Sách Xuất Hành - Chương 1 - 4

SÁCH XUẤT HÀNH(Gồm 5462 câu lục bát.)

I. CÔNG CUỘC GIẢI PHÓNG KHỎI AI CẬP

1. DÂN ÍCH DIÊN BÊN AI CẬP

CẢNH SỐNG THỊNH VƯỢNG NGƯỜI HIPRI Ở AI CẬP

CHƯƠNG 1

1. Đây là danh sách Ích diên
Đi sang Ai cập theo kèm bên Cha
Là ông Gia-cóp dòng nhà
Mỗi người cùng với toàn gia đình mình
2. Rưu-ven, Si-mi-ôn liền
Lê-vi, Giu-đa tiếp liên với cùng
3. Ít-xa-kha, Dơ-vu-lun
Ben-gia-min nữa theo đường Cha đi
4. Đan cùng với Náp-ta-li
Gát và A-sê cũng thì theo Cha
5. Trọn toàn tất cả tông gia
Đã sang Ai Cập đúng là bảy mươi
Giu-se đang ở đây rồi
Anh em được bán cho người lái buôn
6. Giu-se cũng đã qua luôn
Anh em ông cả cũng đồng đã qua
7. Cháu con cứ tiếp sinh ra
Họ thêm đông đúc trải qua mạnh hùng
Rộng lan khắp chốn khắp vùng
Của dân Ai cập coi dường lâm nguy.

DÂN DO THÁI BỊ ÁP BỨC

8. Bấy giờ vua mới trị vì
Chẳng hề biết đến chuyện về Giu-se
9. Vua liền nói với dân nghe
Này dân Do thái lớn kia mạnh hùng
Trở nên đông đúc trải cùng
Khắp miền đất nước hùng cường hơn ta
10. Chúng ta phải khéo khôn ra
Để hầu đối xử kẻo thua chúng này
Tới khi có giặc đến đây
Chúng hùa với địch chống hoài dân ta
Lần hồi chúng kéo đi ra
Trốn mau khỏi xứ để ta thiệt thòi
11. Người ta mới đặt quản coi
Trên đầu trên cổ trông nơi việc làm
Thi hành khổ dịch miên man
Bao công việc khó tràn lan nặng nề
Phải xây thành thị vua kìa
Làm kho lương thực ở Pi-thôm này
Với cùng Ram-xét nơi đây
Cho vua dùng lấy làm nơi kho tàng
12. Nhưng càng hành hạ gia tăng
Họ càng nhân số lan tràn thêm đông
Khiến cho sợ hãi quá chừng
Bởi con Do Thái không ngừng tăng thêm
13. Người Ai Cập cưỡng bách liền
Dân Do Thái cực nhọc trên hiện trường
14. Làm cho chúng đắng cay luôn
Vì bao lao động khôn lường bày ra:
Trộn hồ đúc gạch trải qua
Công việc đồng áng phải là tròn chu
Biết bao dịch vụ nặng nề
Chúng đều cưỡng bách dân kia phải làm
15. Vua truyền bà đỡ giúp sanh
Síp-ra, Pu-a chính danh hai bà
Cho người Do thái trải qua
Mỗi khi cần đến diễn ra lâm bồn
16. Khi người Do Thái mời luôn
Đến nơi đỡ đẻ phải thường coi xem
Nếu là trai bé sinh liền
Giết đi cho khỏi hậu truyền ngày sau
Nếu là bé gái sinh nào
Để nguyên cho mẹ cứ hầu chăm nuôi
17. Hai bà kính sợ Chúa Trời
Không làm theo lệnh vua thời truyền cho
Để cho chúng sống tự do
Thông thường khôn lớn tròn chu nên người
18. Vua liền gọi hỏi những lời:
Tại sao các mụ chẳng thời tuân mau
Lệnh vua thực hiện cách nào?
Trẻ trai cứ tiếp thêm bao nữa rồi!
19. Hai bà tâu lại vua lời:
Đàn bà Do thái khác người chúng tôi
Họ kìa nhậy bén sinh sôi
Chúng tôi chưa tới họ thời đã sanh
20. Thiên Chúa ơn xuống chúc lành
Hai bà hộ đỡ trẻ sinh ra đời
Cho nên dân số tăng rồi
Trở nên hùng mạnh giữa nơi xứ này
21. Bởi hai bà sợ Chúa đây
Ngài ban Do thái đông bày nối tông
22. Nhà vua ra lệnh dân luôn
Mọi con trai Do thái dường sinh sôi
Phải đem thả xuống sông ngòi
Còn con gái được phép nuôi trong nhà

2. THỜI NIÊN THIẾU VÀ ƠN GỌI MÔSÊ

MÔSÊ RA CHÀO ĐỜI

CHƯƠNG 2

1. Một người dòng tộc Lê-vi
Đã đi kết bạn cùng chi tộc mình
2. Sau rồi nàng đã hạ sinh
Cậu trai ấm tử thân hình đẹp xinh
Thấy con kháu khỉnh tốt lành
Bà liền giấu diếm tiếp liền ba trăng
3. Sau rồi chẳng thể làm hơn
Bà dùng thúng cói nhựa đường trét lên
Với dầu chai được phết liền
Rồi nàng đặt bé con mình nằm trong
Đem đi thả bỏ xuống sông
Tại nơi bụi sậy giữa dòng sông Nin
4. Chị em bé đứng xa nhìn
Đợi chờ việc sẽ diễn trình xảy ra
5. Có nàng công chúa con vua
Xuống sông tắm mát cho qua một ngày
Trên bờ thị nữ chờ đây
Dưới sông công chúa ngó ngay bụi bờ
Trong bụi sậy có thúng to
Liền sai thị nữ xuống lo vớt liền
6. Mở ra thấy một trẻ em
Bé trai đang khóc đòi tìm mẹ đâu
Công chúa mủi dạ nói sau:
Chính trẻ Do thái mới nào ném đây!
7. Chị em thưa công chúa ngay:
"Bà muốn con gọi cho đây một người
Híp-ri làm mẹ bé nuôi
Để chăm em bé trông coi cho bà?
8. Công chúa bảo chị rằng là:
Cứ đi tìm kiếm cho ta một người
Chị em bé chạy đi rồi
Kêu luôn mẹ bé đến nuôi em này
9. Công chúa nói với vú đây:
Chị đem em bé về ngay nuôi nào
Chính tôi sẽ trả công lao
Mẹ em đã lãnh về hầu chăm nuôi
10. Khi em đã lớn lên rồi
Bà đưa em đến tận nơi trả hồi
Công chúa nhận lấy con nuôi
Coi như chính cậu sinh sôi con mình
Mô-sê cho đặt tên liền
Nghĩa là từ nước vớt lên trẻ này.

MÔSÊ TRỐN SANG MADIAN

11. Khi Mô-sê lớn khôn đây
Một hôm đi đến thăm ngay đồng bào
Thấy bao công việc khổ lao
Anh em phải gánh tổn hao sức rồi
Bất thần diễn thấy tận nơi
Một người Ai cập đánh người Híp-ri
12. Ngó sau nhìn trước tư bề
Chẳng còn thấy bóng ai kìa chung quanh
Ông liền chạy đến bạo hành
Giết người Ai cập vùi nhanh đất nền
13. Hôm sau ông lại ra xem
Gặp hai chàng Híp-ri liền đánh nhau
Ông khuyên người có lỗi nào
Tại sao anh đánh dòng trào anh em
14. Người này nói với ông liền:
Ai nào đã đặt ông quyền quản coi
Để hầu xét xử chúng tôi
Hay ông muốn giết tôi rồi giống như
Giết tên Ai cập nữa kia?
Mô-sê phát sợ tức thì lên ngay
Nên ông tự bảo mình này:
Chắc thiên hạ biết chuyện đây mai ngày
15. Nhà vua nghe biết rõ ngay
Muốn tìm ra cách giết này Mô-sê
Ông liền lẩn trốn vua kìa
Chạy về miền đất Ma-đi-an rồi
Bữa kia bờ giếng ông ngồi
Để hầu suy nghĩ cuộc đời éo le.
16. Miền Ma-đi-an đương thì
Có thày tư tế hiện kìa bảy con
Các cô duyên dáng vui luôn
Hằng ngày kín nước đổ bồn chăn nuôi
Cừu dê cha phó trông coi
Chu tròn phận sự của nơi gia đình
17. Chiều kia đã diễn ra liền
Các chàng mục đồng đến bên giỡn đùa
Chúng đến đánh đuổi các cô
Mô-sê có mặt bấy giờ ra tay
Ông liền xua đuổi cả bày
Mục đồng bỏ chạy khỏi ngay nơi này
Còn đi lấy nước giúp đây
Cho chiên dê uống no say phỉ nguyền
18. Các cô về với cha mình
Ông Rơ-uyên hỏi liền các con
"Hôm nay trở về sớm hơn
Mọi ngày như thế hẳn luôn có gì?
19. Các cô thưa lại tức thì:
Một người Ai Cập cứu kìa chúng con
Khỏi tay của lũ mục đồng
Lại còn múc nước giúp luôn dê cừu
20. Người cha hỏi lại ngay nào:
Thế giờ ông ở nơi đâu lúc này
Các con sao bỏ ông đây
Mời ông đến dùng bữa ngay đi nào.
21. Mô-sê đã được mời vào
Nhà thày tư tế ở hầu nơi đây
Bằng lòng nhận lấy cô này
Con thày tư tế ở ngay gia đình
Nàng Xíp-pô-ra gọi danh
Gia đình chung sống hợp tình thắm duyên
22. Rồi nàng cũng đã hạ sinh
Cậu trai quí tử gọi liền Ghéc-sôm
Vì ông đã nói ngay luôn:
"Tôi lưu ngụ chốn xa phương quê người."

THIÊN CHÚA NHỚ ĐẾN DÂN ÍCH DIÊN

23. Sau bao năm tháng lâu thời
Nhà vua Ai cập qua đời vãng xa
Cháu con Ích Diên dòng nhà
Sống trong nô lệ kéo đà khổ đau
Họ luôn rên xiết thảm sầu
Thấu lên Thiên Chúa kêu gào đoái thương
24. Chúa đà nghe tiếng van lơn
Ngài cùng nhớ đến lời đoan hứa rồi
Với Áp-ra-ham dòng nòi
I-xa-ác, Gia-cóp hoài truyền lưu
25. Gia-vê đã nhìn thấu mau
Cháu con Ích diên Ngài hầu thấy ngay.

THIÊN CHÚA GỌI MÔSÊ TỪ BỤI GAI

CHƯƠNG 3

1. Bấy giờ ông Mô-sê đây
Chăn chiên nhạc phụ tên này Gít-rô
Đang làm tư tế bấy giờ
Nơi Ma-đi-an thành kìa diễn ra
Ông đem đàn vật sang qua
Ngay nơi sa mạc để mà chăn nuôi
Đến nơi núi của Chúa Trời
Gọi là Khô-rếp để rồi dừng chân
2. Sứ thần Thiên Chúa bất thần
Đến nơi trong lửa cháy vầng bụi cây
Lửa thời vẫn cháy luôn hoài
Nhưng cây chẳng cháy mất rồi chút chi!
3. Mô-sê tự bảo tức thì:
Mình đi đến để xem kìa ra sao
Vì sao bụi rậm chẳng nào
Tiêu tan cháy hết mất mau đi rồi!
4. Gia-vê thấy tiến gần nơi
Ngài trong bụi cháy ngỏ lời: Mô-sê
Ông liền vội vã thưa kìa:
Lậy Ngài tôi đến đương thì nơi đây!
5. Gia-vê phán dạy ông ngay:
Chớ đi gần đến nơi này của Ta
Hãy mau cởi bỏ dép ra
Vì nơi ngươi đứng đất là thánh thiêng
6. Rồi Ngài lại phán ngay liền:
Ta là Thiên Chúa tổ tiên các người
Áp-ra-ham với dòng nòi
I-xa-ác, Gia-cóp hòai truyền lưu
Mô-sê che mặt lại mau
Sợ nhìn thấy Chúa chết nào tại đây.

SỨ MẠNG CỦA MÔSÊ

7. Gia-vê đã phán dạy ngay
Ta đây rõ cảnh khổ này dân Ta
Đang bên Ai cập diễn ra
Ta nghe tiếng chúng rên la hàng ngày
Vì bao hành hạ bọn cai
Làm cho chúng phải đắng cay khổ sầu?
8. Ta đi xuống giải thoát mau
Chúng khỏi tay Ai cập hầu diễn ra
Đưa từ đất ấy trải qua
Đến nơi miền đất tốt đà rộng hơn
Miền đất tràn sữa mật ong
Xứ người Ca-na-an luôn vơi kìa
Của dân Khét, E-mô-ri
Dân Pơ-rít-di, Khi-vi với cùng
Của dân Giơ-vút này luôn
Sáu dân bộ tộc cùng chung đất này
9. Hiện giờ tiếng rên xiết đây
Của con cái Ích diên nay kêu nài
Đã vang lên thấu tới tai
Ta đây cũng thấy cảnh này khổ đau
Chúng nay phải chịu lãnh vào
Do người Ai cập đã hầu chất lên
10. Bây giờ ngươi hãy đi liền
Ta sai ngươi đến vua miền xứ Ai
Để đưa dân của Ta đây
Ra ngòai Ai cập liền ngay tức thời
11. Mô-sê thưa Chúa những lời:
"Tôi là ai dám đến ngài Pha-rao
Và đưa con cái dòng trào
Ích diên khỏi Ai cập hầu chốn nơi?
12. Gia-vê lại phán những lời:
Ta đây sẽ ở với ngươi chẳng rời
Và đây là chính dấu rồi
Cho ngươi được biết tức thời về Ta
Khi ngươi dẫn dắt dân ra
Khỏi nơi Ai cập sẽ thờ Gia-vê
Ở trên ngay dãy núi kia
Tỏ lòng tôn kính với thì biết ơn

MẶC KHẢI DANH THIÊN CHÚA

13. Mô-sê thưa với Chúa luôn
"Bây giờ tôi đến gặp con cái người
Ích Diên tông giống dòng nòi
Nói luôn với họ Chúa Trời sai tôi
Đến nơi nói với mọi người
Nhưng khi họ hỏi tên thời là ai?
Thì tôi sẽ nói sao đây?
Với bao người muốn hỏi này với tôi?
14. Gia-vê phán dạy ông lời:
"Ta là Đấng hiện hữu" rồi danh đây
Và ngươi bảo chúng lời này
"Đấng hiện hữu đã phái sai tôi rồi
Mau đi đến tận ngay nơi
Cháu con Ích Diên đang thời khổ đau
15. Gia-vê còn phán dạy sau:
"Ngươi đi nói với chúng mau những lời:
Gia-vê Thiên Chúa dòng nòi
Cha ông anh em đồng thời với luôn
Chúa Áp-ra-ham giống dòng
Chúa của I-xa-ác chung dòng nòi
Của Gia-cóp tiếp nối thời
Sai tôi đi đến mọi người anh em
Đó danh Ta mãi triền miên
Đến muôn thuở cứ lưu truyền diễn ra
Các ngươi dùng để xin Ta
Muôn đời muôn kiếp kéo đà mãi luôn.

CHỈ THỊ VỀ SỨ MẠNG MÔSÊ

16. Ngươi mau triệu tập lại cùng
Các vì kỳ mục của dòng Ích diên
Đồng thời nói với chúng liền
Gia-vê Thiên Chúa anh em mọi người
Chúa Áp-ra-ham dòng nòi
I-xa-ác, Gia-cóp, thời hiện ra
Và phán với bảo tôi là:
Ta quan tâm tới dòng nhà các ngươi
Cùng cách thiên hạ xử tồi
Với dân riêng của Ta nơi chốn này
17. Và Ta đã nói lời đây:
Ta đem các ngươi khỏi ngay khổ sầu
Bỏ miền Ai cập lên mau
Chốn nơi đã có biết bao người kìa
Ca-na-an, Khét với thì
E-mô-ri, Pơ-rít-di và cùng
Khi-vi, với Giơ-vút luôn
Lên miền đầy sữa mật tuôn tràn này
18. Chúng nghe tiếng của ngươi đây
Ngươi đi với kỳ mục bày Ích diên
Đến cùng vua Ai cập liền
Các ngươi sẽ nói ngay lên rằng thì:
Gia-vê Chúa của Híp-ri
Đã sai chúng tôi ra đi gặp ngài
Xin cho chúng tôi ra ngoài
Ba ngày sa mạc đến ngay nơi kìa
Dâng lên lễ tế Gia-vê
Ngài là Thiên Chúa của thì chúng tôi
19. Ta thừa biết thật rõ rồi
Vua Ai cập sẽ chẳng thời cho đâu
Trừ khi có bàn tay nào
Thật là mạnh mẽ để hầu dọa hăm
20. Ta đây sẽ ra tay làm
Bao nhiêu phép lạ giữa dân xứ này
Để hầu đánh nó biết tay
Sau thời nó phải tha ngay các người

TƯỚC ĐOẠT CỦA CẢI DÂN AI CẬP

21. Ta đây sẽ cho dân rồi
Được lòng người xứ Ai cập này
Nên khi ra khỏi chốn đây
Các ngươi sẽ chẳng ra ngoài tay không
22. Đàn bà hãy mượn xóm thôn
Bao người cùng sống ở luôn một nhà
Các đồ vàng bạc đem ra
Áo quần con gái trai đà quấn mang
Các ngươi bóc lột mọi đàng
Của người Ai cập chuyển sang theo mình

ÔNG MÔSÊ LÀM DẤU LẠ

CHƯƠNG 4

1. Mô-sê thưa lại Chúa ngay:
"Họ đây chẳng có tin này vào tôi
Tiếng tôi sao họ nghe rồi
Họ thời sẽ nói những lời như sau:
Gia-vê chẳng hiện ra đâu
Với ông như thể nói hầu ra đây
2. Gia-vê lại phán hỏi ngay
"Cái gì hiện ở trong tay ngươi cầm?
Ông thưa cây gậy tôi mang
Để hầu hộ đỡ cho thân tôi này
3. Ngài truyền vất xuống đất ngay
Ông buông tay thả gậy đây rơi liền
Nó nằm trên chính đất nền
Thành ra con rắn, ông bèn giãn qua
4. Gia-vê phán dạy ông là
Hãy giơ tay nắm đuôi đà kéo lôi!
Ông giơ tay nắm nó rồi
Hóa thành cây gậy như hồi trước đây!
5. Việc này để chúng tin ngay
Gia-vê đã hiện ra này với ông
Gia-vê Thiên Chúa tông đường
Thiên Chúa của Áp-ra-ham với cùng
I-xa-ác, Gia-cóp chung
Dòng nòi kế tiếp luôn dường tương lai
6. Gia-vê còn phán ra ngay:
"Hãy luồn tay để vào này ngực ngươi"
Ông luồn và rút ra rồi
Thấy tay đã bị phong cùi trắng luôn
Giống như tuyết phủ bao trùm
Hết luôn cả cánh tay ông nơi này!
7. Gia-vê lại phán ông ngay:
Hãy luồn tay lại như đây trước rồi
Ông liền luồn ngực tức thời
Rút ra khỏi ngực da coi mịn màng
8. Nếu chúng không hiểu việc làm
Của lần trước, sẽ hiểu lần thứ hai
9. Nhưng nếu chẳng có tin ngay
Cả hai lần trước sau này của ngươi
Thì dùng nước sông Nin rồi
Đổ tràn mặt đất hiện thời đang khô
Nước sông Nin hóa ra cho
Như là máu đỏ chan hòa láng lây.

AHARÔN PHÁT NGÔN VIÊN CỦA MÔSÊ

10. Mô-sê thưa với Chúa ngay:
Lậy Ngài xin thứ lỗi này cho tôi
Tôi là kẻ cứng miệng môi
Trước sau cả lúc Ngài thời ban cho
Tớ tôi Ngài hiện tới giờ
Chẳng có tài nói năng qua điều gì
11. Gia-vê liền phán tức thì:
"Ai cho ngươi có hiện kìa miệng môi?
Ai làm nó phải câm rồi
Phải điếc, sáng mắt hay thời thong manh
Há không phải chính Ta làm
Ta Gia-vê Đấng tiến hành đó sao?
12. Bây giờ ngươi hãy đi mau
Chính Ta ở với nơi nào miệng ngươi
Ta đây sẽ dạy tức thời
Điều ngươi phải nói ra rồi làm sao!
13. Ông thưa lại Chúa như sau:
"Lậy Ngài xin thứ lỗi nào cho tôi!
Xin sai bất cứ ai rồi
Hầu làm môi giới thay người tôi đây"
14. Lôi đình Chúa nổi xung ngay
Và Ngài đã phán ông hay những lời:
A-ha-ron đó anh ngươi
Là người Lê-vít dòng nòi họ đương
Ta coi nó nói giỏi hơn
Kìa đang đi đến đón luôn ngươi rồi
Thấy ngươi lòng nó vui tươi
Đồng thời hoan hỉ gặp người em đây
15. Ngươi đi nói với anh ngay
Lời ngươi đặt để trên này môi anh
Chính Ta sẽ ngự song hành
Trên nơi hai miệng vẹn toàn cả hai
Ta đây sẽ chỉ cho ngay
Những gì phải nói ra này thực thi
16. Chính anh thay nói dân kia
Anh là môi miệng ngươi thì nói đây
Còn ngươi thời sẽ giống ngay
Vị thần đối với anh này mà thôi
17. Gậy này ngươi hãy cầm rồi
Ngươi dùng làm dấu lạ thời mỗi khi

MÔSÊ BỎ MAĐIAN VỀ AI CẬP

18. Mô-sê đã vội trở về
Gần bên nhạc phụ tên kìa Gít-rô
Ông liền cất tiếng lên thưa:
"Xin cho tôi được về nhà thăm anh
Hiện bên Ai cập xa xăm
Xem anh còn sống hay đang cách nào
Gít-rô nói với rể sau:
Anh đi an mạnh chúc hầu bình an
19. Gia-vê phán Mô-sê rằng:
Khi còn ở Ma-đi-an lời này
"Hãy đi về Ai cập ngay
Vì bao kẻ hại ngươi nay chết rồi
20. Mô-sê đặt vợ con ngồi
Trên lưng lừa ngựa trở hồi xứ Ai
Trong tay ông nắm gậy này
Bởi do Thiên Chúa truyền sai giữ gìn
21. Gia-vê phán dạy ông liền
Ngươi về Ai Cập sẽ nhìn rõ ngay
Các điềm thiêng đặt trong tay
Ngươi thi hành nó trước này Pha-rao
Nhưng Ta làm nó cứng đầu
Sẽ không buông thả dân hầu đi ra
22. Bấy giờ ngươi nói với vua:
Con đầu lòng của Ta là Ích diên
23. Nên Ta nói với ngươi liền
Hãy buông thả chúng đi lên phụng thờ
Nhưng ngươi đã lại khước từ
Không buông thả để chúng đi ra nào
Nên Ta đây sẽ giết mau
Các con đầu lòng ngươi hầu hết luôn.

CON MÔSÊ ĐƯỢC CẮT BÌ

24. Hành trình đương lúc giữa đường
Tại ngay nơi chốn đương dừng nghỉ đêm
Gia-vê bắt gặp ông liền
Ngài đang kiếm cách để tìm giết ông
25. Xi-pô-ra vợ ông luôn
Dùng đá sắc cắt bì con bấy giờ
Khi cắt bà đã dụng vô
Chân ông lúc ấy bà thưa lên lời:
"Nhờ vào chính máu đào rồi
Mà ông kết nghĩa với tôi vợ chồng"
26. Gia-vê tha chết cho ông
Bà liền lại nói ngay luôn những lời
Nhờ vào chính máu đào rồi
Ông thời kết nghĩa với tôi vợ chồng
Nhân vì việc cắt bì luôn
Ông đây được khỏi chết trong dịp này

MÔSÊ GẶP ANH AHARON

27. Gia-vê đã phán dạy luôn
Với cùng ông A-ha-ron lúc này
Ngươi đi vào sa mạc ngay
Để hầu đón Mô-sê đây tức thời
Ông đi và gặp em rồi
Ở ngay trên núi Chúa Trời chỉ ngay
Ông ôm hôn em ruột đây
Anh em thắm thiết lâu ngày gặp nhau
28. Mô-sê nói anh biết nào
Gia-vê sai đến để hầu bảo anh
Biết bao lời nói dạy răn
Cùng bao dấu lạ Ngài ban dạy truyền
29. Anh em đi triệu tập liền
Mọi kỳ mục của Ích diên dòng nòi
30. A-ha-ron nói ngay rồi
Những lời Chúa dạy cho thời Mô-sê
Ông làm bao việc lạ kỳ
Trước ngay dân chúng rõ thì thấy đây
31. Dân tin vào những điều này
Biết Gia-vê đến thăm ngay dân rồi
Ngài coi cảnh sống tôi đòi
Họ liền phục lạy Chúa Trời quyền cao.