này
Khoan hồng rộng lượng tràn đầy xót thương
12. Ngài nhìn thấy vận khốn cùng
Nên gia ân xá cho thường chúng luôn
13. Người ta cốt nhục mới thương
Chúa thời lòng mến vượt hơn xác phàm
Ngài đi sửa lỗi bảo ban
Đôi khi trừng trị dạy răn nghiệt nghèo
Ngài thường dẫn dắt về theo
Như người mục tử với nhiều đàn chiên.
14. Phước thay ai chạy đến bên
Với lòng thương xót Ngài liền giúp cho
Người lành luôn vẫn sẵn chờ
Nhận ngay ý Chúa phán qua khi nào.

CÁCH THỨC CHO

15. Hỡi con làm phước khi nao
Thời con chớ có ồn ào rầy la
Chớ kèm lời mắng theo đà
Với cùng ân huệ chuyền qua tay người
16. Sương rơi làm giãm nực rồi
Một lời nói ngọt hơn thời quà trao
17. Con không nhìn thấy rõ sao
Một lời thế lực hơn bao món quà
Nhưng người đức hậu hiền hòa
Cả hai huề hợp đều là như nhau
18. Kẻ khờ dại chẳng cho đâu
Còn đi nhiếc mắng để hầu tủi thân
Ơn người keo kiệt thi ân
Làm người nước mắt đổ tuôn ròng ròng.

ĐẮN ĐO VÀ TIÊN LIỆU

19. Trước khi trận chiến đến cùng
Hãy tìm tiếp viện đề phòng cứu nguy
Trước khi lâm bệnh đến thì
Hãy tìm cho sẵn lương y đến liền
20. Trước phiên xử tự xét mình
Để khi kiểm thảo thực tình được tha
21. Trước khi phạm tội diễn ra
Con liền khiêm hạ mình qua việc làm
Và khi đã phạm lỗi lầm
Hãy đi thống hối ăn năn cải chừa
22. Chớ thời có bỏ cho qua
Đừng trù trừ mãi dây dưa chối cùng
Đừng nên bỏ chẳng giữ luôn
Những lời khấn nguyện vẹn tròn thực thi
Hãy đi trang trải nợ gì
Trước khi mình chết để thì yên thân
23. Trước khi khấn hứa nhắc cân
Đừng như thử hứa một lần xem sao
24. Nhớ ngay nghĩa nộ nổi trào
Trong ngày chết tới sẽ hầu đến cho
Nhớ liền báo trả diễn qua
Chúa thời ngoảnh mặt quay ra phương nào!
25. Vào thời phong thịnh nên giàu
Nhớ thời đói kém sẽ hầu xảy ra
Và nghèo túng thiếu trải qua
Trong ngày phát đạt cùng là giàu sang.
26. Từ hồi sáng đến chiều tàn
Vận chiều đổi hướng tràn lan xuất rồi
Trước nhan của Đức Chúa Trời
Mọi điều diễn tiến đồng thời qua nhanh
27. Trong khi mọi dịp tiến hành
Người khôn cảnh giác giữ canh đề phòng
Tới ngày bội phản đến cùng
Nó thời giữ được khỏi tòng phạm luôn.
28. Ai tinh thông biết khôn ngoan
Khôn ngoan cho họ tròn toàn mến mau
29. Ai am hiểu đạo lý sâu
Tất thời sống tựa người hầu khôn ngoan
Họ đưa ra những châm ngôn
Những lời đanh thép cho luôn tức thì.

TỰ CHỦ

30. Con đừng theo đuổi đam mê
Bao nhiêu thị hiếu con đi hãm cầm
31. Nếu theo dục vọng tiến hành
Con làm theo ý kẻ hằn thù con
32. Đừng vui theo lạc thú luôn
Kẻo đi đến chỗ ngọn nguồn nghèo xơ
33. Đừng ham ăn, háu uống vô
Khi trong túi chẳng đồng xu tiền nào.

CHƯƠNG 19

1. Thợ nghiện ngập chẳng thể giàu
Ai khinh lợi nhỏ nghèo nào xác xơ.
2. Tửu và sắc khiến ra cho
Lòng người lì lợm trơ trơ mặt dày.
Quen thân với đĩ điếm này
Người ta ngổ ngáo mất ngay gốc nguồn
3. Bọ giòi chiếm nó mồi ngon
Người mà ngổ ngáo mạng vong có ngày.

CHỚ NHIỀU LỜI

4. Vội tin là nhẹ dạ đây
Thích hư từ mắc tội ngay với mình
5. Kẻ đi xúi bẩy bị khinh
Chống trừ lạc thú làm vinh danh người
6. Ai làm chủ miệng lưỡi rồi
Sẽ thời được sống vui tươi yên hàn
Ai đi méch lẻo lan tràn
Là người trí thấp kém hèn bày ra
7. Chuyện nghe được bỏ ngoài xa
Đừng bao giờ nhắc tới qua chuyện này.
Được như vậy chẳng có ai
Làm gì nổi để hại hoài thân con.
8. Đừng dùng lời hại bạn luôn
Kẻ thù nữa chớ hại cùng chúng đây.
Đừng nên tiết lộ ra ngay
Trừ phi có lỗi phần này nơi con.
9. Người nghe sẽ để ý luôn
Họ coi con giống người thường điêu ngoa
10. Có nghe điều gì xảy ra
Hãy nên để nó chết đà trong con
Hãy nên can đảm đi luôn
Nó không làm được nổ tung tan tành
11. Chuyện nghe khiến kẻ ngu đần
Ruột gan đau quặn tiến hành ùn lên
Như người thiếu phụ đang rên
Mang thai giờ phút đến bên lâm bồn
12. Mũi tên trúng phải đùi luôn
Cũng hầu như vậy diễn tuôn ra lần
Chuyện người nơi bụng kẻ đần
Nói tuôn ra hết lan tràn khắp nơi.

KIỂM CHỨNG ĐIỀU NGƯỜI TA NÓI

13. Hãy đi hỏi bạn con thôi
Có khi nó chẳng làm rồi khi nao
Nếu không đã trót cách nào
Nó thời không tái phạm vào lỗi đây
14. Hãy đi hỏi bạn con này
Có khi nó chẳng nói ngay lời gì
Nếu mà đã lỗi lầm kìa
Nó thời chẳng nói thêm chi nữa rồi
15. Hãy đi hỏi bạn con coi
Vì vu khống có hiếm thời gì đâu
Đừng tin ở một điều nào
Thế gian đã nói ra sao điều này
16. Bao người đã trượt ngã đây
Nó đâu có ý muốn bày diễn ra
Có ai chẳng thể trải qua
Đã không phạm tội bởi do lưỡi này?
17. Hãy đi hỏi bạn con đây
Trước khi đe dọa cho ai điều gì
Hãy nhường chỗ cho luật lề
Của thời chính Đấng ngôi vì tối cao
18. Hãy tôn kính sợ Chúa mau
Ngài là nguôn môi để sau đón vào
Khôn ngoan từ Chúa ban trao
Để gây lòng mến cho nào chúng sinh
19. Biết do lệnh của Chúa truyền
Là lòng sống đạo ở liên người này
Ai làm điều đẹp lòng Ngài
Sẽ thời được hưởng quả cây trường tồn.

KHÔN THẬT VÀ KHÔN GIẢ

20. Khôn ngoan tất cả ở luôn
Tấm lòng kính sợ Chúa trong cuộc đời
Đồng thời ở khắp mọi nơi
Giữ tròn lề luật Chúa Trời dạy răn
Và nhìn biết sự toàn năng
Ở nơi Thiên Chúa hiện đang tiến hành.
21. Gia nhân thưa chủ rõ rành:
"Điều ông muốn, tôi không làm theo ông".
Rồi sau nó lại làm luôn
Cũng là chọc tức chủ đương nuôi mình
22. Thấu tường sự dữ ngay liền
Cũng không chắc phải cái nhìn khôn ngoan
Việc toan tính của tội nhân
Không do nơi trí khôn ngoan cao vời.
23. Có điều linh lợi ở đời
Nhưng là điều gở đồng thời diễn đây
Kẻ ngu xuẩn chính hiện nay
Là người thiếu thốn điều này khôn ngoan
24. Chẳng thà trí thấp hoàn toàn
Mà lòng kính sợ Chúa hằng có luôn
Hơn là dư thặng sự khôn
Mà sai phạm luật phải tôn trọng này.
25. Có tài khéo, mẫn thiệp đây
Những mà cuộc sống hàng ngày bất lương
Có người giảo quyệt lại thường
Nêu lên lẽ phải tỏ tường ra ngay
Có người xử công bằng này
Nhưng khôn ngoan xét đoán đây cho người.
26. Có người vờ giả bộ rồi
Tỏ ra sám hối luôn thời van lơn
Nhưng bên trong dạ lòng luôn
Đầy trò nham hiểm ẩn trong đó rồi
27. Có người cúi mặt xuống thôi
Giả ngơ giả điếc để thời đợi cơ
Nhưng rồi tới lúc bất ngờ
Nó thời lấn át lướt qua cơn này
28. Có người quá yếu hiện nay
Tưởng không còn sức phạm ngay tôi rồi
Nhưng vừa có dịp đến nơi
Nó làm điều ác tức thời mau thôi.
29. Coi xem diện mạo biết người
Nhìn vào bộ mặt biết rồi tài khôn.
30. Cách ăn mặc tỏ diện luôn
Con người nghề nghiệp có thường trong tay
Dáng đi tỏ lộ ra ngay
Chân dung tướng mạo phơi bày ra thôi.

IM LẶNG VÀ LỜI NÓI

CHƯƠNG 20

1. Có cách sửa lỗi trái thời
Có người nín lặng thật rồi tinh khôn
2. Việc đi sửa lỗi tội nhân
Chẳng ân chẳng lộc cho phần nào đâu
3. Thú xưng tội lỗi ra sau
Còn đâu trách móc được nào cách chi
4. Như người yêm hoạn tính đi
Gái tân bắt hiếp có gì xảy ra?
Cũng như điều đó trải qua
Cường quyền thiết lập cho là lẽ công.
5. Có người thinh lặng là khôn
Có người lắm miệng đa ngôn bị hiềm.
6. Có người ở lặng nín thinh
Vì vô phương đáp lại liền lúc đây
Có người khác ở yên này
Bởi vì đã biết đợi ngay cơ thời.
7. Người tinh khôn lặng đợi rồi
Kẻ huyênh hoang chẳng kể thời cơ đâu
8. Lắm lời sẽ bị ghét nào
Tự quyền sẽ bị trước sau tị hiềm

NHỮNG CÁI TRÁI NGƯỢC

9. Trong tai họa gặp may hên
Có người tiếp cứu thoát liền nguy cơ
Có điều may mắn đến cho
Nhưng rồi đốn mạt theo vô lúc này
10. Có bao ơn huệ trao đây
Nhưng thời chẳng lợi cho ngay con rồi
Cũng bao ơn huệ đồng thời
Báo đền đem hết gấp đôi cho liền.
11. Có điều đem đến hiển vinh
Đồng thời sinh nhục cho danh của mình
Có người từ cảnh nhục liền
Lại vươn đầu ngẩng cao lên mau đều.
12. Có người tốn ít mua nhiều
Nhưng rồi trả bảy lần điều đắt hơn.
13. Chỉ vài lời nói kẻ khôn
Được liền thương mến bởi luôn nhiều người
Nhưng ân đức kẻ ngu thời
Cũng đều bị chối từ thôi ở đời.
14. Kẻ ngu làm phước ơn rồi
Nào đem lợi ích cho người chúng đây?
Cũng như cách thế diễn ngay
Kẻ gian bất đắc dĩ này làm ơn
Vì đôi mắt đợi chờ trông
Mong bù gấp bảy lần luôn ngay liền.
15. Nó cho đi ít của mình
Nhưng rầy la lại vang inh nhiều lời.
Mở môi rao rống mõ trời
Hôm nay mượn tới mai thôi đã đòi
Một người như thế rõ rồi
Người đời chê ghét Chúa Trời chẳng thương
16. Đứa ngu mở miệng nói thường:
"Bạn bè tôi chẳng có luôn khi nào
Tôi đi làm phước cho nhiều
Chẳng ai biết tới ngõ hầu đến tôi."
17. Những người đồng bạn nó rồi
Trơ trơ như đá chẳng người đoái đây
Biết bao lần chúng tỏ bày
Những lời chế diễu trước ngay đồng thời.

LỜI NÓI VỤNG VỀ

18. Thà chân xẩy ngã xuống rồi
Hơn là đầu lưỡi nói lời ra mau
Cùng chung cách thế như nhau
Kẻ gian ngã bất chợt hầu diễn đây.
19. Những lời không đúng lúc này
Như đuôi triều óng mỡ đầy quyến lôi
Nhưng không có muối ướp rồi
Nó dai dẳng ở miệng người ngu si
20. Tại nơi miệng của kẻ ngu
Những lời danh ngôn cũng hư hỏng này
Bởi vì nó chẳng biết đây
Nói năng đúng lúc cho ngay những lời.
21. Có người bởi thiếu thốn thời
Giữ mình được khỏi tội rồi hiện nay
Nhưng ai tưởng của cải đầy
Mà con nhân đức được này quí thay!
22. Có người hư bởi sợ đây
Nể nang người khác thành ngay tan tành
23. Có người cả nể hứa càn
Với cùng bạn hữu lan tràn ra thôi
Để vô cớ chuốc vào người
Thêm cho thù địch vào nơi quanh mình.
24. Ai đi nói xấu triền miên
Vết hoen bôi nhọ ở trên mặt rồi
Nó dai dẳng mãi ở nơi
Miệng người dốt nát nói lời chẳng xuôi.
25. Thà là trộm cắp lấy rồi
Hơn là dằng dưa với lời dối gian
Cả hai đều cũng ngang hàng
Đều đi đến chỗ tận đàng cùng đây.
26. Vận cùng kẻ dối gian này
Là điều xỉ nhục cho ngay chính mình
Mặt mày xấu hổ mang liền
Dằng dưa theo nó ở bên suốt đời.

VỀ SỰ KHÔN NGOAN

27. Kẻ khôn ngoan tiến thân rồi
Nhờ vào chính những lời nói khôn
Những người khôn được lòng luôn
Của bao người lớn ở trong gian trần.
28. Kẻ làm ruộng sẽ vun lần
Cho cao mô đất ruộng vườn mình đây
Ai vừa lòng kẻ lớn này
Bất công được xá đền ngay cho mình.
29. Lỡi quà tối mắt triền miên
Như dàm khóa miệng, chặn liền sửa răn
30. Khôn ngoan dấu kín chu toàn
Ngọc châu cất kỹ kho tàng dấu đi
Cả hai đều có ích chi
Nếu không đem lại cho thì một ai?
31. Thà người ta dấu che ngay
Cái ngu dốt nát mình đây đi rồi
Hơn là lại dấu kín thời
Sự khôn ngoan tại chính nơi mình này.
32. Thà bền đỗ bất khuất ngay
Để đi tìm kiếm Chúa nay ở đời
Hơn là xe cộ tức thời
Mau đi tìm kiếm cho đời sống thôi.