NIEÀM TIN CHA OÂNG
( 118 Thaùnh Töû Ñaïo Vieät
NIEÀM TIN CHA OÂNG
3giôø chieàu 26 . 07. 2004
Trong nhaø thôø Baø ròa tröôùc
ThaùnhTöû Ñaïo Anreâ PhuùYeân
Giaùo lyù vieân qui tuï kính toân
hoïc hoûi veà loøng nhieät thaønh
giaûng lôøi Chuùa.Tham döï toâi
caûm thaáy phaûi keå ra:
NIEÀM TIN CHA OÂNG
1. NIEÀM TIN DAÃN LOÁI
Nieàm tin
Toå tieân ta vaãn tin Trôøi
Cuøng luoân traùi ñaát laø nôi laém Thaàn
Ñaâu ñaâu cuõng coù vò Thaàn ngöï ñaây
Baùt nhang kính baùi choã naøy choã kia
Neáu khoâng coù loãi töùc thì
Vôùi ngaøi Thaàn aáy seõ veà phaït cho
Caây si moûm nuùi goùc ña…
Con ngöôøi sôï haõi trieàn mieân
Phaûi ñi toân kính caàu xin caùc ngaøi
Ban cho moïi ôn hueä naøy
Gia ñình môùi ñöôïc soáng ñaây an laønh.
Leã nghi
Leã nghi xaõ hoäi daët ra
Taïi dình taïi mieáu taïi nhaø coù luoân
Ma chay cuùng baùi ñuû ñöôøng
Ñuùng theo qui caùch thoâng thöôøng ñònh neân
Nhöõng ngaøy leã hoäi trieàn mieân
Nôi ñình nôi mieáu thöôøng nieân dieãn baøy
Leã tang cuùng teá thöôøng ngaøy
Troáng keøn khoùc möôùn ma chay roän raøng
Moïi ñieàu phong tuïc saün saøng
Ai naøo sai soùt tieáng vang eo xeøo
Cho neân phaûi coá laøm theo
Luaät leà xaõ hoâi ñuû ñieàu ngöôøi khen
Troïn toaøn nhö theá môùi yeân
Ngöôøi ñôøi heát noùi heát phen bì roài .
Ñaïo môùi
Caùc nhaø truyeàn giaùo ñeán nôi
Gæang rao ñaïo môùi coi thôøi hay hay
Khaép trong vuõ truï hieän nay
Chæ duy moät Chuùa Thaàn nay quyeàn naêng
Trong tay moïi thöù ñeàu laøm
Ñöïng neân trôøi ñaát vuõ hoaøn caû luoân
Bieát bao thuï taïo thoâng thöôøng
Ngaøi ñeàu döïng caû khaép trong hoaøn caàu
Loaøi ngöôøi ñöôïc Chuùa thöông y
Döïng neân hình aûnh gioáng theo nhö Ngaøi
Ñaëc quyeàn ban taëng quaûn cai
Muoân ngöôøi muoân vaät, muoân loaøi traàn gian
Ngaøi ban moïi thöù löông aên
Ñeå haàu nuoâi soáng baûn thaân laâu daøi
Chaêm lo phaùt trieån theâm hoaøi
Taøi nguyeân cho heát moïi loaøi höôûng chung.
Toäi loãi
Con ngöôøi ñöôïc Chuùa yeâu thöông
Nhöng khoâng tuaân leänh trong ôn nghóa Ngöôøi
Ñaõ ñi loãi giôùi raên roài
Cho neân toäi loãi nhaäp nôi con ngöôøi
Bieát bao loãi phaïm luoân roài
Löu truyeàn con chaùu moïi thôøi dieãn luoân
Nhöng Thieân Chuùa roäng loøng thöông
Ban Con Moät xuoáng ôû chung theá traàn
Cheát thay ñeàn toäi muoân daân
Con ngöôøi ñöôïc Chuùa laàn laàn cöùu ngay
Thieân ñaøng ñaønh maát xöa raøy
Hoâm nay laáy laïi vui thay nhaân loaøi
Cöûa trôøi laïi môû roäng hoaøi
Bao ngöôøi thaùnh thieän choán naøy ñoùn voâ.
Toát laønh
Ñaïo nhaø truyeàn giaùo toát laønh.
Daäy loan hôïp lyù hôïp tình laém thay
Chæ duy moät vò Thaàn naøy
Ngaøi laø Thieân Chuùa trong tay quyeàn haønh
Döïng neân taát caû vuõ hoaøn
Cuøng laø vaïn vaät soáng sanh treân ñôøi
Chæ duy Thieân Chuùa maø thoâi
Chaúng coøn Thaàn khaùc ôû nôi theá traàn
Coù chaêng caùc vò thaùnh nhaân
Laø ngöôøi thaùnh thieän phöôùc aân Chuùa Trôøi
Thieân ñaøng caùc vò hieän thôøi
Phöôùc aân xum hôïp muoân ñôøi maõi luoân
Chính trong cuoäc soáng tröôøng toàn
Vôùi bao chö thaùnh cuøng chung haùt möøng
Ngôïi ca Thieân Chuùa khoâng ngöøng
Vôùi cuøng chö thaùnh luoân tung hoâ Ngaøi.
Nghe coi
Caùc nhaø truyeàn giaùo tôùi ñaâu
Daân thôøi cuõng ñeán mau naøo nghe coi
Tin möøng caùc vò keå roài
Tieáng taêm chæ baäp beï lôùi noùi ra
Gioáng nhö ngaøy Nguõ tuaàn xöa
Thaùnh Thaàn soi saùng ngöôøi ta hieåu l ieàn
Hieåu roài ñi ñeán nieàm tin
Xin ôn thanh taåy treân mình laõnh luoân
Soá ngöôøi moãi luùc theâm ñoâng
Xin theo ñaïo môùi laøm con Chuùa Trôøi
Chæ Ngaøi laø vò Thaàn thoâi
Laø Cha thöông meán moïi ngöôøi traàn gian
Hôn bao nhieâu thöù vò thaàn
Traøn lan sôï haõi cho daân haøng ngaøy
Laéng nghe
Vua quan sö saõi moïi ngöôøi
Caùc nhaø truyeàn giaùo keå roài laéng nghe
Thaáy raèng hôïp lyù troïn beà
Coù ngöôøi tin nhaän xin tin theo naøy
Nhieàu ngöôøi vaãn chæ nghe ñaây
Thaáy raèng hôïp lyù vaãn hoaøi nghi nan
Bôûi do nhöõng keû laøm aên
Thöøa cô theo ñeán nhaém ñaøng lôïi hueâ
Khieán cho chö vò laéng lo
Caùc nhaø truyeàn giaùo taïo cô hoäi naøy
Bao ngöôøi xin nhaäp theo ngay
Khieán cho ñaát nöôùc vaøo tay ngöôøi ngoaøi
Cöôùp quyeàn thoáng trò quaûn cai
Neân vua quan laéng lo hoaøi gieät ñi
Gieät tröø
Nhöõng ngöôøi nghe hieåu roài thì
Ñaõ xin röûa toäi troïn beà tin mau
Daàu cho vua chuùa truyeàn naøo
Boû ngay ñaïo môùi nhaäp vaøo queâ höông
Hoï sung söôùng chaúng boû luoân
Thaø raèng chòu cheát coøn hôn nghe lôøi
Vua quan lo sôï chaúng ngôi
Caùc quan thuùc baùch hieän thôøi xung quanh
Sôï cho maát nöôùc laàn laàn
Neáu khoâng tieâu dieät cho nhanh ñaïo naøy
Nöôùc non seõ loït vaøo tay
Nhöõng ngöôøi ngoaïi quoác vaøo ñaây cöôùp quyeàn
Caùc quan lo laéng trieàn mieân
Heát lôøi thuùc giuïc vua lieàn nghe mau
ÔÛ trong vò theá treân cao
Ñöùng ñaàu ñaát nöôùc phaûi naøo tra tay
Kyù vaøo hòch leä luoân ngay
Dieät tröø ñaïo môùi hieän naøy trong daân .
Nhieät thaønh
Moät quan nghe leänh nhieät thaønh
Trònh quang Khanh toång ñoác
Haêng say ñi troùc naõ ngay
Baét ngöôøi theo ñaïo môùi ñaây ñem veà
Khaûo tra duï doã moïi beà
Boû ñöôøng ñaïo môùi khaùc kìa cha oâng
Haõy gìn giöõ ñaïo xöa luoân
OÂng cha tin töôûng xöa trong bao ñôøi
Haõy töø boû ñaïo môùi roài
Böôùc qua Thaäp gía mau thoâi trôû veà
Gia ñình sinh soáng ñeà hueà
Neáu khoâng aùn leänh ra cho khoå hình
Nhaø vua ban leänh rao truyeàn
Khoâng theo ñaïo môùi giöõ gìn nöôùc non
Töû hình bao caùch theá luoân
Cheùm ñaàu, tuøng xeûo, thaây phaân tan taønh…
Baét luøng
Caùc laøng Coâng giaùo soáng ñöông yeân haøn
Boãng nhieân soùng gioù noåi côn
Quaân vaây töù phía truyeàn luoân ra roài
Moïi ngöôøi giaø treû mau thoâi
Daét nhau vaâng leänh ra nôi ruoäng ñoàng
Lính ñem Thaäp gía ñaët luoân
Coång laøng roài baét veà trong laøng mình
Böôùc qua Thaäp gía vaøo lieàn
Ai khoâng daùm böôùc baét ñem löu ñaày
Treân nôi ñoâi maù khaéc ngay
Hai chöõ “taû ñaïo”mang ñaây suoát ñôøi.
Giaùo só, thaøy giaûng troán chui
Sai luøng baét laáy veà roài haønh hung
EÙp ñoøi quaù khoaù neáu khoâng
Aùn tuyeân xöû töû cho xong cuoäc ñôøi
Töôûng nhö theá gieät ñöôïc roài
Ñaâu ngôø maùu chaåy ñaàu rôi luoân roài
Nhöng maàn moáng vaãn toát töôi
Vöôn leân maõi maõi chaúng thôøi heát ñaâu
Chæ ngöôøi ban leänh cheùm ñaàu
Choùng chaøy ñaõ heát chaúng naøo coøn ai!
2 .TRÔÛ THAØNH CHÖÙNG NHAÂN
118 VÒ CHÖÙNG NHAÂN
Vieát theo:THIEÂN HUØNG SÖÛ
117 HIEÅN THAÙNH TÖÛ ÑAÏO VIEÄT
( Ngaøy kính ngoaøi Thaùnh Anreâ Phuù Yeân
Coøn theo thöù töï thaùng ngaøy trong naêm phuïng vuï.)
LEÃ KÍNH NGAØY 26 THAÙNG 07
Thaøy Giaûng Anreâ Phuù Yeân
1625-1644.
Chöùùng nhaân ñaïo Chuùa ñaàu tieân
Thaøy giaûng Anreâ Phuù Yeân nhieät thaønh
Maøng laêng queâ quaùn soáng sinh
Theo cha Ñaéc loä hieán mình toaøn thaân
Laøm Thaøy giaûng taïi Hoäi an
Noäp mình theá maïng thay anh em roài
I-nha-xi-oâ chính ngöôøi
Lính vaøo luøng baét tìm hoaøi chaúng ra.
Thaøy An reâ ñaõ noùi laø
Baïn toâi ñi vaéng, toâi ñaø theá cho
Toâi ñaây cuõng thaøy Giaûng maø
Nguyeän xin thay theá cho laø baïn toâi
Caùc oâng cöù baét toâi roài
Lính lieàn baét troùi töùc thôøi An reâ
Ñem veà trao noäp töùc thì
Cho ngöôøi ñaõ phaùi sai ñi baét veàø
Quan ñem tra hoûi An reâ
Bao lôøi duï doã boû ñi ñaïo taø
Nhöng thaøy moät möïc toû ra
Chaúng nghe duï doã lôøi ñaø höùa ñaâu
Thaøy luoân chaáp nhaän cheùm ñaàu
Laõnh ngay aùn cheát ñeå haàu laõnh aân
Phaùp tröôøng Ñaéc Loä theo chaân
Chieáu ñem ra traûi Thaøy van choái töø
Ñoøng ñaâm tim suoát thaâu qua
Maùu ñaøo tuoân ñoå, ngay ra phaùp tröôøng
Göôm vung cheùm ñöùt ñaàu luoân
Cha Ñaéc Loä ñöùng caïnh troâng roõ raøng
Sau naøy ñaàu vò chöùng nhaân
Cha ñem veà Phaùp ñeå haèng kính toân.
LEÃ KÍNH NGAØY 13 THAÙNG 01
1. Quan AÙn Ña minh Phaïm troïng Khaûm
1780 -1859
2. Cöïu Chaùnh toång Giuse Phaïm troïng Taû
1800 -1859
3. Hieän Chaùnh toång Luca Phaïm troïng Thìn
1820 –1859
Bao nhieâu tính toát cha hieàn truyeàn löu
Caäu vang tieáng hieáu nghóa naøo
Naêm möôøi taùm tuoåi nghe haàu song thaân
Keát duyeân coâ Phöôïng cuøng laøng
Laø ngöôøi ñaïo haïnh khoân ngoan ai baèng
Vôï choàng neáp soáng ñaøng hoaøng
Daân laøng tin phuïc moïi ñaøng meán yeâu
Cai Thìn con tröôûng daân baàu
Laøm neân Chaùnh toång daân haàu meán tin
Ba ngöôøi con gaùi tieáp lieàn:
Nhieâu Coân, Nhieâu Tröø cuøng em uùt naøy
Mang teân Haäu Dòch goïi ñaây
Caû ba ñöôïc hoïc haønh hoaøi nhö anh
Vaø lanh lôïi thaùo vaùt laàn
Cuï Khaûm bò baét ñaõ gaàn taùm möôi
Hoäi vieân Doøng ba kieâm roài
Chöùc laøm Truøm hoï cuõng thôøi giöõ luoân
Cuï ngöôøi ñaïo ñöùc giaàu loøng
Nhieät thaønh baùc aùi ngay trong chöùc vì
Thöøa sai caùc Coá cuõng nhö
Caùc Ñöùc giaùm Muïc cuøng veà aån ñaây
Nhaø Cuï chöùa chaáp heát naøy
Gíao só tu só nhöõng ngaøy khoù khaên
Uy tín ñaéc löïc ñieàu haønh
Maãu göông ñöùc ñoä toaøn daân nghe lôøi
Saün saøng chia seû moïi ngöôøi
Khoù ngheøo caàn ñeán tieàn taøi giuùp mau
Ñoâi khi sai moõ ñi rao
Moïi ngöôøi ra ruoäng thaû dieàu thi ñua
Chaúng caàn hôn thieät aên thua
Mieãn laø ñöôïc Cuï môøi cho aên naøo
Moät böõa thaät raát say no
Lính veà vaây baét Cuï cho moïi ngöôøi
Hoïp vaøo khuyeân baûo ñoâi lôøi
Anh em beàn chí luoân thôøi kieân gan
“Ai ñaïp Thaùnh Gía theo quan
Khi quan veà tænh, ta laàn ñuoåi ñi
Phaûi ra khoûi laøng töùc thì
Seõ khoâng coù choã ñeå kìa caát choân”.
Treân ñöôøng veà tænh taùch döôøng rieâng ra
Nhoát trong thuyeàn cuûa quan cho
Traùnh xa aûnh höôûng laây qua moïi ngöôøi
Trong tuø Cuï vaãn laø nôi
UÛi an khích leä ñoàng thôøi seû chia
Tinh thaàn vaät chaát giuùp kìa
Bao anh em baïn giam tuø ôû chung.
Cai Thìn moät choán cuøng laøng, ñaây thoâi
Thuoäc vuøng Traøluõ ñöông thôøi
Cai Taû em hoï doøng noøi gioáng luoân
Cuï Phaïm troïng Khaûm chöùc Truøm
Cai Taû bò baét tuoåi döôøng saùu möôi
Laø ngöôøi ñaïo ñöùc vui töôi
Doøng ba Ña minh chính ngöôøi hoäi vieân
Laø Cöïu Chaùnh toång xöa lieàn
Nay phoø giuùp ngöôøi chaùu ñaây
Laø Cai Thìn Chaùnh toång nay daân baàu
OÂng luoân tìm caùch giuùp sao
Cho ngöôøi Tín höõu soáng naøo thaúng ngay.
3. Cai Thìn con Cuï Khaûm naøy
Gia ñình gia giaùo luoân, hoaøi giaàu sang
Meï cha ñaïo ñöùc khoân ngoan
Ñöôïc lo chaêm chuù hoïc haønh toát hôn
Coâng thaønh danh toaïi chieám luoân
Bò baét ñang luùc tuoåi troøn boán möôi
Thôøi gian Chaùnh toång quaûn coi
Trong khi giao thieäp moïi ngöôøi cho neân
Coâ Trung gian díu tình duyeân
Vôùi oâng Chaùnh toång tieáp lieân moät thôøi
Ñang khi oâng coù vôï roài
Ma ri a Taân baïn ñôøi cuûa oâng
Cho neân ñaïo leäch laïc luoân
Sau nhôø Cuï Khaûm khuyeân lôn haøng ngaøy
Nhôø Bí tích Giaûi toäi naøy
OÂng thaønh taâm thoáng hoái ngay töùc thôøi
Töø ñaây neân maãu göông soi
OÂng xin gia nhaäp hoäi vieân
Doøng ba cuûa Thaùnh Ña minh baáy giôø.
Tình hình caám ñaïo gay go
Ñöùc cha Xuyeân uûy thaùc cho hai ngöôøi:
Cai Taû cöïu Chaùnh toång roài
Cai Thìn Chaùnh toång ñöông thôøi quaûn coi
Tôùi luoân giao thieäp luoân roài
Toång ñoác
Trình baøy moïi vieäc leân quan
Xin nöông tay ñeå Giaùo daân an bình.
Höùa khuyeân giuïc heát moïi mieàn
Gíao daân phaûi soáng vôùi nieàm trung kieân
Vôùi vua cuûa chính nöôùc mình
Cuoäc thöông thuyeát saép dieãn lieàn thaønh coâng
Nhöng Cao xaù xaåy ra luoân
Moät ngöôøi baát maõn, duï chung nhoùm ngöôøi
Noåi leân laøm loaïn töùc thôøi
Choáng luoân quan chöùc coi roài ñòa phöông
Neân Quan Toång ñoåi yù luoân
Leänh truyeàn baét bôù kieám luøng thöøa sai
Ñaïo tröôûng, Giaùo höõu hieän naøy
Nhöõng ngöôøi uy tín giöõa ngay coäng ñoaøn
Buoäc cho Cai Taû cuøng laàn
Vôùi oâng Toång Thìn : doái gian gaït löôøng
Sai luøng baét caû hai oâng
Ba laàn ra tröôùc toaø luoân daäy truyeàn:
Böôùc qua Thaäp gía mau lieàn
Hai oâng moät möïc trieàn mieân choái töø
Khaûo tra doïa daãm luoân thì
Nhöng hai oâng vaãn kieân trì vöõng tin
Baét hai oâng phaûi vieát leân
Nhöõng suy nghó cuûa mình treân giaáy naøy
Toång Thìn tuyeân vieát roõ ngay:
“Toâi Ki toâ höõu hieän nay saün saøng
Moïi hình phaït chaáp nhaän mang
Caû ñau khoå vôùi caùi cheát thaân xaùc naøy
Duø laø nhoû nhaát trong ngay moïi ñieàu
Chính tay toi vieát baáy nhieâu lôøi naøy.”
Cöïu Cai Taû chaúng theo ñaây
OÂng coøn duøng lôøi noùi hoaøi khuyeân lôn
Ñöøng ai nghe phaïm toäi luoân
Toäi naøy noù thaät toû töôøng gôùm gheâ!
Thôøi gian baét ñaïo ngaët nghì
Laøng Quaàn coáng choán aån che an toaøn
Gíao daân chöùc saéc trong laøng
Saün saøng che chôû moïi ñaøng Thöøa sai.
Ñöùc Cha Xuyeân taán phong naøy
Coá Vinh Giaùm Muïc phoù ngay Ninh cöôøng.
Vaøo nhaø Cuï Khaûm aån nöông
Taïi laøng Quaàn coáng sau phong chöùc naøy
Maät tin nhaän ñöôïc lieàn ngay
Laøng Quaàn coáng coù luoân hoaøi Taây döông
Quan truyeàn cho lính ñeán luoân
Bao vaây tìm baét kieám luøng khoâng ngôi
Cuï Khaûm ñöôïc tin caáp thôøi
Voäi ñöa caùc vò troán nôi caùc laøng
Ñöùc Cha Vinh Traø luõ sang
Ñöùc Cha Xuyeân tôùi ngay laøng Kieân lao
Taïi ñaây Ngaøi bò baét naøo
Sau khi caùc vò ñi haàu xong xuoâi.
Cuï Khaûm tay naém caây roi
Ñi sau anh moõ rao lôøi to leân:
“ Trình quan vieân laøng nuôùc lieàn
Coù lôøi Cuï Khaûm leänh truyeàn rao ñaây:
Ai naøo quùa khoùa toû baøy
Ba roi phaûi phaït ñuoåi ngay khoûi laøng”.
Cuï truyeàn trieäu taäp Giaùo daân
Khuyeân raên khích leä, lính traøn baét ngay
Truyeàn cho Cuï phaûi theo naøy:
“Noäp mau laäp töùc Thöøa sai aån naøo
Taây döông Ñaïo tröôûng giaáu ñaâu
Caû ngöôøi baûn xöù, Thaøy rao giaûng truyeàn
Khoâng tuaân, Cuï bò baét lieàn
Tòch thu taøi saûn, ñoát leân cöûa nhaø
Cuï bò keát toäi choáng vua
Bình tónh cöông quyeát noùi ra lôøi naøy:
“Trong ñaïo coù Ñaïo tröôûng ñaây
Nhöng chö Ngaøi hieän ôû ngay nôi naøo
Chuùng toâi chaúng bieát ñöôïc ñaâu
Xin quan cho luïc soaùt haàu töï do
Neáu tìm thaáy vò naøo cô
Quan laøm baát cöù gì cho thì laøm”.
Lính ñi luïc soaùt caû laøng
Chaúng Taây döông Ñaïo tröôûng döôøng aån ñaâu!
Nhöng ñoà leã chuùng thaáy naøo
Trong nhaø Cuï Khaûm thaáy haàu giaáu che
Cuï ngay nhaän toäi mua veà
Quan ra leänh troùi luoân kia caû nhaø
Taäp trung daân xöù taát caû
Moïi ngöôøi eùp buoäc Thanh gía böôùc qua
Chaúng ai tuaân leänh ban ra
Daàu quaân lính tôùi lui maø doïa haêm
Moät oâng laõo sôï seät ñang
Tieán leân ñöôïc maáy böôùc chaân töùc thôøi
Cuï Khaûm caûn keùo laïi thoâi
Vieân quan sôï maát chöùc roài quaùt leân
Troùi ngay noù laïi mau lieàn
Ñoàng thôøi Cai Taû,Toång Thìn nöõa ñaây
Vôùi cuøng soá ngöôøi baét naøy
Gæai leân
Maáy ngaøy sau daãn töùc thì
Ñöùc Cha Xuyeân baét ñem veà nôi ñaây
Caùc oâng kính caån chaøo Ngaøi
Quan lieàn phoûng ñoaùn ra ngay raèng laø
Nhaø chö oâng chöùa Ñöùc Cha
Cuï Khaûm tìm caùch noùi ra laïc ñöôøng
“Laø ngöôøi tín höõu luoân luoân
Chuùng toâi yeâu meán kính toân caùc Ngaøi
Baát kyø Linh muïc naøo ñaây
Duø chöa quen bieát gaëp ngay khi naøo”.
Boán thaùng röôõi ñaõ troâi mau
Moät hoâm quan baùo cho haàu bieát tin
Caû ba bò xöû giaûo lieàn
Toång Thìn hoûi laïi aùn tuyeân toäi gì?
Toäi luoân choáng Ñöùc vua kìa
OÂng Thìn choáng laïi töùc thì aùn ñaây
Sau cuøng theâm boán chöõ naøy:
“Baát khaúng quaù khoaù leänh hoaøi nhaø vua
Nghóa laø toäi baét böôùc qua
Thaùnh giaù aûnh Ñöùc Ki toâ leänh naøy
Caùc ngaøi vui söôùng leân ngay
Bôûi vì ñöôïc chòu cheát ñaây cho Ngaøi
Khi nghe baûn aùn cho hay
Cuï Khaûm:”chuùng toâi hoâm nay veà trôøi”.
Tôùi ngaøy ñem xöû ñeán nôi:
Cuï Khaûm, Cai Taû vôùi Cai Thìn naøy
Cuøng theâm baûy Gíao daân ñaây
Queâ höông Quaàn coáng ñeán ngay phaùp tröôøng
Thaønh nôi haønh xöû Coâng daân Nöôùc trôøi
Tôùi nôi caùc vò quì roài
Mieäng moâi kinh ñoïc khoâng ngôi khi naøo
Lyù hình tieán ñeán xoâ nhaøo
Caùc Ngaøi ngaõ xuoáng coät vaøo coïc ñaây
Hai ngöôøi moät vò caàm giaây
Ñôïi cho truùt heát hôi ñaây
Linh hoàn lìa xaùc thaúng bay veà trôøi
Röôùc thi haøi ñeå veà roài caát choân
Taïi nôi laøng xoùm queâ höông
Caùc Ngaøi ñaõ soáng sinh chung moïi ngöôøi.
LEÃ KÍNH NGAØY 22 THAÙNG 01
Lm. Phanxicoâ Federich Teá
1702 – 1745
Coá Teá ngöôøi Taây ban Nha
Queâ höông bao vò Thaùnh ñaø hieán daâng
Caøng nôi xa taép laïi caøng quyeán loâi
Hoïc xong laøm Linh muïc roài
Chuyeån sang tænh Doøng Maân coâi ñaëc quyeàn
Truyeàn Gíao Vieãn Ñoâng nôi mieàn
Moät baûy ba nhaêm ñeán lieàn Vieät nam
Thôûi Uy
Hoïc xong tieáng Vieät leân ñaøng quaûn coi:
Tröïc ninh , Vuõ tieân hai nôi
Sau theâm Baéc traïch cuøng nôi Keû meøn
Roài Luïc thuûy ,Quaát laâm theâm
Sau leã, Luïc thuûy baét lieàn toáng giam
Thaêng long giaûi noäp giam caàm
Nhieàu nôi noåi loaïn, deã daøng ñeå cho
Troï nhaø baø Gaïo vaøo ra
Vieáng thaêm boån ñaïo Thuû ñoâ nôi naøy
Baåy naêm keát aùn Coá ñaây
Cheùm ñaàu, thaân xaùc nhaän ngay ñem veà
Caát choân Luïc thuûy xöù kìa
Nôi Ngaøi coi soùc troïn beà chuû chieân.
LEÃ KÍNH NGAØY 22 THAÙNG 01
Lm. Mattheâu Alonso Liciniana Ñaäu
1702 -1745
Coá Ñaäu ngöôøi Taây ban Nha
Maân coâi tænh haït sai cho leân ñöôøng
Ñi sang Gíao phaän mieàn Ñoâng
Nhieàu cha bò baét gieát luoân thieáu ngöôøi
Coá sang laøm vieäc nhieàu nôi
Troï nhaø Truøm Ñoä baáy giôø
Chính teân Ñaït boû ñaïo xöa trong laøng
Ñöông khi Coá chaïy tay caàm
Nhöõng ñoà leã, bôûi vöøa laøm leã xong
Cuøng vaøi thaøy giaûng theo luoân
Vôùi hai giaùo höõu, quan thöông cho veà.
Coá Ñaäu, thaøy Quùi giöõ kìa
AÙn tuyeân cho Coá phaûi thì chung thaân
Tha cho thaøy Quùi veà laøng
Coá ñem trao noäp voâ Thaêng long tuø
Taïi ñaây ñöôïc gaëp baïn beø
Coá Teá gaëp gôõ ôû thì gaàn nhau
AÙn tuyeân chuyeån ñeán ngay sau
Caû hai ñeàu phaûi cheùm ñaàu moät nôi
Thi haøi caùc vò laõnh roài
Chuûng vieän Luïc thuûy luoân thôøi caát choân.
LEÃ KÍNH NGAØY 30 THAÙNG 01.
Lm. Toâma Khuoâng Doøng ba Ñaminh
1780 -1860
Cha Khuoâng sinh taïi Tieân chu
Thoâng minh saùng suoát noái thì doøng cha
Hömg yeân queâ quaùn tænh nhaø
Nhoû theo tieáng goïi xuaát gia daâng mình
Vaøo nôi chuûng vieän hoïc haønh
Thuï phong Linh muïc khoân ngoan gioûi taøi
Ña minh cha nhaäp doøng naøy
Quaûn coi xöù ñaïo giuùp hoaøi tieán thaêng
Traûi qua caùc vò anh quaân
Ba thôøi vua chuùa noái ñaøng quaûn coi
Tuoåi cha xaáp xæ taùm möôi
Nhaân vì Cao xaù ñöông thôøi voõ trang
Cha lieàn ñi ñeán Haûi phoøng
Tôùi laøng Traàn xaù, Cha troâng roõ raøng
Moät caây Thaäp giaù ñaët ngang
Coång laøng ñi laïi qua ñaøng nôi ñaây
Cha tìm loái khaùc reõ ngay
Lính lieàn nhaän bieát baét Ngaøi troùi luoân
Vôùi ngöôøi tín höõu ñi cuøng
Möôøi laêm ngaøy giöõ giam chung trong tuø
Sau Cha cuøng boán ngöôøi kìa
Ñöôïc coi vò theá ôû kìa trong daân
Ñem ra tröôùc Toång ñoác quan
Hoûi tra eùp buoäc boû ñaøng ñaïo ngay
Toá Cha cuøng Cao xaù naøy
Thoâng ñoàng taøu ngoaïi quoác ngoaøi bieån khôi
Aâm möu choáng ñoái vua roài
Cha lieàn thaúng thaén noùi lôøi nhö sau:
Ñaïo Coâng giaùo caám ngaët naøo
Gíao daân khoâng ñöôïc choáng ñaâu chính quyeàn
Daäy khuyeân caàu nguyeän trieàn mieân
Queâ höông ñaát nöôùc an ninh thònh giaàu.
Quan ñoøi Cha boû ñaïo mau
Böôùc qua Thaäp gía khuyeân naøo giaùo daân
Laøm nhö theá seõ tha laàn
Toâi gaàn taùm chuïc tuoåi haèng daäy khuyeân
Gíao daân giöõ ñaïo trung kieân
Gìô ñaây laïi choái daäy daân boû roài
Xöùng sao Linh muïc Chuùa Trôøi?
Toâi cuøng caùc baïn luoân thôøi öôùc mong
Hy sinh maïng soáng mình luoân
Gæang rao ñaïo Chuùa khaép cuøng moïi nôi
Thaøraèng chòu cheát luoân roài
Mong ñaâu cuoäc soáng ôû ñôøi baát trung!
Cuoái cuøng daãn deán phaùp tröôøng
Ñeán nôi quì goái nguyeän caàu
Cuùi ñaàu nhaän laõnh ngay naøo nhaùt göôm
Ñaàu rôi maùu chaûy ñoå tuoân
Vinh quang laõnh phöôùc trong luoân Nöôùc Trôøi.
KÍNH NGAØY 02 THAÙNG 02.
Lm.Thöøa sai Paris Theùophaneù Venard
Ven 1829 - 861.
Coá Ven Phaùp quoác queâ nhaø
Meï cha ñaïo ñöùc daäy cho ngoan nguøy
Möôøi boán tuoåi meï cheát ñi
Chò cuøng thaân phuï chaêm kìa cho con
Trieát thaàn ñöôïc hoïc heát luoân
Hoäi Thöøa sai nhaäp, öôùc mong luoân hoaøi
Ñöôïc ñi ñeán nöôùc xa naøy
Thuï phong Linh muïc baøi sai leân ñaøng
Ñi sang giaûng ñaïo Vieät nam
Theá chaân moät vò treân ñaøng hoài höông
Leân ngay Cöûa caám Haøi phoøng
Toøa Giaùm muïc Vónh trò mong ñoùn ngaøi
Thôøi gian hoïc tieáng Vieät naøy
Nghe tin, quaân lính ñeán vaây baét naøo
Khi ngaøi veà xöù Keû beøo
Naêm thuyeàn chôû lính vaây vaøo baét cha
Ñang aån giöõa hai vaùch nhaø
Lính vaøo ñaäp vaùch xaäp vaø baét luoân
Nhoát cha vaøo cuõi leân ñöôøng
Chuyeån veà trao noäp Thaêng long cheùm ñaàu
Ba hai tuoåi treû môùi naøo
Ñaõ thôøi ñöôïc phöôùc maùu ñaøo chöùng nhaân
Gíao daân tieàn chuoäc laáy nhanh
Thi haøi y phuïc veà laàn caát choân
Ñaàu Ngaøi beâu, thaû neùm soâng
Ba ngaøy chaøi löôùi vôùt luoân ñem veà
Sau ñem haøi coát Ngaøi ñi
Chuûng vieän Thöøa sai Pa ri giöõ gìn.
LEÃ KÍNH NGAØY 13 THAÙNG 02 .
Lm. Phaoloâ Leâ vaên Loäc
1830 – 1859.
Cha Loäc sinh quaùn An nhôn
Gia ñình soát saéng ñaïo doøng laâu naêm
Möôøi tuoåi cha meï vaõng sanh
Cha Sôû göûi chuûng vieän hoïc haønh, Caùi nhum
Vaøi naêm göûi Peâ nang luoân
Hoïc haønh xuaát saéc maõn tröôøng veà ngay
Troâng coi daäy doã haøng ngaøy
Chuûng sinh giaùo phaän trao thaøy troâng coi
Moät taùm naêm baûy ñeán nôi
ThuïÏ phong Linh muïc ñoàng thôøi trao cho
Gíam ñoác chuûng vieän chaêm lo
Thò ngheø nôi choán baáy giôø quaûn coi.
Phaùp vaøo Cöûa haøn khoâng xuoâi
Tôùi Gia ñònh ñaùnh coi thôøi deã hôn
Cha Loäc truù nhaø thaøy Ngoân
Coâ gaùi nhìn thaáy toá luoân baét Ngaøi
Hieän tình thôøi theá ñöông gay
Ñieäu cha ñeán Tröôøng thi ñaây cheùm ñaàu
Ñeâm Gíao daân laáy xaùc mau
Caáùt choân ôû Chôï quaùn haàu eâm xuoâi
Sau ñem caûi taùng veà roài
Nguyeän ñöôøng doøng Phaoloâ nôi Saøigoøn.
LEÃ KÍNH NGAØY 11 THAÙNG 03.
Lm. Doøng Ñaminh Ña minh Caåm
? -1859.
Cha Caåm sinh quaùn Caåm giaøng
Thoâng minh saéc saûo, hieán daâng Chuùa Trôøi
Sau khi thaàn hoïc maõn roài
Laõnh chöùc Linh muïc cuoäc ñôøi hieán thaân
Haûi phoøng, Buøi chu chia phaân
Buøi chu ñòa phaän Giaùo daân ñoâng ngöôøi
Cha saün saøng phuïc vuï roài
Gaëp ngay hoøan caûnh ñöông thôøi khoù khaên
Cha ñi laån troán nhieàu laàn
Choã naøy choã noï thi haønh phaän trao
Haø lang cha ñeán aån naøo
Coù ngöôøi phaùt hieän baùo mau chính quyeàn
Ñeå haàu laõnh thöôûng laáy tieàn
Lính vaây baét ñöôïc giaûi lieàn Höng yeân
Khaûo tra haêm doïa trieàn mieân
Baét cha quaù khoaù ñaïp leân aûnh hình
Thaùnh gía ñaët ôû ñaát neàn
Cha cöông quyeát cöù ñöùng yeân chaúng rôøi
Vui möøng nhaän aùn ra roài
Cheùm ñaàu maùu ñoå laøm ngöôøi chöùng nhaân
Thi haøi Cha ñöôïc chuyeån mang
Veà choân caát ôû Caåm chöông queâ Ngaø
LEÃ KÍNH NGAØY 02 THAÙNG 04.
Lm. Ñaminh Vuõ ñình Töôùc
1775 -1839.
Cha Töôùc sinh quaùn Trung lao
Thieáu thôøi ñaïo ñöùc hôn bao baïn beø
Laøm Linh muïc taän tuïy kìa
Baøi sai cha ñeán xöù kia Xöông ñieàn
Cha ñi laån troán trieàn mieân
Coù tin maät baùo aån mình taïi ngay
Nhaø oâng Nhieâu Tính chöùa Ngaøi
Boán möôi lính ñeán tìm naøy baét cha
Ñang daâng thaùnh leã trong nhaø
Nghe tin voäi côûi aùo ra vöôøn ngoaøi
Lính vaây baét gaëp cha ngay
Giaûi mau leân Caåm haø ñaây thöôûng tieàn
Gíao daân keùo ñeán ñoâng ñen
Lính beøn sôï buùa ñaäp treân ñaàu Ngaøi
Maùu me lai laùng chaûy hoaøi
Veát thöông traàm troïng neân Ngaøi cheát luoân
Xaùc ñem veà ñeå caát choân
Taïi nhaø thôø Gíao xöù Xöông ñieàn naøy
Gíao daân thöong tieác nhôù Ngaøi
Khoùc thöông cha xöù maõi hoaøi khoâng ngôi.
LEÃ KÍNH NGAØY 06 THAÙNG 04.
Lm. Phaoloâ Leâ baûo Tònh
1793-1857.
Cha Tònh queâ quaùn Trinh haø
Möôøi hai tuoåi giuùp leã cha Dueä roài
Ba naêm chuûng vieän chaêm nuoâi
Trí khoân thöôøng, ñaïo ñöùc thôøi vöôït hôn
Soáng ñôøi khoå haïnh luoân luoân
Tröõ côm khoâ troán vaøo röøng aån tu
Beà Treân sai goïi ngay veà
Ñeå cho hoïc tieáp xong kia chöông trình
Trao luoân coâng taùc ñi lieàn
Ma cao nhaän trôï caáp tieàn veà mau.
Daãn ñoaøn Truyeàn giaùo sang Laøo
Moät naêm toát ñeïp veà haàu xin theâm
Ngöôøi sang coâng taùc tieáp lieân
Taïi nhaø nhaân söï trieàn mieân thieáu hoaøi
Leänh truyeàn ruùt heát veà ñaây
Taïi laøng Thaïch toå baøi sai choán naøy
Lyù Tröôûng rình baét thaøy ngay
Gæai veà Haø noäi aùn ñaây cheùm ñaàu.
Vua Thieäu Trò theá ngoâi naøo
Aùn naøy giaûm xuoáng coøn haàu chung thaân
Ñaày ñi Bình ñònh, Phuù yeân
Vua baêng haø, Töï Ñöùc leân keá vì
AÂn xaù phoùng thích tuø veà
Naêm möôi saùu tuoåi môùi thì thuï phong
Linh muïc, nhaän Gíam ñoác luoân
Xin môû laïi chuûng vieän thöôøng nhö xöa
Moät taùm naêm baåy xaåy ra
Cha Kyø cha Haûo môû to leã möøng
Quan Ninh bình keùo quaân luoân
Buûa vaây xöù Phaùt dieäm, nhöng hai Ngaøi
Ñaõ veà Vónh trò nôi naøy
ÔÛ Toaø gíam muïc taïi ñaây ñöông thôøi
Quaân lính laïi keùo vaây roài
Caùc Ngaøi baøn ñònh boû nôi choán naøy
Mình cha Tònh ôû laïi ñaây
Lính vaøo lieàn baét cha ngay giam tuø
Ñieàu tra xeùt hoûi ñuû beà
EÙùp cha quaù khoùa boû ñi ñaïo naøy
Cha cöông quyeát chaúng theo ñaây
Aùn tuyeân traûm quyeát cha ngay luoân roài
Ñaàu rôi maùu chaûy taïi nôi
Phaùp tröôøng Baûy maãu muoân ñôøi nhôù luoân:
“Anh em ôû laïi bình an
Chòu khoù giöõ ñaïo cuøng can ñaûm naøy
Beàn gan vöõng chí luoân ñaây
Chôù ñöøng sôï cheát luoân hoaøi dieãn ra”.
Ñoù lôøi Thaùnh Tònh khuyeân ta
Tröôùc khi chòu cheùm daën cho moïi ngöôøi.
LEÃ KÍNH NGAØY O7 THAÙNG 04.
Lm. Pheâroâ Nguyeãn vaên Löïu
1812- 861.
Goø vaáp queâ quaùn choán nôi
Nguyeãn vaên Löïu ñöôïc chaøo ñôøi taïi ñaây
Lôùn khoân daâng hieán Chuùa ngay
Hoïc nôi chuûng vieän nöôùc ngoaøi Peâ nang
Laøm Linh muïc trôû veà laàn
Baøi sai cha Sôû coäng ñoaøn nhieàu nôi
Ngaøi quen uoáng röôïu nhieàu roài
Bôûi chieàu boån ñaïo nhieàu ngöôøi vuøng saâu
Nhöng cha Thuyeát giuùp ngaøi mau
Ñaõ ñi söûa ñoåi boû haàu thoùi quen
Ngaøi sieâng thaêm vieáng giaùo daân
Ba gioøng coi xöù chu toaøn phaän trao
Moät hoâm thaêm vieáng nhaø lao
Ngaøi lieàn bò baét nhoát vaøo tuø luoân
Khaûo tra ñaäp ñaùnh roi ñoøn
Nhöng khoâng boû Chuùa laõnh göôm chaët ñaàu
Gíao daân choân caát Ngaøi mau
Sau rôøi veà Thaùnh ñöôøng naøo Myõ tho
Naêm moät chín saùu möôi qua
Laïi ñem veà Thaùnh ñöôøng kia Saøi goøn.
LEÃ KÍNH NGAØY 27 THAÙNG 04.
Lm. Laurensoâ Nguyeãn vaên Höôûng
1802–1856
Cha Höôûng sinh quaùn Tuïy hieàn
Moà coâi cha meï chuù lieàn nhaän nuoâi
Thieáu nieân nhöng ñaõ muoán roài
Daâng mình cho Chuùa cuoäc ñôøi hieán thaân
Xin cha Duyeät xöù Sôn mieâng
Cho mình giuùp leã ôû beân vôùi Ngaøi
Ba naêm hoïc gioûi leân ngay
Vaøo chuûng vieän Vónh trò ñaây hoïc haønh
Minh Maïng caám ñaïo saùt taøn
Chuûng vieän giaûi taùn leân ñaøng veà queâ
Laøm aên vieân thuoác baùn cho
Ñoàng thôøi giuùp ñôõ chaêm lo ngöôøi ngheøo
Chuù khuyeân laáy vôï khoâng theo
OÂng lieàn ñuoåi chaùu ra mau khoûi nhaø.
Trôû veà chuûng vieän xin voâ
Nhaäp thaøy Giaûng giuùp nhaø thôø Kim sôn
Vôùi cuøng Baïch baùt ñaây luoân
Sau Giaùm muïc goïi leân ñöôøng veà ñaây
Maõn Thaàn hoïc chòu chöùc ngay
Laøm Linh muïc laõnh baøi sai leân ñöôøng
Nhaän laøm phoù xöù Giang sôn
Sau sang xöù Laïc thoå luoân vôùi cuøng
Xöù Yeân loäc, Baïch baùt chung
Ñaâu ñaâu cha cuõng thoâng thöôøng sieâng naêng
Giaûng daäy thaêm vieáng giaùo daân
Nhieät thaønh muïc vuï lo chaêm giuùp ngöôøi
Moät taùm naêm nhaêm ñöông thôøi
Ñi thaêm keû lieät, lính coi treân thuyeàn
Gaëp cha, töï yù noäp mình
Tuø giam tra khaûo trieàn mieân eùp ñoøi
Boû ngay ñaïo Chuùa mau thoâi
Cha luoân cöông quyeát chaúng thôøi boû ñaâu
Cho neân laõnh aùn cheùm ñaàu
Vónh trò nôi caát choân naøo xaùc Cha.
LEÃÕ KÍNH NGAØY 28 THAÙNG 04.
1. Lm.Phaoloâ Phaïm khaéc Khoan
1771–1840.
Cha Khoan Boàng haûi queâ nhaø
Keû vónh, Phuùc nhaïc cuøng laø Ñoâng bieân
Vaø cuøng Toân ñaïo cha kieâm
Chöùc phaàn cha sôû lo chuyeân chieân ñoaøn
Ñoâng bieân veà bò baét giam
Cuøng hai thaøy Giaûng treân ñaøng theo luoân
Trong tuø cha bò ñaùnh ñoøn
Thaáy cha saùu saùu tuoåi, thöông tuoåi gìa
Doã daønh quaù khoaù cho veà
Nhöng ngaøi cöông quyeát luoân thì tín trung
Troïn nieàm phuïc vuï Chuùa luoân
Lo chaêm boån ñaïo soáng trong tin möøng
Saün saøng laõnh cheát thaûm thöông
Ñaàu rôi maùu chaûy ñeå luoân trung thaønh
Ñöùc tin ñaõ laõnh vaøo mình
Töø thôøi taám beù löu truyeàn cha oâng
Haàu lo cuoäc soáng Thieân ñöôøng
Mai ngaøy traàn theá caùnh chung nhaân loaøi.
2. Thaøy Giaûng Pheâroâ Nguyeãn vaên Hieáu
1777-1840
Cuøng ngaøy Thaøy Hieáu cha Hoan
Vôùi thaøy Thaønh bò baét giam lao tuø
Thaøy Hieáu saùu chuïc tuoåi thì
Quaùn queâ Ñoàng chuoái choán kìa sinh ra
Lyù hình chaúng coù giaûm tha
Ñaùnh ñoøn tra khaûo cöù ñaø nhö ai
Baét ñoøi quaù khoùa ñi ngay
Böôùc qua Thaäp gía höùa naøy seõ tha
Veà nhaø nöông ñôõ tuoåi giaø
Nhöng Thaøy moät möïc chaúng thaø cheát ñaây
Hôn laø vaâng leänh vua naøy
Boû luoân ñaïo Chuùa haøng ngaøy daäy khuyeân
Gíao daân soáng vôùi nieàm tin
Chòu bao thöû thaùch trieàn mieân ôû ñôøi
Vì loøng yeâu meán Chuùa Trôøi
Thaø luoân chòu cheát ôû nôi gian traàn
Ñeå sau laõnh laáy ngay phaàn
Thöôûng cho coâng nghieäp Thieân ñaøng phuùc vinh.
3. Thaøy Giaûng Gioan.btx. Ñinh vaên Thaønh
1796-1840.
Thaøy Thaønh queâ taïi Luoáng kheâ
Cuøng cha Khoan, Thaøy Hieáu ñi trôû veà
Töø Ñoâng bieân bò baét tuø
Ba cha con ñöôïc giam kìa moät nôi
Soáng chung haïnh phuùc vui töôi
Caïnh beân an uûi bao lôøi vôùi nhau
Duø cho bao traän ñoøn ñau
Khaûo tra haønh haï chaúng haàu sôï chi
Cha con caàu Chuùa kieân trì
Saùng chieàu kinh keä cuøng thì haùt ca
Taï ôn Thieân Chuùa bao la
Cha con chung soáng vui hoaø beân nhau
Theâm loøng can ñaûm vöõng naøo
Saün saøng chôø ñôïi ngaøy ñaàu lìa rôi
Phaùp tröôøng tieán ñeán vui töôi
Cuùi mình chòu cheùm cuøng thôøi vôùi nhau
Thi haøi ba vò ñem naøo
Veà nôi Phuùc nhaïc ñeå haàu caát choân.
LEÃ KÍNH NGAØY 29 THAÙNG 04
Lm. Giuse Tuaân ( Hoan)
1811-1861
Cha Tuaân sinh taïi Traàn xaù
Thuoäc veà xöù ñaïo Cao xaù Höng yeân
Gia ñình khoù ngheøo noâng daân
Meï cha ñaïo ñöùc daäy raên con hieàn
Trong nhaø Chuùa soáng trieàn mieân
Tinh thaàn ñaïo ñöùc nieàm tin vöõng vaøng
Choïn vaøo chuûng vieän hoïc chaêm
Sau laøm Linh muïc leân ñaøng giaûng rao
Ít laâu Cha ñaõ xin vaøo
Doøng Ña minh, ñoåi teân naøo thaønh Hoan
Cha luoân laån troán ñi laøm
Coâng vieäc thaêm vieáng giaùo daân khaép vuøng
Khi ñang giuùp xöù Ngoïc ñoàng
Moät baø giaø oám baûo con mau naøo
Môøi cha ñeán ñeå xöùc daàu
Con ham tieàn thöôûng baùo haàu baét cha!
Tuø giam haønh haï khaûo tra
Cha luoân cöông quyeát toû ra can tröôøng
Laõnh aùn traûm quyeát ra luoân
Ñem ngay xeùt xöû phaùp tröôøng Höng yeân.
LEÃ KÍNH NGAØY 01 THAÙNG 05.
Thöøa sai Paris
1822-1851
Coá Ñoâng Phaùp quoác queâ nhaø
Töø hoài nhoû tuoåi, neát na hieàn laønh
Sieâng naêng caàu nguyeän, hoïc haønh
Thích ñi tu, hieán daâng mình Chuùa luoân
Cha Sôû nhaän göûi vaøo tröôøng
Hoïc haønh chuùng baïn hôn laàn
Tuaân theo leà luaät luoân thöôøng toû ra
Trieát thaàn hoïc heát traûi qua
Hoäi thöøa sai nhaäp mong chôø ñi luoân
Tin möøng rao giaûng phöông Ñoâng
Bao ngöôøi khao khaùt ñôïi mong tôùi thôøi
Nghe nhieàu caùi cheát bao ngöôøi
Hieán thaân phuïc vuï Nöôùc Trôøi xa xoâi
Meï cha ngaên caûn con roài
Sôï con cheát maát gioáng thoâi bao ngöôøi
Con thôøi quyeát chí vaâng lôøi
CuûaThieân Chuùahôn nhöõng ngöôøi traàn gian
Quyeát ñi thöïc hieän chöùng nhaân
Thuï phong Linh muïc leân ñaøng di xa
Vieät nam nhaän laáy queâ nhaø
Hoïc luoân vaøi thaùng ñi ra loan truyeàn
Giaûng phoøng Baàu noï xöù mieàn
Roài qua Baûn moä, lính lieàn baét ngay
Coá ñang aån luùp luøm caây
Cuøng moät cha Vieät, vôiù vaøi treû em.
Quan Tuaàn yù muoán chuùt tieàn
Coá xin thaû moïi ngöôøi lieàn veà mau
Hoï ñaây bieát toû heát naøo
Choã toâi tieàn baïc ñeå haàu choán nôi.
Sau roài baûo hoï nhöõng lôøi:
Tieàn khoâng coù, chæ muoán mình toâi chòu naøy
Chòu luoân moät thaùng tuø ñaøy
Khaûo tra xeùt hoûi eùp hoaøi noùi mau
Baèng loøng quùa khoaù ñi naøo
Coá luoân cöông quyeát cheùm ñaàu chòu cam
Hieän tröôøng Baåy maãu chöùng laøm
Hai möôi chín tuoåi chöùng nhaân Nöôùc Trôøi
Ñaàu rôi soâng thaû buoâng troâi
Thi haøi choân caát taïi nôi xöû roài
Hai ñeâm sau Gíao höõu moi
Ñem veà Baùch loäc ñeå roài caát choân.
LEÃ KÍNH NGAØY 01 THAÙNG 05.
Lm Gioan Louis Bonard Höông
1824-1852.
Coá Höông Phaùp quoác queâ nhaø
Leân möôøi hai tuoåi meï cha göûi vaøo
A li xeâ chuûng vieän mau
Hoïc haønh thua keùm nhöng cao tinh thaàn
Vieãn Ñoâng truyeàn giaùo xa xaêm
Tieáng vang noâ nöùc Tin maàng giaûng rao
Chuûng vieän loøng muoán daâng cao
AÙ ñoâng truyeàn giaùo öôùc ao ñeán hoaøi
Thaøy Höông nhaäp hoäi Thöøa sai
Mon g raèng ñöôïc ñeán nôi naøy AÙ ñoâng
Hoïc xong Linh muïc thuï phong
Leân ñöôøng ñi ñeán Vieãn ñoâng ngay naøo
Beà Treân cöû Coá ñeán Laøo
Ñöôøng ñi traéc trôû ñoåi vaøo Vieät nam
ÔÛ ñaây ít thaùng hoïc haønh
Tieáng taêm phong tuïc , tieáp laàn truyeàn sai
Keû trình , Keû baùng caû hai
Coá laøm muïc vuï luoân naøy haêng say
Boái xuyeân môøi Coá ñeán ñaây
Sau daâng Thaùnh leã tieáp ngay Coá laøm
Thanh Taåy cho caùc treû em
Ñang khi thanh taåy lính lieàn bao vaây
Thay ñoà Coá chaïy ra ngay
Vöôït qua ñoàng luùa ruoäng laày quaù saâu
Lính mau ñuoåi kòp baét naøo
Giaûi leân
Khaûo tra haønh haï ñaùnh ñoøn
EÙp ñaïp Thaäp giaù, quyeát khoâng giaùm laøm
Nhaän luoân caùi cheát chöùng nhaân
Phaùp tröôøng Baåy maãu ñoùn laàn ñaàu rôi
Lính thu quaàn aùo Ngaøi roài
Caét ra töøng maûnh baùn ngöôøi ñeán xem
Thi haøi ñem boû xuoáng thuyeàn
Buoâng soâng maát tích ngay lieàn sau khi
Ñöùc Cha sai ñeán vôùt veà
Caát choân chuûng vieän moïi beà eâm xuoâi.
LEÃ KÍNH NGAØY 02 THAÙNG 05
Truøm hoï,ï Giuse Nguyeãn vaên Löïu
1790-1854.
Nguyeãn vaên Löïu xöù Caùi nhum
Meï cha ñöùc haïnh ñaïo doøng laâu naêm
Nhôø ñaây cuoäc soáng toát laønh
Trôû neân uy tín Gíao daân tin duøng
Xöù ñaïo baàu cöû laøm Truøm
Sieâng naêng coâng vieäc lo chung heát naøo
Coù taøi hoaø giaûi giöõa ñaâu
Nhöõng ñieàu xích mích gaây haàu khoù khaên
Ñem Tin möøng höôùng daãn ñaân
Cho ngöôøi hieåu bieát phaûi caàn thöù tha
OÂng daâng hieán cuûa caûi nhaø
Döïng xaây tu vieân daâng cho nhaø doøng
Giaáu che Linh muïc aån trong
Gia ñình gìn giöõ cho luoân caùc Ngaøi
Lính bao vaây xeùt nhaø hoaøi
Baét cha Minh aån troán naøy nhaø oâng
Giam tuø tra khaûo ñaùnh ñoøn
Söùc oâng giaø yeáu cheát luoân ruõ tuø
Thi haøi oâng ñöôïc ñem veà
Hoï ñaïo Maëc baéc ñeå thì caát choân.
LEÃ KÍNH NGAØY 09 THAÙNG 05.
Lm Doøng Ñaminh Giuse Hieån
1769-1840
Quaàn anh haï choán cha sinh
Thieáu nieân cha meï göûi lieàn Ñöùc Cha
Hoïc xong chuûng vieän roài ra
Phong Linh muïc, Ma ní la hoïc haønh
Hoïc xong khaán doøng Ña minh
Hoài höông veà nöôùc queân mình giaûng loan
Haêng say laøm vieäc chuû chaên
Xöù Cao moäc laõnh ñieàu haønh quaûn cai
Moät taùm ba taùm ñoåi thay
Quaàn anh nôi choán veà ñaây nhaän naøo
Moät hoâm cha ñeán xöùc daàu
Ñoàng thôøi giaûi toäi khaån haàu cho oâng:
Ñoäi Nhaät ñöông haáp hoái luoân
Laâu naêm chöa gaëp cha xöng toäi naøy
Baát ngôø phaùt hieän ra ñaây
Moät ngöôøi ngoaïi giaùo ñeán hoaøi baùo quan
Cho quaân vaây xöù Trung thaønh
Gaëp cha daâng leã vaøo laàn cuoái ñaây
Sôùm mai cha bò baét naøy
Daãn ra ngoài ôû tröôùc ngay ñình laøng
Khaûo tra ñaäp ñaùnh nhaãn taøn
Hai ngaøy sau giaûi leân
Nhoát tuø naêm thaùng khoâng ngôi
Khaûo tra haønh haï eùp ñoøi boû ngay
Ñaïo cha luoân soáng haøng ngaøy
Thaø raèng chòu cheát vui thay hôn naøo
Sau cha bò aùn cheùm ñaàu
Hieän tröôøng choân caát cha haàu naèm ñaây
Pheâ roâ Daäu nhoát chung Ngaøi
Thaùng taùm anh caûi taùng ngay ñem veà
Chuûng vieän Luïc thuûy choân kìa
Ngöôøi nhaân chöùng Chuùa ñaõ thì hoaøn coâng.
LEÃ KÍNH NGAØY 11 THAÙNG 05.
Thöông gia Mattheâu Leâ vaên Gaãm
1813-1847
Leâ vaên Gaãm xöù Goø coâng
Bieân hoaø thaønh phoá tænh Ñoàng nai luoân
Gia ñình coù saùu ngöôøi con
Naêm trai, gaùi uùt veïn troøn toâng gia
Möôøi laêm tuoåi xin meï cha
Vaøo tu chuûng vieän goïi laø Lai thieâu
Thaùng sau meï ñeán xin mau
Con veà giuùp ñôû cho haàu meï cha
Baøy em coøn laïi taïi nhaø
Khoaûng hai chuïc tuoåi laäp gia ñình lieàn
Keát duyeân thieáu nöõ Long ñieàn
Vôï choàng vui soáng dòu eâm gia ñình
Nghieäp ngheà buoân baùn trieàn mieân
Nöôùc ngoaøi giao dòch coù thuyeàn thoâng thöông
Vôùi loøng ñaïo ñöùc tín trung
Chuyeån di Gíao só vôùi cuøng chuûng sinh
Ñi veà ngoaïi quoác thöôøng xuyeân
Chaúng thôøi sôï seät luïy phieàn hieåm nguy
Chuùa ñaøban thöôûng kieân trì
Ban ôn phöôùc Töû ñaïo kìa thöôûng coâng
Ñang di chuyeån bò baét luoân
Toáng giam tra khaûo ñaùnh ñoøn chòu cam
Quyeát taâm laõnh cheát leân ñaøng
Ñi veà nôi choán queâ höông Nöôùc trôøi
Cheùm ñaàu ngay taïi moät nôi
Nhaø thôø Huyeän só hieän thôøi löu ghi
Thi haøi tín höõu ñem veà
Caát choân taïi Chôï quaùn kìa ngaøy nay.
LEÃ KÍNH NGAØY 22 THAÙNG 05.
Quan Thaùi boäc Micae Hoà dình Hy
1808-1857.
Mi ca e Hoà ñình Hy
Nhu laâm queâ quaùn nôi kìa sinh ra
Laø con quan chöùc trong nhaø
Möôøi hai anh chò em gia ñình naøy
Nhoû theo hoïc chöõ nho ngay
Bieát qua Anh Phaùp chuùt ñaây chaêng naøo?
Hai möôi tuoåi keát duyeân mau
Lu ci a Taân sinh naøo naêm con
Anh Hai tu hoïc Peâ nang
Thuï phong Linh muïc Vieät nam trôû veà
Quan Hy laøm vieäc toát kìa
Neân vua Töï Ñöùc luoân thì caát laân
Tôùi luoân Thaùi boäc phaåm haøm
Quaûn cai ngaønh deät tô taèm nöôùc ta
Uy tín caøng lôùn maõi ra
Ñoàng haønh ghen gheùt muoán ñaø truaát ngay
Nhöng vua Töï Ñöùc noùi ñaây:
“Khoâng laøm theá ñöôïc oâng naøy troøn chu
Thi haønh traùch nhieäm trao cho
Löông taâm ngheà nghieäp ñaùng ta khen ngôøi
Chöa ai giöõ chöùc naøy roài
Ñöôïc hai naêm troïn trong nôi vieäc laøm
Tôùi nay ta chöûa lo toan
Ñieàu gì khieån traùch vieäc vaøn cuûa oâng
Coù leõ ta phaûi taêng löông
Cho caân xöùng ñöôïc vôùi coâng oâng laøm”.
Maëc daàu ñòa vò phaåm haøm
ÔÛ trong cuoäc soáng theá traàn lôùn ñaây
Nhöng veà phía baûn naêng naøy
Vaãn luoân maïnh meõ chaúng thay ñoåi naøo
Neân oâng ñaõ vöôùng maéc vaøo
Moät coâ thieáu nöõ sinh haàu ba con
Chuoäc buø laïi loãi laàm luoân
OÂng ñem Röûa toäi nuoâi con ñaøng hoaøng
Coá laøm vieäc thieän san baèng
Toäi mình ñaõ phaïm coi haèng lôùn lao!
Ra coâng giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo
Moïi ngöôøi coù vieäc caàn naøo ñeán oâng
Veäc chung Gíao phaän Ñaøng trong:
Thöøa sai, thaøy Giaûng oâng luoân giuùp hoaøi…
Moät taùm naêm saùu ñeán ñaây
Phaùp vaøo Ñaø naüng ñaùnh ngay caûng naøy
Quan Thaùi boäc bò baét ñaây
Trieàu ñình laáy côù nöôùc ngoaøi göûi con
Bôûi Linh muïc Thònh con oâng
Peâ nang chuûng vieän hoïc xong veà naøy.
Vua sai quaân lính eùp ngaøi
Böôùc qua Thaäp gía, keâ khai caùc ngöôøi
Thöøa sai Linh muïc aån nôi
Cuøng quaân Coâng giaùo hieän thôøi laø bao?
Nhöng oâng chæ coù khai naøo
Ít ngöôøi töôûng hoï ñaõ haàu cheát thoâi
Khoâng deø baét hai chín ngöôøi
Taùm ngöôøi xuaát giaùo theo ñoøi hoûi vua
Hai moát ngöôøi bò ñaày xa
Khaéc luoân “taû ñaïo “vaøo cho maët maøy
Bôûi oâng ñaõ keå ra naøy
Neân oâng khoùc loùc vì ñaây toäi mình
OÂng lieàn cöông quyeát trieàn mieân
Vua ñi tuyeân aùn phaït lieàn nhö sau:
“Vì oâng khinh luïaât nöôùc naøo
Coøn theo taø ñao göûi haàu con sang
Taân gia Ba ñeå vieáng thaêm
Ñaïo tröôûng Oai hoïp luaän baøn vieäc ñaây
Lieân quan taøu Phaùp vaøo naøy
Roõ hai loøng daï toû baøy cho neân
Ta truyeàn cho cheùm ñaàu lieàn
Ñeå neâu göông laïi trieàn mieân bao ñôøi”.
Vua coøn ban leänh ra roài:
“Ta truyeàn naêm vò quan nôi trieàu ñình
Möôøi laêm binh lính theo keøm
Daãn quanh thaønh noäi tieáp lieân ba ngaøy
Khi qua ngang chôï rao ngay
Toäi Y daân chuùng bieát ñaây roõ raøng
Moãi khi ñeán ngaõ ba ñaøng
Daùnh Y ba chuïc tröôïng, thaân chòu ñoøn
Sau ba ngaøy daãn ñi xong
Cheùm ñaàu Y ñeå neâu göông bao ngöôøi
Gia toâ thaáy tuûi nhuïc roài
Haàu lo söûa chöõa töùc thôøi mình ñaây”.
Ngöôøi löong ngöôøi Gíao thaáy naøy
Vò quan toát buïng hoâm nay cheùm ñaàu.
Ñeán caàu An hoaø ngöøng mau
Ñeå oâng röûa raùy xong naøo chaân tay
Roài ngoài chieáu xeáp baèng naøy
Bình tónh huùt ñieáu thuoác ñaây xong naøo
Ñöùng leân söûa soaïn maùi ñaàu
Phuïc y, coi laïi cho mau chænh teà
Roài quyø giaây laùt gaãm suy
Hai cha aån ñaùm ñoâng kia chuùc laønh
Cuoái cuøng ñöa ñaàu lyù hình
Troáng chieâng döùt leänh ñaàu lieàn buoâng rôi.
LEÃ KÍNH NGAØY 22 THAÙNG 05.
Noâng daân Laurensoâ Ngoân
1849-1862.
Anh Ngoân Luïc thuûy xöù mình
Meï cha loøng ñaïo vöõng tin laâu beàn
Anh laø ngöôøi tröôûng gia ñình
Thöông cha meï, vôï con mình laéng lo
Neân khi bò baét anh cho
Duøng tieàn ñeå chuoäc ñöôïc tha luoân veà
Sau roài hoái haän töùc thì!
Ñeán thôøi Töï Ñöùc khaét khe kieám tìm
Ngöôøi Coâng giaùo khaéc maù lieàn
Hai töø:”Taû ñaïo” laàn in saâu vaøo
Khieán cho chaúng theå troán ñaâu
Anh Ngoân laïi bò baét naøo giaûi ñi
Xuaân tröôøng
Anh ñi tìm caùch troán veà khuyeân lôn
Gia ñinh cha meï ,vôï con
Vöõng beàn giöõ ñöùc tin luoân trung thaønh
Roài veà laïi chính traïi giam
Ñeo goâng chuyeån ñeán Ñoâng quan giam tuø
Khaûo tra haønh haï ñuû beà
Baét mau quaù khoùa cho veà soáng luoân
EÙùp qua Thaùnh gía treân ñöôøng
Anh quyø xuïp laäy oâm döôøng kính hoân
Laâu ngaøy aùn leänh ñeán luoân
Phaùp tröôøng
Ñaàu anh bò cheùm töùc thì
Meï anh vôùi vôï ñöùng kìa nhìn coi.
LEÃ KÍNH NGAØY 25 THAÙNG 05.
Thaøy Giaûng Pheâroâ Ñoaøn vaên Vaân
1780-1857.
ThaøyVaân Keû boùi, Keû soâng
Nhoû cuøng cha Thi hoïc tröôøng La tinh
Hai nhaêm tuoåi ñaõ trôû thaønh
Thaøy Giaûng, Baàu noï giaûng loan, quaûn nhaø
Hai truøm: Töông, Huoáng baïc thua
Vaøo nhaø Thaøy xöù gaëp thöa vay tieàn
Bieát chôi côø baïc choái lieàn
Oaùn thuø ñi ñeán ñeå tìm baùo quan
Trong laøng Noã löïc hieän ñang
Coù Ngaøi Ñaïo tröôûng luoân thöôøng ôû ñaây
Quan sai lính ñeán bao vaây
Tìm khoâng thaáy Ñaïo tröôûng ngay nôi naøo
Vaøi ngaøy Töông, Huoáng baét mau
Thaøy Vaân troùi laïi noäp trao quan naøy
Caùo Thaøy laø Ñaïo tröôûng ñaây
“Toâi ngoaøi baåy chuïc laøm thaøy Giaûng thoâi
Khoâng laø Ñaïo tröôûng ñaâu roài”
Taïi Laâm thao boán thaùng trôøi caàm giam
Chuyeån Taây sôn laïi giam caàm
Khoù khaên cöïc khoå chòu cam moïi beà
Khaûo tra eùp buoäc luoân kìa
Gia toâ Ñaïo tröôûng chaúng thì choái ñaâu
AÙn tuyeân ra leänh ngay naøo
Cheùm ñaàu Ñaïo tröôûng ñi mau töùc thôøi
Phaùp tröôøng choân caát xong roài
Daân Baùch loäc caûi choân nôi nhaø thôø.
LEÃ KÍNH NGAØY 26 THAÙNG 05
Lm. Gioan Ñoaøn trinh Hoan
1798-1861.
Cha Hoan sinh quaùn Kim long
Gia ñình ñaïo ñöùc soáng luoân toát laønh
Daâng mình cho Chuùa tuoåi xanh
Peâ nang chuûng vieän hoïc haønh chuyeân chaêm
Moät taùm ba saùu maõn traøng
Trôû veà ñaát nöôùc queâ höông Laïc hoàng
Thuï phong Linh muïc Saøi goøn
Heát mình phuïc vuï vuoâng troøn phaän trao
Bao nhieâu ñòa sôû nhaän naøo
Cha ñeàu kheùo leùo lo haàu troøn chu
Bieät taøi chuyeän vaõn keû nghe
Bao ngöôøi quí meán toû kìa ngôïi khen
Ñöôùi thôøi Töï Ñöùc khoù khaên
Cha luoân di chuyeån ôû treân ghe thuyeàn
Chuyeân lo ñaøo taïo giaûng vieân
Giuùp bao con treû thieáu nieân daâng mình
Vaøo nôi chuûng vieän hoïc haønh
Saùo buøn ñòp leã Phuïc sinh tôùi gaàn
Cha ñi thöïïc hieän vieáng thaêm
Gíup cho xöng toäi laõnh aân giaûi hoøa
Nhaø oâng truøm Phöôïng ñoùn cha
Veà nhaø ñeå ôû ngöôøi ta baùo lieàn
Quan sai lính ñeán vaây tìm
Baét cha ñang chaïy ra thuyeàn bôø soâng
Giaûi vaøo Ñoàng hôùi ngay luoân
Baáy giôø cha saùu ba tuoåi tröôøng traàn gian
Bò tra khaûo ñaùnh nhaãn taøn
Kìm nung ñoû keïpï ñuøi, laàn caùnh tay
Baét qua Thaùnh gía ñi ngay
Cha luoân cöông quyeát maõi hoaøi khoâng theo
Truøm Phöôïng cuøng chòu baét naøo
Bò tra khaûo, nhaän aùn haàu vôùi cha
Cheùm ñaàu aùn leänh truyeàn ra
Cha Con cuøng chòu cheát qua moät laàn.
LEÃ KÍNH NGAØY 28 THAÙNG 05 .
Gíao daân Phaoloâ Haïnh
1827 –1859
Phao loâ Haïnh , Chôï –quaùn queâ
Moät tay anh chò chuyeân ñi cöôùp ñöôøng
Caàm ñaàu beø luõ baát löông
Ruû nhau troäm cöôùp phoá phöôøng ñoù ñaây
Bò ngöôøi toá caùo theo Taây
OÂng lieàn bò baét quan hay bieát laø
Haïnh ñi theo ñaïo Gia toâ
Quan truyeàn boû ñaïo doøng nhaø theo ñaây
Böôùc qua thaäp giaù ñi ngay
Haïnh luoân cöông quyeát chaúng hay tuaân naøo
Bao nhieâu kìm keïp khoå ñau
Chaúng thôøi nao nuùng buoàn saàu toû ra
Bieát mình toäi loãi bao la
Caàu xin Thieân Chuùa thöù tha toäi mình
Saün saøng laõnh nhaän töû hình
Khaån xin vôùi Chuùa thöông tình thöù dung
Chí hoaø nôi xöû aùn luoân
Con xin ñoùn nhaän thuûy chung vôùi Ngaøi!
Ñaàu rôi maùu chaûy ra ngay
Röûa mau cho heát toäi naøy cuûa con.
Thi haøi ñöôïc chuyeån caát choân
Taïi nôi chôï quaùn queâ höông löu ñôøi .
LEÃ KÍNH NGAØY 26 THAÙNG 05.
OÂng truøm, Mattheâu Nguyeãn vaên Phöôïng
1808-1861.
OÂng Phöôïng Keû laùi, Quaûng bình
Meï cha ñaïo ñöùc toát laønh soáng sinh
Teân laø Ñaéc, laäp gia ñình
Sinh con teân Phöôïng, goïi danh leä thöôøng
Nhoû moà coâi boá meï luoân
Theo oâng ngoaïi Nho hoïc cuøng lang y.
Döôùi thôøi Minh Maïng trò vì
Theo cha Ñieåm ñöôïc coi nhö con roài
Lieäu cho keát baïn vôùi ngöôøi
Thieáu nöõ hieàn haäu ôû nôi Saùo buøn
Veà nhaø boá vôï ôû luoân
Laøm ngheà y só thoâng thöôøng nuoâi thaân
Sau roài ñoåi vieäc baùn buoân
Thaønh coâng sung tuùc ra luoân ôû ñôøi
Taùm con caùi ñöôïc sinh soâi
Chaêm lo chu daùo moïi ngöôøi con ñaây
Moät coâ ñaõ hieán daâng ngay
Trong doøng Meán Thaùnh gía naøy hieán thaân
Caùc con khi ñaõ tröôûng thaønh
Tìm ngöôøi ñaïo haïnh gia ñình cöôùi cho
Coøn lo cho chuùng nghieäp cô
Ñem chia cuûa caûi luoân cho chuùng naøy
Ñeå daønh cho mình ít ñaây
Daân baàu truøm hoï nhaän hoaøi chaêm lo
Luoân luoân tieáp ñoùn caùc cha
Caùc thaøy truyeàn giaùo ñeán nhaø aån nöông
OÂng truøm bò baét chung luoân
AÙn tuyeân ñaàu cheùm vôùiù cuøng cha Hoan.
LEÃ KÍNH NGAØY 01 THAÙNG 06.
Gíao daân, Giuse Tuùc
1843-1862.
Anh Tuùc Hoaøng xaù, Ngoïc ñoàng
Meï cha ñaïo ñöùc nhaø noâng caàn cuø
Anh sinh ra ñöôïc chaêm lo
Döôõng nuoâi khoân lôùn traûi qua hieàn laønh
Meï cha muoán caäu hoïc haønh
Boû ngheà cha meï,ï chuyeân caàn hoïc Noâm
Töï Ñöùc baùch haïi maõi luoân
Chieáu chæ phaân saùp haõi huøng trong daân
Ngöôøi Coâng giaùo chaúng bình yeân
Saùt taøn baùch haïi trieàn mieân khoâng ngôøi
Anh Tuùc möôøi chín tuoåi ñôøi
Baét giam tuø boán thaùng trôøi Ñoâng kheâ
Cuøng ba beø baïn tuoåi keà
Giam chung moät choã luoân beà thöông nhau
Kinh chung, yeân uûi nhau naøo
Khaûo tra haønh haï cöù haàu vöõng taâm
Cuoái thaùng naêm chuyeån veà giam
Höng yeân tænh lî giam caàm taïi nôi
Bao lôøi duï doã ñe noi
Anh luoân cöông quyeát chaúng thôøi sôï chi
Caùc quan keát aùn chuaån y
Cheùm ñaàu bôûi toäi chaúng nghe leänh truyeàn
Thi haøi choân caát ngay lieàn
Sau thôøi caûi taùng chuyeån ñem di rôøi
Nhaø thôø xöù Ngoïc ñoàng nôi
Caát choân haøi coát luoân roài taïi ñaây
LEÃ KÍNH NGAØY 02 THAÙNG 06.
Noâng daân, Ñaminh Ninh
1841-1862.
Caäu Ninh queâ quaùn Trung linh
Trung linh xöù ñaïo nguyeân tuyeàn Gíao daân
Nôi toøa Giaùm muïc döïng neân
Coù nôi chuûng vieän lo chuyeân hoïc haønh
Chaêm lo huaán luyeän chuûng sinh
Cho chung Giaùo phaän ñieàu haønh quaûn coi
Caäu ngöôøi chaát phaùc vui töôi
Chöõ Noâm gaéng hoïc luoân thoâi ñoåi ngheà
Daân laøng coi thaáy neå vì
Do loøng ñaïo ñöùc luoân kia toát laønh
Meï cha eùp laäp gia ñình
Caäu ñaây mieãn cöôõng chieàu quyeàn meï cha
Nhöng khoâng aên ôû hôïp hoaø
Vôùi naøng nhö caùch thöïc ra vôï choàng
Nhöng hoaø nhaõ vôùi vôï luoân
Sau ñaø nhaän loãi soáng chung toát laønh.
Cöïc hình ñau khoå chòu ñaønh
Hai moát tuoåi bò baét giam caàm vôùi luoân
Bao nhieâu tín höõu baét chung
Khaûo tra ñaùnh ñaäp nhöng khoâng nghe lôøi
Quan quaân duï doã luoân thôøi
Ñình Taân toång ñoác pheâ nôi aùn truyeàn
Cheùm ñaàu ôû taïi An trieâm
Thuoäc veà
LEÃ KÍNH NGAØY 03 THAÙNG 06.
Thuû baï,ï Phaoloâ Ñoång
1802-1862.
OÂng Ñoång queâ quaùn Vöïc ñöôøng
Gíao daân Cao xaù vöõng vaøng loøng tin
Baàu oâng quaûn lyù giöõ gìn
Baïc tieàøn soå saùch trieàn mieân daân laøng
Troâng coi xöù ñaïo chu toaøn
Saùu naêm taän tuïy ñeå laøm vieäc chung.
Thi haønh chieáu chæ leân ñöôøøng
Quan ñaët Thaùnh gía coång laøng baét daân
Böôùc qua Thaùnh gía veà laàn
OÂng Ñoång khoâng chòu, baét giam lao tuø
Roài trao noäp huyeän AÂn thi
Quan truyeàn boû ñaïo höùa thì thöôûng coâng
OÂng cöông quyeát traû lôøi khoâng
Baét ghi” taû ñaïo “maù oâng nôi naøy
OÂng xoùa ghi” chính ñaïo “ñaây
Khieán quan noåi giaän leân ngay töùc thôøi
Baét oâng caám coác luoân roài
Cuøng pheâ aùn töû cho ngöôøi Chuùa thöông
Nghe tin bò traûm quyeát luoân
Vui möøng saáp maët taï ôn Chuùa Trôøi
Ngaøi thöông ban phöôùc cho toâi
Ñaàu rôi maùu chaûy hoàn nôi Thieân ñaøng.
LEÃ KÍNH NGAØY 05 THAÙNG 06
Lm. Luca Vuõ baù Loan
1756-1840.
Cha Loan sinh taïi Buùt quai
Thieáu nieân daâng Chuùa troïn hoaøi hieán thaân
Phuù ña, Keû beøo hoïc haønh
Thuï phong Linh muïc veà laàn
Saùu thaùng roài laïi leân ñaøng
Keû voài ñeán giuùp ñôõ ñaàn cha Lieâm
Moät taùm hai taùm chia lieàn
Keû voài keû sôû thaønh rieâng hai naøy
Cha Loan nhaän Keû sôû ñaây
Haøng ngaøy daäy doã luoân hoaøi ñôn sô
Ñeà taøi cha giaûng daäy cho
Gíao daân deã hieåu ñem ra thöïc haønh
Cha duøng kinh nghieäm baûn thaân
Nhöõ ng ñieàu gaêïp gôõ Chuùa laàn chæ cho
Cuoäc ñôøi thaùnh thieän cuûa cha
Ai ai cuõng meán cha giaø deã thöông
Hai teân Kieång vôùi Ñoâ cang
Keû ngoaøi hieän ñôïi aùn ñöôøng ñoøi ra
Chuùng ñi chuoäc toäi baét cha
Chuùng vaøo Keû chuoân giaû vôø gaëp ñaây
Baét cha xuoáng thuyeàn chaïy ngay
Vaøo laøng Buùn, Gíao daân hay duøng tieàn
Chuoäc cha, chuùng ñoøi hai nghìn
Ñoâ cang khoâng chòu muoán ñem noäp Ngaøi
Mong haàu ñöôïc giaûm aùn ñaây
Ñem Ngaøi ñeán Thaêng long naøy noäp quan
Quan lieàn maéng moû hai teân
Sao ñöa noäp Cuï gìa hieàn laønh ñaây
Ñaùng cha chuù cuûa chuùng maøy
Vì vua Minh Maïng leänh naøy ñaõ ban
Neân quan phaûi nhaän caàm giam
Khuyeân Ngaøi quaù khoùa ñeå ñem Ngaøi veà
Ngaøi cöông quyeát chaúng chòu nghe
Quan ñaønh xöû cheùm ñaàu vì leänh vua
Möôøi ñao phuû chuaån bò ra
Thaáy Ngaøi thaùnh thieän sôï ñaø troán luoân!
Teân möôøi moät ñeán xin cuøng
Cuï tha con bôûi heát ñöôøng choái ñaây
Gaät ñaàu Cuï nhaän lôøi ngay
Lyù hình, ñao chaët hoàn bay Thieân ñaøng.
LEÃ KÍNH NGAØY 05 THAÙNG 06.
Ngö phuû, Ña minh Toaïi
1812-1862
OÂng Toaïi sinh taïi Ñoâng thaønh
Ñoâng thaønh Ñaïi ñoàng cuøng daân Trung Ñoàng
Keû meøn chia caét ba thoân
Thaønh ba xöù ñaïo cuøng trong Thaùi bình
Lôùn khoân ñaõ laäp gia ñình
Laø ngöôøi gia tröôûng trôû thaønh maãu göông
Laøm ngheà ñaùnh caù treân soâng
Leänh vua phaân saùp ra luoân baét naøo
Ngöôøi Coâng giaùo baét troùi mau
Ñöa leân huyeän khaéc chöõ vaøo maët ngay
“Taû ñaïo” roài noäp vaøo tay
Nhöõng ngöôøi ngoaïi, quaûn lyù hay giam caàm
Cöûa nhaø cuûa caûi cöôùp laàn
OÂng Huyeân oâng Toaïi cuøng laøng baét giam
Chín thaùng taïi nguïc giam caàm
Khaûo tra haønh haï chaúng laøm hai oâng
Boû ngay ñaïo Chuùa tin luoân
Aùn ra thieâu soáng hai oâng luoân roái
Caû hai hieán daâng maïng ñôøi
Ñeå leân cuøng vôùi Chuùa Trôøi thöôûng coâng
Phaùp tröôøng lính daãn ñeán luoân
Moïi ngöôøi chôø ñôïi caùc oâng böôùc vaøo
Cuõi tre ñang ñôïi hoaû haøo
Hai oâng vui veû vaøo mau cuõi naøy
Lyù hình nghe leänh ban ñaây
Löûa chaâm boác chaùy caùc Ngaøi thaêng thieân.
LEÃ KÍNH NGAØY 05 THAÙNG 06
Ngö phuû, Ñaminh Huyeân
1817-1862.
OÂng huyeân sinh quaùn Ñoâng thaønh
Lôùn khoân ngheà nghieäp soáng sinh soâng ngoøi
Con soâng Nhò bình laø nôi
Thuyeàn oâng ngaøy thaùng ngöôïc xuoâi bao laàn
Lính vaây luøng baét Ñoâng thaønh
Baét oâng giaûi noäp huyeän Quyønh coâi luoân
Cuøng oâng Toaïi nhoát ôû chung
Caû hai cöông quyeát moät loøng trung kieân
Roi ñoøn, ñoùi khaùt trieàn mieân
Vaãn luoân chaúng sôï chuøn chaân khi naøo
EÙp qua Thaùnh gía ñi mau
Hai oâng khaúng ñònh chaúng bao giôø laøm
Caùc quan thaáy chaúng chuyeån vaàn
AÙn ra thieâu ñoát toaøn thaân hai ngöôøi
Phaùp tröôøng ñaãn ñoä ñeán nôi
Hai oâng böôùc tôùi vaøo roài cuõi tre
Ñôïi giôø thieâu ñoáùt gaàn keà
Cuøng nhau caàu nguyeän trong khi löû a hoàng
Bao vaây ñoát chaùy mình luoân
Linh hoàn bay thaúng moät ñöôøng Thieân Cung.
LEÃ KÍNH NGAØY 06 THAÙNG 06.
1. Ngö phu,û Pheâroâ Ñinh vaên Duõng
1800-1862.
2. Ngö phuû, Pheâroâ Ñinh vaên Thuaàn
1802-1862.
OÂng Duõng cuøng vôùi oâng Thuaàn
Anh em chuù baùc moät ngaønh toâng gia
Taïi laøng Ñoâng phuù, sinh ra
Hai oâng ñaùnh caù nuoâi gia ñình mình
Taän taâm giaùo duïc trieàn mieân
Caùc con caùi soáng tinh thaàn Phuùc aâm
Leänh truyeàn troùc naõ baét giam
Ñaày ñi phaân saùp Gíao daân khaép mieàn
Moät taùm saùu hai ñaàu nieân
Lính vaây Ñoâng phuù baét lieàn hai oâng
Traïi giam Ngoïc chí nhoát chung
Khaûo tra haønh haï, mang goâng xích xieàng
OÂng Thuaàn thoái chí ngay lieàn
Moät laàn ñaïp Thaùnh gía treân ñaát neàn
Nhöng sau ñoåi laïi trung kieân
Quyeát taâm tuyeân boá nieàm tin cuûa mình
Anh em luoân cöù vöõng beàn
Chaúng lay chuyeån noåi quan lieàn aùn tuyeân
Nhoát vaøo hai cuõi tre lieàn
Löûa hoàng thieâu doát chaùy ñen thaân ngöôøi
Caû hai choân caát taïi nôi
Sau ñem caûi taùng di rôøi veà luoân
Cuøng ñem mai taùng taïi saân
Nhaø thôø Ñoâng phuù moä phaàn queâ höông.
LEÃ KÍNH NGAØY 06 THAÙNG 06.
Thu Thueá, Vinh sôn Döông
1821-1862.
OÂng Döông sinh taïi Doaõn trung,
Phöông vieân sau goïi thuoäc luoân Keû meøn
Lôùn khoân ñaõ laäp gia ñình
Ba ngöôøi con caùi ñaõ sinh cho ñôøi
Soáng sinh noâng nghieäp keùo daøi
Góö chaân thu thueá taïi nôi laøng mình
Möôøi laêm naêm Töï Ñöùc truyeàn
Taùm laàn chieáu chæ trieàn mieân baét ngöôøi
Tin theo ñaïo Ñöùc Chuùa Trôøi
Leänh tuyeàn “phaân saùp” khaép nôi thi haønh
Gaây neân nhöõng moái thuø haèn
Góöa ngöôøi löông Gíao bao naêm keùo daøi
OÂng Döông bò baét tuø ñaøy
Keùo daøi chín thaùng chaúng thay ñoåi loøng
Laõnh ngay baûn aùn thieâu luoân
Nghe tin aùn töû vui möøng haân hoan
Sau khi thieâu soáng xaùc thaân
Gíao daân choân caát taïi saân phaùp tröôøng
Sau ñem veà taïi queâ höông
Nhaø thôø Thaùnh Vinh sôn choân xaùc roài
Vôï oâng chöùng kieán taän nôi
Phaùp tröôøng thöïc hieän thieâu ngöôøi choàng ñaây.
LEÃ KÍNH NGAØY 07 THAÙNG 06.
Noâng daân , Giuse Traàn vaên Tuaán
1824-1862.
Anh Tuaán sinh taïi
Thuoäc Phuù nhai xöù, soáng sinh ruoäng ñoàng
Nôi ñaây vöïa luùa caáp cung Baéc phaàn
Bao laàn luøng baét Giaùo daân
Ñem ñi phaân saùp nhaãn taøn daõ man
Nung ngay thanh saét ñoû leân
AÙp vaøo maù”Taû ñaïo” lieàn khaéc ghi
Anh Tuaán bò baét ñem ñi
Veà laøng An baùi ôû kìa tuø giam
Coå goâng, chaân xích xieàng mang
Khaûo tra haønh haï vöõng vaøng tuyeân xöng
Chaúng nghe lôøi leõ khuyeân lôn
Böôùc qua Thaùnh gía ñöôïc luoân traû veà.
Quan coøn höùa baïc tieàn kìa
Chaúng thôøi lung laïc ñöôïc gì nôi anh
AÙn tuyeân traûm quyeát truyeàn loan
Lyù hình vung kieám ñaàu anh rôi lieàn
Phaùp tröông choân caát nghæ yeân
Hai naêm caûi taùng ñeå ñem ngay veà
Nhaø thôø
Queâ höông gìn giöõ baûo trì coát xöông.
LEÃ KÍNH NGAØY 13 THAÙNG 06.
1. Quaân nhaân Augustinoâ Phan vieát Huy
1795-1839
2. Quaân nhaân Nicoâlas Buøi ñöùc Theå
1792-1839
3. Quaân nhaân Ña minh Ñinh Ñaït
1803-183
Anh Huy sinh taïi Haï linh
Tu laøm thaøy Giaûng sau lieàn xuaát thoâi
Toøng quaân anh phuïc vuï roài
Trong haøng quaân nguõ ñaõ möôøi naêm luoân
Anh Theå sinh taïi Kieân trung
Môùi vaøo quaân nguõ khoaûng chöøng thaùng ñaây.
Anh Ñaït queâ taïi Phuù nhai
Soáng nôi quaân nguõ möôøi hai naêm tröôøng
Ba quaân nhaân baïn hieän ñang
Döôùi quyeàn Toång ñoác Trònh quang Khanh roài
Bò keâu veà Hueá naëng lôøi
Traùch vì khoâng chòu theo noi leänh truyeàn.
Trôû veà ñaõi tieäc quaân binh
Quaân nhaân Coâng Giaùo döôùi quyeàn cuûa oâng
Phoûng naêm traêm lính ñeán luoân
OÂng khuyeân boû ñaïo ñe duøng cuøm goâng
Höùa ban tieàn thöôûng cho luoân
Böôùc qua Thaäp gía ñeå tuaân leänh naøy
Chæ möôøi laêm lính coøn ñaây
Leänh ñem nhoát caûvaøo ngay trong tuø
Hoâm sau ñaùnh ñaäp töùc thì
Ruùt lui coøn chín lính kìa maø thoâi
Leänh ñem vaøo nhoát töùc thôøi
Anh Huy coù vôï beù roài, troán ñeâm
Tìm cha Naêng caùo giaûi lieàn
Roài cam keát boû xong eâm trôû vaøo.
Chín ngöôøi leänh laïi ñem mau
Ra ngoaøi höùa baïc tieàn naøo seõ ban
Khoâng nghe ñaùnh ñaäp daõ man
Boán ngöôøi boû cuoäc, coøn naêm vöõng loøng!
Naêm ngöôøi ñem ñeán hieän tröôøng
Ñöùc cha Minh, thaøy Chieáu ñöông töû hình
Coi roài ñem laïi nhoát lieàn
Naêm ngaøy sau ñeán laïi ñem ra toaø
Doã daønh ngon ngoït khoâng nghe
Kheânh goâng ñaïp aûnh keùo leâ chaân naøy
Heã co chaân ñaäp ñaùnh ngay
Sau cuøng chæ coøn laïi ñaây ba ngöôøi:
Anh Huy, Theå, Ñaït maø thoâi
Laïi ñem ba vò töùc thôøi vaøo giam
Khaûo tra ñaùnh ñaäp nhaãn taøn
Nhoáùt chung vôùi cha Naêm vaø cuøng
OÂng truøm Ñích, lyù Myõ luoân
Trònh quang Khanh ñöôïc vua thöông phuïc hoài
Trôû veà
Laäp coâng coá gaéng theo noi leänh truyeàn
Gia haïn moät thaùng sau lieàn
Ba anh phaûi boû ñaïo mình tin ñaây
Moät thaùng cuõng chaúng boø naøy
Leänh ñem Boâ laõo cuûa ngay ba laøng
Ba anh ñang bò tuø giam
Ñaùnh ñoøn Boâ laõo daõ man ngay naøo
Caùc anh thöông haïi bieát bao
Caùc ngaøi Boâ laõo chòu ñau do mình
Neân ba anh ñaõ chòu ñaønh
Böôùc qua Thaùnh gía ñeå quan tha veà!
Quan ban tieàn thöôûng töùc thì
Phuïc hoài quaân nguõ troïn beà, cho chung
Nhaäp vaøo naêm traêm quaân luoân
Moïi ngöôøi buoàn thaûm, saàu thöông heát kìa!
Ba Anh hoái haän töùc thì
AÊn naên xöng toäi quyeát ñi ngay lieàn
Leân mau tænh traû laïi tieàn
Xöng ra ñaïo thaät chính mình tin theo
Quan truyeàn haønh haï cho ñau
Thaû veà vì ñaõ baùo naøo cho vua
Tieàn trao höông chöùc chia ba
Moãi laøng moät ít ñeå cho xöû duøng
Trôû veà caàu nguyeän chung luoân
Baøn möu tính keá ñeán cuøng cha Tuyeân
Cha Naêng, Coá chính Laâm lieàn
Ba Anh ngoài laïi cheùp bieân ñôn naøy
Caû ba Anh kyù vaøo ngay
Anh Ñaït baän roän hieän ñaây ôû nhaø
Anh Huy, Theá ñeán Kinh ñoâ
Vaøo toaø Tam phaùp ñôïi chôø trao ñôn
Quan nhaän nhöng chaúng trình luoân
Hai Anh troï nhaø baø Ñoâng ñôïi chôø
Laøm theâm ñôn nöõa noäp voâ
Nhöng quan vaãn cöù laøm ngô chaúng trình
Vua Minh Maïng daïo phoá thaønh
Hai anh ra ñoùn ñeä trình vua xem
Vua trao boä hình xeùt lieàn
Quan tra khaûo, ñaùnh ñaäp trieàn mieân ñaây
Vaãn khoâng chòu quaù khoaù naøy
Quan hoûi ba chöõ kyù hoaøi trong ñôn
Thöa anh Ñaït baän vieäc quaân
Caû ba chuùng toâi moät ñaøng tin theo.
Khaûo tra haønh haï heát naøo
Vaøng möôøi neùn, töôïng Chuùa haàu baøy ra
Cuøng thanh göôm nöõa roõ laø
Chuùng toâi muoán choïn chính ñaø thanh göôm
Vua Minh Maïng töùc giaän luoân
Truyeàn ñem Huy, Theá leân ñöôøng Thuaän an
Duøng rìu ñeå chaët ngang thaân
Thaû buoâng xuoáng bieån ñeå laøm göông soi
Coøn teân lính Ñaït töùc thôøi
Toång ñoác Trònh quang Khanh coi baùo trình
Lính ñem Huy, Theá ñi lieàn
Ñaët caây Thaäp gía ngang thuyeàn thöû xem
Hai anh chaúng daùm ñaïp leân
Lính beøn troùi caû hai treân coät cheøo
Cheùm ñaàu roài boå thaân theo
Ra laøm boán maûnh neùm chieàu caù aên
Anh Ñaït coâng taùc hoaøn thaønh
Veà nhaø chuaån bò lo phaàn hoàn ngay
Ñoùn chôø giôø cheát ñeán naøy
Nghe tin Anh Huy, Theá ñaây xöû roài
Anh lieàn toû veû möøng vui
Baùo tin cha meï moïi ngöôøi vôï con
Vaø ñi töø giaõ hoï luoân
Khuyeân raên vôï chôù khoùc thöông toâi naøy
Chuùa lo lieäâu heát cho ñaây
Quaân vaây baét laùnh maët ngay caùo mình
Roài theo quan lính daãn lieàn
Ñeán
Cho quan Toång ñoác, khuyeân lôn heát lôøi
Anh Ñ aït chaúng chòu nghe roài
Quan lieàn göûi aùn töùc thôøi vaøo Kinh
Ñeä leân xin xöû giaûo lieàn
Anh vui möøng saép ñöôïc leân Thieân ñaøng
Ngaøy möôøi taùm thaùng baåy, naêm
Moät taùm ba chín aùn ñem thi haønh
Phaùp tröôøng Baåy maãu saün daønh
Daãn Anh ñeán ñoù tieán trình xöû mau
Vöøa ñi Anh vöøa nguyeän caàu
Ñeán nôi quì goái cuùi ñaàu chôø cho
Lyù hình thaùo gôõ goâng ra
Roài Anh naèm xuoáng lính ñaø thaét giaây
Hai teân keùo xieát coå ngay
Tôùi khi taét thôû môùi naøy buoâng ra
Gíao daân xöù Phuù nhai lo
Thöông löôïng quaân lính xin cho thi haøi
Cuûa Ngaøi veà ñaát anh Hai
Ñeå lo choân caát taïi ñaây moät thôøi
Sau haøi coát ñöôïc di rôøi
Veà löu giöõ taïi Phuù nhai Thaùnh ñöôøng.
LEÃ KÍNH NGAØY 16 THAÙNG 06 .
1. Noâng daân Anreâ Töôøng
1812 -1862 .
2. Chaùnh Toång Vinh Sôn Töông
1814 -1862 .
3. Noâng daân Ñaminh Nguyeãn ñöùc Maïo
1818 -1862 .
4. Noâng daân Ñaminh Nhi
1822 -1862 .
5. Chaùnh Tröông Ñaminh Nguyeân
1800 - 1862 .
Töôøng , Töông ruoät thòt anh em
Quaùn queâ sinh tröôûng Phuù yeân chaøo ñôøi
Cha laøm truøm hoï moät thôøi
Meï Ma ri a moät ngöôøi deã thöông
Em Töông keùm hai tuoåi luoân
Töøng laøm chaùnh toång daân vuøng meán tin
Ña minh Nguyeãn ñöùc Maïo sinh
Bôûi cha teân Gi oûi , meï Nhieân goïi ngöôøi
Boán möôi boán tuoåi ñöông thôøi
Ñöôïc baøu Höông quaûn troâng coi giöõ gìn
Trong laøng traät töï an ninh
Cho luoân toát ñeïp trieàn mieân moïi beà.
Ña minh Nguyeân , Ngoïc cuïc quaùn queâ
Con Xaõ tröông Dueä, hieän thì quaûn coi
OÂng Nguyeân Chaùnh tröông ñöông thôøi
Gíao daân Luïc thuûy quaûn coi xöù naøy
Con trai Trình goïi teân ñaây
Ñöôïc ôn töû ñaïo sau ngaøy cuûa oâng.
Ña minh Nhi treû nhaát luoân
Laø con oâng Vöông vôùi cuøng baø Vaân
Caû naêm tín höõu noâng daân
Gia ñình toát ñeïp daân laøng meán tin.
OÂng Nguyeân Thaøy thuoác cho neân
Nhieàu cô hoäi baùc aùi ñem thi haønh
Cho ngöôøi ngoaïi giaùo vuøng quanh.
Leänh phaân saùp Töï Ñöùc ban caû mieàn
Ngöôøi Coâng giaùo bò baét ñem
Ñeán laøng ngoaïi ñaïo trao quyeàn quaûn coi
Nghieäp cô cuûa caûi thu roài
Naêm oâng bò baét moät nôi cuøng ngaøy
Phuû Xuaân Tröôøng leänh truyeàn ngay
Caùc oâng ñaïp Thaùnh Gía ñaây mau naøo
Naêm moân ñeä Chuùa chaúng theo
Quan lieàn giaän döõ ñaày löu ñeán laøng:
Baïch coác , huyeän Vuõ baûn , giam
Taïi
Thôøi gian baûy thaùng caàm tuø
Goâng cuøm , xieàng xích moïi beà khoå ñau!
Nhöng naêm vò vaãn tin vaøo
Tình thöông Thieân Chuùa ban trao cho mình
Chaúng ai nao nuùng buoàn phieàn
Vöõng tin vaøo Chuùa trieàn mieân moïi ñöôøng
Ñoïc kinh laàn chuoãi luoân luoân
Hoaøn toaøn tin töôûng Chuùa thöông ñoùn veà
Saün saøng chôø ñôïi ngaøy ñi
Phaùp tröôøng laõnh nhaän ñaàu lìa xaùc thaân.
Laàn sau quan leänh truyeàn raèng:
Caû naêm ñaïp Thaùnh Gía ñang ñaët naèm
Naêm oâng ñaõ choái töø laàn
Quan truyeàn troùi laïi naéng daèm baøy phôi
Vaø cuøng ñeå ñoùi luoân roài
Hoâm sau doã ngoït , cuõng thôøi chaúng nao
Quan truyeàn xöû traûm cheùm ñaàu
Lính ñem naêm vò ra mau phaùp tröôøng
Taïi nôi Baïch coác xöû chung
Caùc ngaøi xin laõnh cheùm luoân moãi ngöôøi
Baèng ba nhaùt cheùm luoân roài
Ñeå haàu toân kính Chuùa Trôøi Ba Ngoâi .
Ngaøy möôøi saùu thaùng saùu thôøi
Naêm thi theå ñöôïc nhaäân roài caát choân
Taïi nôi xöû traûm ñaây luoân
Naêm sau caûi taùng veà trong xöù mình .
Thôï moäc, Pheâroâ Ña
1802-1862.
OÂng Ña Ngoïc cuïc queâ nhaø
Cha laø Coâng giaùo, meï laø ngöôøi löông
Nhöng chaêm lo caäu veïn troøn
Tinh thaàn con Chuùa soáng luoân troïn beà
OÂng chuyeân thôï moäc tay ngheà
Laäp gia ñình soáng ñeà hueà vôï con
Löu taâm giaùo duïc chuùng luoân
Tinh thaàn con Chuùa soáng trong vui hoaø
Tham gia moïi vieäc nhaø thôø
Keùo chuoâng gioïn leã chuyeân lo giaùo ñöôøng
Leänh ra phaân saùp baét oâng
Tuoåi oâng luùc aáy khoaûng chöøng saùu möôi
Phuû Xuaân tröôøng chính choán nôi
Giam oâng cuøng vôùi bao ngöôøi Giaùo daân
Roài Qua linh chuyeån giam caàm
Khaûo tra haønh haï daõ man khieáp hoàn!
Nhöng oâng beàn chí maõi luoân
Chaúng heà Thaùnh gía ñaïp chaân khi naøo
Quan lieàn keát aùn hoaû haøo
Cuøng bao ngöôøi khaùc tröôùc sau trung thaønh
Nghe tin tuyeân aùn haân hoan
Saün saøng chôø ñôïi thi haønh aùn thieâu
Phaùp tröôøng daãn ñeán ñi theo
Vöøa ñi caàu khaån Chuùa nhieàu khaån van
Cho mình can ñaûm chòu cam
Vôùi Thaøy chí thaùnh treân ñaøng hieán thaân
Ñoát thieâu ngoïn löûa saép taøn
Lyù hình coi thaáy coøn ñang soáng hoaøi
Vung göôm chaët ñöùt ñaàu ngay
Giuùp Ngaøi töû ñaïo luoân ñaây hai laàn
Thi haøi cuûa vò chöùng nhaân
Caát choân taïi choán nôi saân hieän tröôøng
Naêm sau tín höõu caûi luoân
Ñem veà mai taùng caát choân queâ nhaø.
LEÃ KÍNH NGAØY 26 THAÙNG 06.
Gíam muïc Ñaminh Henares Minh
1765-1838.
Ñöùc Cha Minh Taây ban Nha
Do loøng ñaïo ñöùc meï cha löu truyeàn
Caäu Minh phaùt trieån lôùn leân
Phoá phöôøng nhaéc Caäu ñaõ neân göông ñôøi
Loøng luoân soâi suïc nieàm vui
Muoán ñôøi taän hieán Chuùa Trôøi chöùng nhaân
Möôøi saùu tuoåi töï hieán thaân
Doøng ba Ña minh nhaäp daâng suoát ñôøi
Hoïc haønh xuaát saéc xong roài
Chuyeån sang Thaùnh Maãu Maân coâi ngaønh naøy
Vieät nam ao öôùc ñeán ngay
Giaûng truyeàn ñaïo Chuùa luoân hoaøi Vieät nam
Nhoùm tu só treû leân ñaøng
Thaøy Y höôùng daãn, ñaïi döông nhaém ñöôøng
Ma ní la caäp beán luoân
Thaøy Minh ñaõ hoïc vaên chöông daäy hoaøi
Cho tröôøng Thaùnh Toâ ma ñaây
Moät baûy taùm chín naêm naøy thuï phong
Laøm Linh muïc ôû Vieãn ñoâng
Baøi sai ñeán Baéc vieät luoân giaûng truyeàn
Tôùi Ma cao laïi gaïp lieàn
Coá Y ñi tröôùc coøn treân ñaát naøy
Seõ cuøng ñeán Baéc Vieät daây
Hai ngaøi gaëp laïi nhau hoaøi cuøng ñi
Vôùi hai thöøa sai khaùc kìa
Ñeán luoân Giaùo phaän goïi thì mieàn Ñoâng
Cha Minh hai nhaêm tuoåi troøn
Tieáng Vieät saùu thaùng hoïc xong ñuû roài
Tieân chu chuûng vieän troâng coi
La tinh cha daäy ñoàng thôøi luyeän theâm
Chuûng sinh ñôøi soáng thieâng lieâng
Cho thaønh ñaïo ñöùc vöõng beàn töông lai
Thôøi Caûnh thònh baùch haïi naøy
Tænh doøng uyû nhieäm laøm hoaøi Beà treân
Ñöùc Cha Pheâ taï theá, neân
Coá Y leân keá vò lieàn quaûn cai
Coá Minh laøm Coá Chính ñaây
Moät taùm khoâng ba tôùi ñaày nieàm vui
Caùc thöøa sai ñeán cuøng nôi
Ba möôi Linh muïc Vieät rôøi veà ngay
Chuïc ngaøn tín höõu ñeán naøy
Cuøng chung hoïp taïi Phuù nhai xöù mieàn
Taán phong phoù Giaùm muïc Minh
Hai möôi naêm khôûi ñaàu bình an luoân
Hai Ñöùc Cha chaùnh phoù cuøng
Ñoàng taâm yù hôïp moät loøng vôùi nhau
Gíup Giaùo phaän tieán thaêng mau
Hai Ngaøi töï yù nhaän haàu ñi thaêm
Caùc nôi xöù ñaïo xa xaêm
Chaúng thôøi quaûn ngaïi khoù khaên gaây naøo
Minh Maïng keá maáy naêm sau
Baéc phaàn bao khôûi nghóa haàu phoø Leâ
Khoâng öng trieàu Nguyeãn trò vì
Vua sai Leâ vaên Duyeät ñi vôùi cuøng
Nguyeãn coâng Tröù ñeán Baéc luoân
Ñeå lo deïp khôûi nghóa thöôøng xaåy ra
Quaân Phan baù Vaønh bò thua
Ruùt vaøo Tra luõ aån chôø ñaáu tranh.
Tuø nhaân khai baùo roõ raønh
Ñöùc Cha Minh vôùi möôøi Linh muïc naøy
Trong laøng Traø luõ Phuù nhai
Ñöùc Cha teân bò ghi hoaøi soå ñen
Toång ñoác
Taùm traêm quaân lính vaây mieàn Phuù nhai
Ñöùc Cha ñaõ troán ra ngoaøi
Moät taùm ba taùm do naøy saùu thö
Cha Vieân ñaõ göûi veà cho
Hai Ñöùc Thaøy vôùi cuøng kìa boán cha
Nhaø vua bieát roõ thöïc laø
Coù haøng Giaùo só ñöông ñaø aån trong
Vua khieån traùch Toång ñoác luoân
Phaùi hai nghìn lính ôû thöôøng Kinh ñoâ
Ra taêng vieän ñeå giuùp cho
Quyeát luøng Giaùo só hieän giôø laån chui
Ñöùc Cha Minh boû Tieân chu
Tôùi Kieân lao Ñöùc Cha Y ôû gaàn
Ngaøy hai möôi taùm thaùng naêm
Ñöùc Cha Y bò baét giam tuø ñaày
Ñöùc Cha Minh ñeán aån ngay
Nha baø Töï, giaû boä xay luùa hoaøi
Chieác nong baø ñeå saün naøy
Lính ñi ngang, laáy che Ngaøi aån thaân
Ñöùc Cha rôøi ñeán Trung thaønh
Roài Xöông ñieàn vôùi Quaàn anh ñoàng thôøi
Thaáy quan theo roõi luoân hoaøi
Ñöùc Cha, thaøy Chieåu boû hai nôi naøy
Muoán leân thuyeàn chaïy ñi ngay
Nhöng ngöôøi ngoaïi giaùo môøi Ngaøi vaøo nôi
Nhaø mình giuùp choã aån roài
Sau ñi baùo caùo ngay nôi chính quyeàn
Quan quaân vaây baét Ngaøi lieàân
Dong veà trao noäp phuû treân Xuaân tröôøng.
Quan xöû Ngaøi lòch thieäp luoân
Sôï vua, ñaønh ñoùng cuõi dong leân toaø
Taïi dinh Toång ñoác dieãn ra
Coù khi hai cuõi ñeå ñaø gaàn nhau
Hai Ngaøi gaàn guõi nguyeän caàu
Cuøng trao ñoåi nhöõng lôøi haàu uûi yeân.
Quan tuyeân aùn Ñöùc Cha Minh
Baét Ngaøi phaûi kyù teân mình vaøo ngay
Ngaøi xin nghe ñoïc tröôùc ñaây
Thaáy duøng chöõ” taû ñaïo”, Ngaøi xin thay:
Chính “ Ñaïo Ñöùc Chuùa Trôøi” naøy
Roài Ngaøi môùi chòu kyù ngay aùn toaø
Ñeå chuyeån veà Hueá leân vua
Trôû hoài
Gíao daân bí maät xin laøm
Phu khieâng cuõi Ñöùc Cha sang phaùp tröôøng
Ñaát ñai Baåy maãu saüng saøng
Nhieàu ngöôøi quaù khoaù ñaïp chaân aûnh hình
Ñeán gaàn cuõi Ñöùc Cha Minh
Quøi van khoùc loùc cuùi mình xin tha.
Phaùp trröôøng Ngaøi ñaõ xin cho
Cheùm ñaàu thaøy Phan xi coâ Chieåu roài
Ñeå Ngaøi ñöôïc thaáy con ngöôøi
Maø Ngaøi thöông meán ñaõ rôi ngay ñaàu!
Phaùp tröôøng choân caàt Ngaøi mau
Sau rôøi veà Luïc thuûy haàu caát choân
Ñaàu Ngaøi treo coång thaønh luoân
Ba ngaøy ñem neùm xuoáng soâng Vò hoaøng
Gíao daân keùo chaøi vôùt laàn
Ñem veà choân caát cuøng thaân xaùc Ngaøi
Khi ngöng baùch haïi ñaïo ñaây
Röùôc ñem haøi coát cuûa Ngaøi veà ngay
Toøa Gíam muïc Buøi chu naøy
Góö gìn toân kính luoân hoaøi dieãn ra.
LEÃ KÍNH NGAØY 26 THAÙNG 06.
Thaøy Giaûng, Phanxicoâ Ñoã vaên Chieåu
1797-1838.
Thaøy Chieåu Trung leã queâ nhaø
Töø hoài nieân thieáu caäu ñaø ñi tu
Ñöôïc ñaøo taïo trôû neân cho
Thaøy Giaûng Giaùo phaän chuyeân lo daäy truyeàn
Nhöõng naêm hoïc taäp chaêm chuyeân
Hoïc haønh ñöùc haïnh tinh thaàn laân la
Sau thaøy xin nhaäp doøng ba
Trôû thaønh coäng söï Ñöùc Cha Gíao phaàn
Toång ñoác
Ñem quaân luøng baét heát laàn Gia toâ!
Giaùo daân Giaùo só eùp cho
Phaûi mau boû ñaïo Gia toâ ñi naøo
Ñöùc Cha troán ôû Kieân lao
Coù thaøy giaûng Chieåu tröïc haàu ôû beân
Ñoà Hy toá caùo quan treân
Quan ñem lính ñeán vaây lieàn Kieân lao
Ñöùc Cha Y bò baét mau
Ñöùc Cha Minh thaøy Chieåu haàu thoaùt thaân
Veà Trung thaønh ñeán Quaàn anh
Vaøo Xöông ñieàn ñeå truù chaân nôi naøy
Moät ngöôøi ngoaïi gaëp môøi ngay
Vaøo nhaø truù aån haén ñaây giöõ gìn
Khoâng ngôø haén laïi ñöa tin
Quan ñem lính ñeán vaây lieàn baét ngay
Ñöùc Cha Minh nhoát cuõi naøy
Coøn thaøy Chieåu phaûi goâng ñaây ñeo mình
Cha con bò toáng nguïc lieàn
Xuaân tröôøng nhoát hai ngaøy ñeâm nôi naøy
Chuyeån leân
Cho quan toång ñoác tra tay baïo haønh
Môùi vöøa ñi ñeán coång thaønh
Thaøy Chieåu nhaët Thaùnh gía laàn kính hoân
Ñôïi Ñöùc Cha qua coång luoân
Thaøy ñaët Thaùnh giaù xuoáng ñöôøng tieáp ñi.
Khaûo tra ñaùnh ñaäp kieân trì
Chaúng thôøi chòu boû ñaïo kìa Gia toâ
AÙn tuyeân vua ñaõ pheâ cho
Cheùm ñaàu teân Chieåu khö khö choái töø
Phaùp tröôøng Baûy maãu ñieäu voâ
Ñöùc Cha xin Phan xi coâ tröôùc naøy
Lyù hình nhaän thöïc hieän ngay
Ñaàu Thaøy vöøa ñöùt tay Ngaøi böng luoân
Daâng cao leã teá kính toân
Leân cho Thieân Chuùa taï ôn muoân ñôøi
Roài Ngaøi cuùi xuoáng raïp ngöôøi
Lyù hình vung kieám ñaàu thôøi lìa rôi
Thi haøi thaøy Chieåu choân roài
Caûi veà Trung leã choán nôi queâ nhaø.
LEÃ KÍNH NGAØY 27 THAÙNG 06
Thaøy Giaûng Toâma Toaùn
1764-1840.
Thaøy Toaùn, Caàn phaùn queâ nhaø
Cuøng laø hoäi vieân doøng Ña Minh naøy
Thaøy Gæang ñöôïc tín nhieäm ñaây
Baøi sai truyeàn giaùo ôû hoaøi Trung linh
Lang Tö chính keû ham tieàn
Toá leân phuû Xuaân tröôøng lieàn nôi ñaây
Coù luoân Ñaïo tröôûng ôû naøy
Quan ñöa lính ñeán buûa vaây kieám luøng
Cha Gìa Tuyeân xuoáng haàm luoân
Thaøy Toaùn khoâng kòp, ngoài chung daân laøng
Lang Tö daãn lính chæ ñaøng
Tôùi nôi Lính keùo ngay khaên ñoäi ñaàu
Ñoàng thôøi hoâ lôùn leân naøo
Teân ñaàu hoùi Ñaïo tröôûng haàu ñuùng ñaây
Sau, khoâng phaûi Ñaïo tröôûng naøy
Nhöng khoâng xuaát giaùo, baét ngay giam tuø
Laàn ñaàu haønh haï ñôùn ñau!
Böôùc qua Thaùnh giaù voäi mau nghe lôøi
Toáng giam nguïc ñeå thöû coi
Cha Hieån khuyeân nhuû töùc thôøi aên naên
Thaøy xöng heát toäi loãi laàm
Roài ra cöông quyeát nhaáùt taâm ñoåi loøng
Laàn hai quan laïi cho luoân
Hai teân xuaát giaùo ñeán cuøng khoùc thöông
Van Thaøy theo chuùng moät ñöôøng
Chuùng luoân noùi phaïm Chuùa trong moïi ñieàu
Phæ baùng Ñöùc Meï bao nhieâu
Nghe lôøi duï doã Thaøy theo chuùng lieàn
Böôùc qua Thaùnh giaù aûnh hình
Roài Thaøy nghó laïi thaáy mình daïi gheâ!
AÊn naên hoái haän töùc thì
Ñaõ hai laàn boû ñaïo kìa dieãn ra!
Möôøi laêm ngaøy ñaõ troâi qua
Cha Ña minh Traïc baét ñaø toáng giam
Tuø chung Thaøy Toaùn hieän ñang
Cha lieàn an uûi khuyeân haèng vöõng tin
Moät hoâm daãn Thaøy ra truyeàn:
Böôùc qua Thaùnh giaùThaøy lieàn quì luoân
OÂm hoân Thaùnh gía kính toân
Lính lieàn loät aùo quaàn xong phôi ñaày
Möôøi ba ngaøy naéng giaõi baøy
Boû cho nhòn ñoùi maëc thaây ngoaøi trôøi
Chuùng treâu choïc vuoát raâu roài
Laâu ngaøy ñoùi laû phôi trôøi naéng luoân
Quan sai doïn saün maâm côm
Truyeàn cho boû ñaïo roài aên no loøng
Quyeát taâmThaøy chaúng nghe luoân
Quan truyeàn ñeå ñoùi cheát trong lao tuø
Thi haøi Thaøy caát choân kìa
Nhö bao ngöôøi khaùc ôû thì moät nôi
Sau anh Daäu caûi taùng roài
Ñem veà Luïc thuûy ñoàng thôøi caát choân.
LEÃ KÍNH NGAØY 30 THAÙNG 06.
Lm. Vinh sôn Ñoã Yeán
1764-1838.
Cha Yeán Traø luõ Phuù nhai
Queâ höông truø phuù sinh ngay doøng traøo
Chö Thaùnh Töû ñaïo hieán ñaàu
Maùu ñaøo tuoân chaûy khaép naøo queâ höông
Caäu Yeán bieát Chuùa daäy luoân
Soáng ñôøi thaùnh thieän khi coøn thieáu nieân
Sau thôøi tu luyeän trieàn mieân
Hoïc haønh maõn khoaù trieát thaàn ñeàu xong
Ñöùc Cha Y ñaõ phong luoân
Trôû thaønh Linh muïc nhaäp doøng Ña minh
Baøi sai nhaän xöù ñaàu tieân
Veà nôi Keû moát cha hieàn quaûn cai
Sau veà Keû saët xöù ñaây
Thuoäc veà tænh lî teân naøy Haûi döông
Xöù naøo cuõng cuûng coá luoân
Ñöùc tin soáng ñaïo giaùo daân luoân thôøi
Nhieàu ngöôøi ngoaïi giaùo theo roài
Xin vaøo Ñaïo Chuùa soáng ñôøi vui töôi
Moät taùm ba taùm ñeán nôi
Vua Minh Maïng leänh thôøi ban trao
Quan quyeàn chöùc saéc theo mau
Ñaøng ngoaøi caám trieät heát naøo Gia toâ
Giaùm muïc Linh muïc caàm tuø
Giaùo daân tu só baét ñi löu ñaày
Nhaø thôø chuûng vieän trieät ngay…
Cha Yeán leùn luùp haøng ngaøy vieáng thaêm
Laøm Bí tích, uûi an daân
Nghe tin cha vaãn trong laøng naùu thaân
Quan taêng cöôøng lính vaây laàn
Doaï taøn phaù Keû saët tan naùt naøy
Cha aâm thaàm boû troán ngay
Ñeán nôi hoï Thöøa, nhöng ñaây chaúng laønh
Cha sang Löïc ñieàn aån thaân
Ñöôøøng xa moûi meät nghæ chaân beân leà
Khaùch qua ñaøng thaáy oâng gìa
Hoûi thaêm cha giaáu, hoûi thì hoï mau
Ñöôøng veà Keû saêït höôùng naøo?
Khaùch lieàn chæ veõ, cha haàu tieáp ñi
Sau cai Phaùn gaëp cha kìa
Môøi cha nghæ laïi sau thì tieáp luoân
Khoâng ngôø haén laïi ñoùng goâng
Nhoát cha ôû laïi ñeå dong noäp Ngaøi
Nghe tin Giaùo höõu Saët ñaây
Vôùi cuøng Löïc ñieàn voäi ngay ñem tieàn
Vaø cuøng traâu ñeán chuoäc lieàn
Phaùn ñaây khoâng thuaän, cha khuyeân trôû veà
Ñöøng duøng voõ löïc laøm chi
Ñeå haàu giaûi thoaùt cha kìa dieãn ra
Haûi döông quan toát muoán tha
Tìm phöông caùch ñeå cho cha veà
Baûo cha nhaän chöùc lang y
“Nhöng toâi Linh muïc nhaän gì lang ñaây?”
Roài quan truyeàn veõ voøng vaây
Quanh cha roài baûo böôùc ngay ra ngoaøi
Nhö böôùc qua Thaùnh gía naøy
“Laøm nhö theá giaû toâi ñaây choái roài”
Quan xin vua giaûi veà nôi
Chính queâ quaùn cuûa Ngaøi thôøi xöû ñaây.
Nhöng Vua kyù aùn cho naøy:
Ñoã Yeán baûn quoác theo hoaøi Gia toâ
Laøm Ñaïo tröôûng bò baét tuø
Khoâng tuaân theo leänh boû ñi ñaïo taø
AÙn tuyeân traûm quyeát ban ra
Thi haønh nhanh choùng aùn toaø ñem trao
Daãn cha ñeán phaùp tröôøng mau
Ngaõ tö gaàn hoï Bình lao xöû naøo
Tôùi nôi quì goái nguyeän caàu
Lyù hình vung kieám caáp ñaàu lìa rôi
Quan cho taám vaûi lieäm Ngaøi
Truyeàn khaâu ñaàu laïi ngay roài vôùi thaân
Daân Bình lao nhaän caát choân
Sau taùm thaùng caûi taùng luoân ñem veà
Taïi nhaø thôø Thoï ninh kìa
Caûi leân thaân xaùc vaãn thì coøn töôi
Chaúng nghe muøi thoái tanh hoâi
Bôûi ngöôøi thaùnh thieän Chuùa coi giöõ gìn.
LEÃ KÍNH NGAØY 03 THAÙNG 07
Lm. Philipheâ Phan vaên Minh
1815-1853
Cha Minh queâ quaùn Caùi môn
Meï cha ñaïo ñöùc soáng trong vui hoaø
Caäu Minh em uùt trong nhaø
Song thaân maát sôùm coøn laø caùc con
Möôøi boán anh chò em luoân
Chò Hai chaêm soùc vuoâng troøn caùc em
Caäu Minh em uùt lôùn leân
Ñöùc Cha Ta-beùc Töø ñem voâ tröôøng
Lai thieâu Chuûng vieän hoïc luoân
Thôøi Minh Maïng caám ñaïo trong moïi mieàn
Chuûng vieän phaûi giaûi taùn lieàn
Ñöùc Cha laån troán trieàn mieân luoân hoaøi
Ngaøi qua Thaùi lan truù naøy
Peâ nang chuûng vieän Maõ lai taïm döøng
Thaøy Minh Ngaøi göûi ñi luoân
Can cuùt ta hôïp taùc coâng trình naøy
Soaïn toaøn boä töï ñieån ñaây:
La tinh,Vieät ngöõ cho ai muoán duøng
Ñöùc Cha beänh cheát, choân xong
Veà tröôøng, thaàn hoïc lo chaêm hoïc haønh
Taïi ngay chuûng vieän Peâ nang
Gíao sö, baïn hoïc meán thöông thaøy nhieàu
Moät sinh vieân xuaát saéc naøo
Coù tinh thaàn ñaïo ñöùc haàu sieâng naêng
Hoïc xong chuûng vieän, maõn tröôøng
Trôû veà, Ñöùc Cha Theå phong chöùc thaøy
Laøm Linh muïc ôû taïi ngay
Xöù ñaïo Gia höïu mieàn naøy Qui nhôn
Sau vua Minh Maïng cheát luoân
Vieäc ñi luøng baét ñaïo cuøng giaûm ñaây
Cha Minh coù theå veà ngay
Tieàn giang, Haäu giang giaûng hoaøi khaép nôi
Nhö Ñaàu nöôùc, Xoaøi muùt roài
Ba gioàng, Chôï buùng ñoàng thôøi Caùi nhum
Caùi môn, Maëc baéc vôùi cuøng
Ba san, Chaø vaø…ñeán luoân giaûng truyeàn
Moät taùm naêm moát ra lieàn
Chieáu chæ luøng baét kieám tìm ra mau
Taây döông Ñaïo tröôûng cheùm ñaàu
Thaû troâi doøng nöôùc nôi naøo coù soâng
Gíao só baûn quoác baét luoân
Khaûo tra haønh haï, cöùng loøng ñaàu rôi!
Phaùt löu heát caû nhöõng ngöôøi
Gia toâ taû ñaïo chaúng thoâi ñaïo naøy
Cha Minh vaãn cöù haêng say
Loan truyeàn lôøi Chuùa chaúng hay sôï gì!
Baáy giôø laøng Maëc baéc kìa
Moät ngöôøi teân Nhaãn oaùn thuø toû ra
Vay tieàn Cha Löïu khoâng cho
Neân ñi toá caùo caùc Cha luoân naøo
Nhaø truøm Löïu, Coá Löïu vaøo
Döøng chaân aån nuùp luoân haàu ít hoâm
Noù ñi toá caùo ngay luoân
Cha Löïu ñöông aån ôû trong nhaø naøy
Quan sai lính ñeán bao vaây
Cha Löïu ñi khoûi, coøn hoaøi Cha Minh
Truøm Löïu thöa vôùi quan lieàn
Toâi teân laø Löïu gia ñình naøy thoâi
Quan truyeàn cho lính tìm toøi
Cha Minh sôï haõi luïy nôi oâng truøm
Lieàn xöng Linh muïc toâi luoân
Theá laø chuùng troùi ñeo goâng töùc thôøi
Vôùi cuøng truøm hoï maáy ngöôøi
Ñieäu veà trao noäp nhoát roài Vónh long
Quan truyeàn tra khaûo Cha luoân
Baét Cha quaù khoaù, nhöng khoâng nghe lôøi
Thaáy cha tuoåi treû ñöông thôøi
Ba möôi taùm tuoåi laø ngöôøi gioûi giang
Muoán tha, cha cuõng chaúng caàn
AÙn ra ñaàu cheùm, cha caøng mong cho
Phaùp tröôøng bôø soâng Long hoà
Ñeán Caùi sôn Beù doïn ra coã baøn
Cha chaêm chuù nguyeän caàu aân
Khoâng theøm coã tieäc hueä ôn sau cuøng
Hoài chieâng vöøa döùt tieáng luoân
Ñaàu cha cuõng chaët ñöùt buoâng khoûi ngöôøi
Thi haøi ñöôïc caát choân roàiâ
Neàn nhaø thôø Caùi môn nôi hoang taøn
Moät chín saùu möôi ñaõ mang
Vöông cung Thaùnh ñöôøng hieán daâng Saøi goøn.
LEÃ KÍNH NGAØY 04 THAÙNG 07
Thaøy giaûng, Giuse Nguyeãn ñình Uyeån
1775 -1838.
Thaøy Uyeån queâ quaùn Ninh cöôøng
Lôùn vaøo chuûng vieän taïi laøng Tieân chu.
ÔÛ cuøng cha Nhaân chuyeân lo
Daäy cho boån ñaïo bieát tu söûa mình
Sau veà giuùp Ñöùc Cha Minh
Ñöùc Cha khuyeân baûo thaøy neân nhaäp doøng
Thaùnh Ña minh hieän ôû trong
Chính nôi Giaùo phaän thaøy ñöông ôû naøy
Moãi laàn kinh lyù ñaâu ñaây
Thaøy ñi phoøng boä Ñöùc Thaøy gaàn beân
Moïi ngöôøi ai naáy ñeàu khen
Thaøy doøng göông maãu soáng hieàn hoaø luoân
Nhöõng ngaøy caám ñaïo kieám luøng
Caùc cha troán aån khaép trong moïi mieàn
Ñöùc Cha trao thaøy Uyeån lieàn
Tieân chu xöù ñaïo lo chuyeân chu toaøn
Moïi coâng vieäc xöù ñieàu haønh
Góö gìn tín höõu baûo toaøn loøng tin.
Quan quaân ñeán Tieân chu tìm
Baét cho ñöôïc Ñöùc Cha Minh ñem veà
Leänh truyeàn tín höõu tuùc thì
Ra mau trình dieän chung kìa moät nôi
Thaøy Uyeån cuøng vôùi moïi ngöôøi
Ñi mau nhöng coå Thaøy loøi loä ra
Loù leân chuùt aùo doøng ba
Quan lieàn hoûi coù phaûi laø oâng Taây
Ñaïo tröôûng hieän ôû nôi naøy?
Vì Thaøy coù muõi hôi daøi gioáng y!
Thaøy lieàn voäi choái töùc thì
Toâi khoâng phaûi ñaïo tröôûng kìa nôi ñaây
Quan truyeàn haõy quaù khoùa ngay
Böôùc qua Thaùnh giaù nôi naøy mau ñi
Thaøy lieàn töø choái töùc thì
Tôùi chieàu giaûi noäp veà kìa Höng yeân
Giam tuø haønh haï trieàn mieân
Ñoùi aên beänh hoaïn tieáp lieàn yeáu ñi
Khaûo tra haønh haï kieân trì
Aùn ra traûm quyeát chöathi haønh naøy
Yeáu ñau ruõ lieät cheát ngay
Quan cho tín höõu mang Thaøy veà choân
Taïi Tieân chu xöù ñaïo luoân
Thaøy haèng chaêm soùc khi coøn soáng sinh.
LEÃ KÍNH NGAØY 10 THAÙNG 07.
Thaøy giaûng, Pheâroâ Nguyeãn khaéc Töï
1808-1840.
Thaøy Töï queâ quaùn Ninh bình
Thôøi Gia long, caäu thieáu nieân hieàn laønh
Vaøo nhaø Chuùa ôû hoïc haønh
Trôû thaønh thaøy Giaûng chuyeân caàn giuùp cha
Cha giaø Queá ñaõ quaù gìa!
Thaøy veà ôû caïnh ñeå lo giuùp roài
Khi cha gìa Queá qua ñôøi
Thaøy di chuyeån giuùp cho thôøi Coá Cao
Boán naêm cha con soáng naøo
Thaät laø tình nghóa hieåu nhau moïi ñöôøng
Khi quaân vaây baét Coá luoân
Coá Cao gæa boä choái khoâng bieát thaøy
Thaøy ñi leõo ñeõo theo ngay
Lính nghi cuõng baét chung ñaây moät laàn
Giaûi ñi cuøng Coá veà lieàn
Töø nôi Boá chính trieàn mieân ñoàng thôøi
Ñeán ngay Ñoàng hôùi giam roài
Cha con ñem nhoát moãi ngöôøi moät nôi
Ñoâi khi nhoát laïi chung roài
Vôùi vaøi Linh muïc cuøng thôøi giaùo daân.
Ñem thaøy tra khaûo nhieàu laàn
Baét thaøy quaù khoùa chaúng vaâng lôøi naøo
Cha Khoa, Cha Ñieåm ,Coá Cao
Bò ñem ra xöû cheùm ñaàu roài cô
Thaøy Töï, Naêm Quyønh coøn chôø
Gaàn hai naêm nöõa môùi ñöa phaùp tröôøng
Nhöng luoân cöù vöõng tin luoân
Ñeán ngaøy traêm lính daãn ñöôøng tôùi nôi
Phaùp tröôøng Ñoàng hôùi hieän thôøi
Chính nôi caùc vò tröôùc roài chöùng nhaân
Thaøy Töï oâng Quyønh ñoàng laàn
Mau naèm xuoáng, lính hai ñaøng xieát giaây
Linh hoàn caùc vò thaúng bay
Leân toân nhan Chuùa trong ngay nöôùc trôøi.
LEÃ KÍNH NGAØY 10 THAÙNG 07.
Truøm ho,ï Antoân Nguyeãn höõu Quyønh
1768-1840.
OÂng Quyønh sinh quaùn Myõ höông
Theo gia phaû chaùu möôøi laêm ñôøi naøy
Cuûa Coâng thaàn Nguyeãn Traõi ñaây
Con thöù naêm ñöôïc goïi ngay Naêm Quyønh
Laø ñeä töû Ñöùc Cha Bình
Muoán laøm Linh muïc, hai anh tu roài
Neân Quyønh phaûi trôû veà thoâi
Ñeå haàu noái doõi doøng noøi cha oâng
Moät nghìn taùm traêm naêm luoân
Xaõ ñöa gia nhaäp vaøo quaân nguõ naøy
Ñoaøn quaân Nguyeãn AÙnh luoân ñaây
Ñöôïc thaêng chöùc veä uùy ngay bôûi vì
Thaéng quaân Caûnh Thònh troïn beà
Gia Long trò nöôùc, xin veà queâ höông
Mua vöôøn ruoäng soáng chaêm luoân
Hoïc theâm ngheà thuoác thaønh löông y naøy
Trôû neân kinh teá giaàu ñaây
OÂng duøng cuûa caûi giuùp ngay ngöôøi ngheøo
Nuoâi con caùi lôùn khoân theo
Laäp gia ñình daäy chuùng ñeàu töï do
OÂng duøng cuûa caûi giuùp cho
Nhöõng ngöôøi ngheøo khoå hieän giôø caàn hôn.
Ngöôøi con gaùi lôùn cuûa oâng
Tu doøng meán Thaùnh giaù trong Giaùo phaàn
Nghe lôøi Ñöùc Cha Bình raên
Chaêm lo Giaùo lyù, haït ñang raát caàn
Nhaän laøm truøm hoï giuùp daân
Nhaø oâng laø choán naùu thaân aån mình
Cho haøng Giaùo só trieàn mieân
Trong thôøi caám ñaïo kieám tìm baét luoân
Coá Kim aån taïi vöôøn oâng
Lính vaøo nhaø baét vôï con oâng roài
Khaûo tra doïa naït luoân thoâi
Baét böôùc qua Thaùnh giaù, loâi keùo hoaøi
Moïi ngöôøi chaúng chòu theo ñaây
Meï con can ñaûm, neå ngay cho veà.
Lính vaây vöôøn töôïc oâng kìa
Baét cha veà nhoát giam tuø nôi ñaây
OÂng vui möøng gaëp laïi ngay
Coá Cao, Cha Ñieåm vôùi naøy Cha Khoa
Cuøng thaøy Töï ñaõ quen xöa
OÂng, Thaøy Töï , xöû giaûo cho cuøng ngaøy.
Thi haøi truøm hoï Quyønh ñaây
Ñem veà choân taïi xöù naøy Kim sen
Moä bia coøn ñöôïc cheùp bieân
Hai caâu thô nhôù trieàn mieân muoân ñôøi:
“ Nghóa khí neâu cao treân ñaát nöôùc
Oai linh phuø hoä khaép non soâng “.
LEÃ KÍNH NGAØY 12 THAÙNG 07.
Gíam muïc Ignatioâ Delegado Y
1762-1838.
Ñöùc Cha Y Taây ban Nha
Thieáu nieân aûnh höôûng bôûi do moät doøng
Nöõ tu Xi toâ hieän ñöông
Trong laøng xinh ñeïp nuùi röøng queâ höông
Neân nuoâi chí höoùng soáng chung
Taïi Ñan vieän, cuoäc ñôøi töông lai mình
Chuùa an baøi ñoåi laïi lieàn
Ngaøy kia baïn ruû Ña minh voâ doøng
Möôøi taùm tuoåi taäp vieän luoân
Ñöông thôøi truyeàn baù Vieãn Ñoâng Tin möøng
Giaûng loan Chaâu AÙ khaép cuøng
Suïc soâi naùo ñoäng trong loøng thaøy Y
Lieàn xin chuyeån ñoåi töùc thì
Sang Thaùnh Maãu Maân Coâi kia ngaønh naøy
Göûi Ma ní la hoïc ngay
Moät baûy taùm baûy thì Thaøy thuï phong
Laøm Linh muïc phaùi sai luoân
Vieät nam nôi choán queâ höông Giaûng truyeàn
Ñang thôøi noäi chieán trieàn mieân
Ma cao döøng böôùc tieán chaân , ñôïi naøo
Naêm sau môùi tieán chaân vaøo
Cuøng vôùi baïn höõu hôïp ñaàu Coá Minh
Sau vaøi thaùng ñeå hoïc haønh
Tieáng Vieät taïm ñuû tieán trình baøi sai
Coá chaêm lo chuûng vieän ñaây
Hai naêm sau nhaän chöùc ngay ñaët laøm
Coá Chính Gíao phaän ñieàu haønh
Cuøng kieâm ñaïi dieän Ña minh tænh doøng
Khoân ngoan ñaïo ñöùc saün luoân
Ñöùc Cha Pheâ ñeä ñôn phong cho Ngaøi
Laøm Gíam muïc phoù quaûn cai
Naêm sau ñöôïc taán phong ngay trôû thaønh
Gíam muïc phoù ñeå ñieàu haønh
Môùi ba ba tuoåi xuaân xanh ôû ñôøi
Ngaøi luoân thích öùng hôïp thôøi
Vôùi hoaøn caûnh, hieåu bieát ngöôøi ñòa phöông
Hôïp cuøng Gíam muïc Pheâ luoân
Chung coi Gíao phaän moïi coâng vieäc laøm
Ñöùc Cha Pheâ ñaõ lìa traàn
Lai oån bò beänh, thaêm Giaùo daân veà naøy
Khi Vua Caûnh Thònh truyeàn ñaây
Nhaø thôø taøn phaù, Thöøa sai kieám luøng
Linh muïc Thaøy Giaûng baét luoân
Giaùo daân eùp boû ñaïo ñöôøng ñang theo
Ñöùc Cha Y göûi thö mau
Truyeàn thu caát giaáu heát bao ñoà thôø
Thöøa sai Linh muïc phaûi lo
Troán nôi thích hôïp chaêm cho chieân ñoaøn
Khuyeân daân caàu nguyeän van lôn
Chö Thaùnh giuùp nguyeän Chuùa ban an bình.
Thôøi Gia Long taïm bình yeân
Ñöùc Cha lo huaán luyeän linh muïc naøo
Maáy nôi chuûng vieän laäp mau:
Ninh cöôøng, Luïc thuûy, Tieân chu, Ngoïc ñoàng
Ñöùc Cha, Ña minh thuoäc doøng
Tænh doøng yeåm trôï heát luoân giuùp Ngaøi
Ñaøo taïo cho Gíao phaän ñaây
Bao nhieâu Linh muïc, neáu ai thích doøng
Chuyeån sang daâng hieán mình luoân.
Hai möôi naêm thaùi bình trong daân naøy
Giaùo daân ñöôïc töï do ñaây
Döï kinh leã, giaùo lyù nay hoïc haønh
Giaùo daân taêng trieån leân nhanh
Ñöùc Cha cho cöùu xeùt laàn hai Cha:
Gia vaø Lieâm töû ñaïo xöa
Taïi Haø noäi ñeå hoà sô troïn toaøn
Moät taùm möôøi taùm trong naêm
Göûi veà La maõ ñeå laøm chöùng phong
Ñaàu thôøi Minh Maïng dòch oân
Hoaønh haønh khaép caû treân luoân moïi mieàn
Cheát choùc dieãn ñeán trieàn mieân
Giaùo, löông ñeàu ñeán xin ñem veà nhaø
Nöôùc thaùnh ñeå vaåy tröø taø
Vaø vì ñoùi khoå dieãn ra cheát hoaøi
Ñöùc Cha lôïi duïng luùc naøy
Khuyeân toaøn Giaùo phaän tra tay thöïc haønh
Taám loøng baùc aùi tha nhaân
Chaêm lo saên soùc giuùp daân nhu caàu
Luùc naøy vaãn dieãn ra naøo
Vieäc laøm caám ñaïo nhöng haàu dòu eâm.
Baát ngôø thaày Vuõ vaên Taân
Leân Toaø Gíam muïc ñeå mang daàu veà
Thaày mang theo saùu laù thö
Cho hai Giaùm muïc cuøng thì boán cha
Bi baét khaùm xeùt loä ra
Thö ñem chuyeån ñeán nhaø vua coi roài
Trònh quang Khanh bò trieäu hoài
Nhaø vua khieån traùch naëng lôøi vôùi quan
Vua sai töôùng Ñöùc leân ñaøng
Ñem hai ngaøn lính voäi vaøng ra luoân.
Tænh
Khaép nôi khaép choán kieám luøng trieàn mieân
Nhaø chung, chuûng vieän, töï mình
Thaùo ra gôõ xuoáng, chuûng sinh veà nhaø
Giaùo daân tìm aån nôi xa
Caùc Thöøa sai, Hai Ñöùc Cha chaïy vaøo
Aån mau taïi xöù Kieân lao
Naêm ngaøn tín höõu ôû naøo xöù ñaây
Hoï duøng boán nhaø chöùa ngay
Ñöùc Cha Y caïnh nhaø thaày ñoà Hy
Giaùo daân noùi thaày ñoåi ñi
Taïm nôi khaùc ôû ñôõ kìa thôøi gian
Thaày lieàn hoûi bieát roõ raøng
Baùo quan coù Coá Taây ñang nôi naøy
Quan Leâ vaên Theá ñeán ngay
Vôùi hai traêm lính bao vaây caû laøøng
Caùc cha, Gíam muïc hieän ñang
ÔÛ trong aån naùu baèng an yeân bình
Kieåm tra laøng ñaõ ñi lieàn
Hoâm sau saùng sôùm lính ñem vaây naøy
Nôi nhaø ñang chöùa caùc Ngaøi
Moïi ngöôøi toaùn loaïn chaïy hoaøi giöõa daân
Ñöùc Cha Minh chaïy thoaùt thaân
Ñöùc Cha Y tín höõu ñang voõng Ngaøi
Baåy möôi saùu tuoåi yeáu hoaøi
Lính theo ñuoåi baét ñöôïc naøy taän nôi
Nhoát Ngaøi vaøo cuõi goã roài
Trònh quang Khanh ñöôïc tin vui töùc thôøi
Göûi theâm traêm Lính ñeán nôi
AÙp dong veà tænh con moài thaät to!
Troáng chieâng vang doäi chan hoøa
Nhö möøng ñoùn thöôïng khaùch ñaø tôùi thaêm
Ñöùc Cha trong cuõi chuù chaêm
Nguyeän caàu vôùi Chuùa chaúng maøng xem chi.
Hoûi cung xæ vaû luoân kìa
Ñoà aên thöùc uoáng luoân thì thieáu ñaây.
Cuõi ñem ñaët ôû cöûa Taây
Moïi ngöôøi qua laïi thöôøng hay nhaïo cöôøi.
Phôi mình möa naéng luoân roài
Chòu bao cöïc khoå tieát thôøi ñoåi thay
Trònh quang Khanh göûi aùn ngay
Vua khoâng kyù, ñeå eùp Ngaøi nhaän mau
Mình laø “ maät thaùm” ñeán naøo
Ñöùc Cha chaúng chòu nhaän ñaâu ñieàu naøy
Laàn sau göûi aùn kyù ngay
Aùn chöa veà tôùi thì Ngaøi cheát luoân!
Vaãn khieâng cuõi ñeán phaùp tröôøng
Ñaát ñai Baåy maãu ñeå döôøng xöû mau
Thi haøi Ngaøi caát choân naøo
Nhaø thôø Buøi chu phaù haàu tröôùc ñaây
Ñaàu Ngaøi treo coät ba ngaøy
Roài ñem neùm Vò hoaøng naøy buoâng soâng
Ba thaùng ngö phuû vôùt luoân
Ñem veà choân caát vôùi chung xaùc Ngaøi.
LEÃ KÍNH NGAØY 12 THAÙNG 07
Hieàn maãu Aneâ Leâ thò Thaønh ( ÑEÂ)
1781 –1841
Baø Thaønh queâ quaùn Baùi ñieàn
Thuoäc Thanh hoaù tænh lî mieàn Trung ñaây
Nöõ nhi theo meï veà naøy
Nôi queâ ngoaïi Phuùc nhaïc ngay Ninh bình
Naêm möôøi baûy tuoåi keát duyeân
Vôùi anh Nguyeãn vaên Nhaát neân gia ñình
Soáng chung haïnh phuùc haï sinh:
Ñeâ, Traân hai caäu, tieáp lieàn boán coâ:
Thu, Naêm, Nhieân, Nuï vui hueà
Leä thöôøng cha meï goïi Ñeâ con ñaàu
OÂng baø vui soáng thöông nhau
Chaêm lo con caùi quaûn bao nhoïc nhaèn
Caùc con ngoan ngoaõn toát laønh
Coâ Nuï laøm chöùng meï mình nhö sau:
“ Meï chuùng toâi raát chaêm naøo
Baûo ban daäy doã cho haàu caùc con
Chính ngöôøi daäy chöõ cho luoân
Vôùi cuøng Giaùo lyù cho con caùi hoaøi
Baûo ban Thaùnh leã thöôøng ngaøy
Cuøng xöng toäi röôùc leã naøy chuùng toâi
Ngöôøi khoâng ñeå cho bieáng löôøi
Luoân luoân nhaéc nhôû moïi ngöôøi vieäc ñaây
Khi con caùi thaáy löôøi naøy
Ngöôøi lo thuùc giuïc luoân ngay töùc thôøi
Ngöôøi khuyeân daäy doã chuùng toâi
Vaøo hoäi con Ñöùc Meï nôi xöù mình
Vaøo ban thieáu nöõ thöa kinh
Taïi nhaø thôø xöù thöôøng xuyeân luoân roài”.
Coâ Naêm laøm chöùng nhöõng lôøi:
“ Song thaân cuûa chuùng toâi chæ naøo
Gaû con gaùi nhöõng ai ñaâu
Thanh nieân ñaïo ñöùc thaáy haàu roõ thoâi.
Sau khi ñaõ keát hoân roài
Meï thöôøng ñeán vieáng chuùng toâi taïi nhaø
Vaø khuyeân baûo nhöõng lôøi laø
Haõy luoân vui soáng thuaän hoaø yeâu thöông
Coù laàn meï daäy noùi luoân:
Vaâng theo yù Chuùa, soáng trong nhoïc nhaèn
Haõy aên ôû kheùo khoân ngoan
Ñöøng ñoâi co meï cha ñang nhaø choàng
Haõy luoân nhôù kyõ vui loøng
Thaùnh gía cuûa Chuùa luoân thöôøng göûi ngay”
Meï thöôøng khuyeân caû vaø hai:
“ Hai con chung soáng luoân ñaây haøi hoaø
Ñöøng cho ai thaáy ngay laø
Chuùng con caõi coï cöûa nhaø maát vuiø”.
Baø coøn giuùp ñôõ moïi ngöôøi
Nhöõng ngöôøi ngheøo khoù nhìn coi thaáy roài.
Trong nhaø coù choã aån nôi
Caùc nhaø Truyeàn giaùo ñöa môøi aån mau.
Thieäu Trò caám ñaïo ngaët naøo
Phuùc nhaïc dòp leã tôùi vaøo Phuïc sinh
Ñeã teân vaãn giuùp cha Thaønh
Tham tieàn ñi baùo quan laàn thöôûng coâng
Sôùm mai leã Phuïc sinh luoân
Trònh quang Khanh chæ huy luøng baét ngay
Naêm traêm lính ñeán buûa vaây
Cha Thaønh, cha Ngaân thoaùt ñaây chaïy roài
Coá Nhaân thì chaïy truù nôi
Gaùc beáp nhaø Phöôùc aùo loøi loä ngay
Lính lieàn baét ñöôïc Coá naøy
Truøm Cô daãn Coá Lyù ñaây sang nhaø
Baø Ñeâ ñeå truù aån nhôø
Baø chæ Coá xuoáng möông khoâ buïi bôø
Meï con laáy raùc phuû cho
Lính troâng thaáy roõ chaïy voâ baét Ngaøi
Baø Ñeâ chöùa chaáp Ngaøi ñaây
Baø cuøng Coá Lyù, tieáp naøy truøm Cô
Boán oâng chöùc vieäc theâm voâ
Hai dì meán Thaùnh giaù cho baét lieàn
Troùi,ñeo goâng daãn ra ñình
Nhaø cöûa cuûa caûi tan taønh cöôùp ñi
Giaûi veà
Khaûo tra ñaùnh ñaäp kieân trì chòu dau.
Coù laàn cho raén chui vaøo
Nôi tay aùo buoäc laïi haàu ñeå luoân
Raén boø ngoi ruùc khaép cuøng
Roài laàn laïi kieám tìm ñöôøng chui ra.
Goâng cuøm tuø toäi khaûo tra
Doã daønh, ñaùnh ñaäp thaät laø daõ man
Baét qua Thaùnh giaù böôùc chaân
Baø cöông quyeát chaúng tuaân theo naøo
Bò giam haõm nguïc tuø laâu
Söùc baø heøn yeáu chaúng haàu chòu kham
Saùu möôi tuoåi thoï, chöùng nhaân
Truùt hôi taét thôû böôùc chaân veà trôøi
Phaùp tröôøng Baåy maãu laø nôi
Thi haøi Baø caát choân roài taïi ñaây
Saùu thaùng sau caûi taùng ngay
Ñöa veà Phuùc nhaïc choán naøy queâ höông.
LEÃ KÍNH NGAØY 12 THAÙNG 07.
Lm. Pheâroâ Khanh
1780-1842.
Cha Khanh Nguyeân kieät queâ nhaø
Töø hoài nieân thieáu meï cha göûi vaøo
Trong nôi nhaø xöù mong naøo
Trôû thaønh thaày Giaûng mai sau con mình
Thaøy coi Hoäi thaùnh hieän tình
Thieáu nhieàu Linh muïc xin lieàn Beà treân
Cho thaøy ñöôïc hoïc theâm leân
Ñeå thaønh Linh muïc lo chuyeân Giaûng truyeàn
Thaøy coá gaéng hoïc trieàn mieân
Naêm ba chín tuoåi, phong Linh muïc roài
Nhieàu nôi cha nhaän veà coi:
Quyønh löu, Trai leû roài nôi Thoï kyø
Thoï ninh, Ngaân saùu cuøng thì
Long tröông cha cuõng ñeán kìa quaûn cai
Ñaâu cha cuõng giuùp treû trai
Hoïc haønh yù höôùng lôùn hoaøi hieán thaân
Laøm Linh muïc giuùp Giaùo daân
Chuyeán thaêm vôùi Coá Maùt son ñeán mieàn
Haø tónh lính baét giam lieàn
Thaáy cha hieàn ñaïo ñöùc neân neå vì
Cha coøn laø vò lang y
Chæ cho chöõa beänh khoûi kia töùc thôøi
Caùc quan tìm caùch tha ngaøi
Noùi cha nhaän chöùc lang naøy maø thoâi
Cha Khanh chaúng coù nghe lôøi
Vua Thieäu Trò keát aùn ngaøi nhö sau
“ Moät teân doát naùt ñieân naøo
Ñem ñi aùn xöû cheùm ñaàu leï thoâi
Saùu möôi hai tuoåi soáng ñôøi
Chöùng nhaân ñaïo Chuùa cho ngöôøi theá gian
Thi haøi cha ñöôïc chuyeån mang
Veà luoân xöù Keû goøn an taùng roài
Coá Maùt son ñeán taän nôi
Cöû haønh Thaùnh leã bao ngöôøi tieãn ñöa.
LEÃ KÍNH NGAØY 15 THAÙNG 07.
Lm. Pheâroâ Nguyeãn baù Tuaàn
1766-1838.
Cha Tuaàn queâ quaùn Ngoïc ñoàng
Thieáu nhi ñaïo ñöùc vaø luoân hieàn laønh
Nhoû trong nhaø Chuùa hoïc haønh
Lo chuyeân Giaùo lyù, Haùn vaên ñoàng thôøi
Caùc cha giôùi thieäu vaøo nôi
Chuûng vieän theo hoïc ñöôïc roài ít laâu
Vua Caûnh Thònh caám ñaïo naøo
Thaày Tuaàn nghæ hoïc giuùp haàu Coá Hoan
Cha con laån troán gian nan
Sau tröôøng môû laïi Thaày Tuaàn veà luoân
Hoïc haønh tieáp tuïc lo xong
Thuï phong Linh muïc leân ñöôøng giaûng loan
Cha laøm moïi vieäc chu toaøn
Suoát ba chuïc naêm hoaøn thaønh phaän trao
Beà treân luoân toû ra naøo
Haøi loøng nhöõng vieäc cha haàu troøn chu
Moät taùm ba taùm ñöông thì
Vua Minh Maïng chieáu chæ kìa gaét gao
Leänh truyeàn caám ñaïo ban trao
Baáy giôø cha ôû xöù naøo Laùc moân
Cha nghe Quaàn lieâu hieän ñöông
Coá chính Hieàn ôû trong laøng vaï laây
Quan quaân luøng baét ñöôïc Ngaøi
Daân lo laéng sôï laøng bò ngay saùt taøn
Cha lieàn ñeán noùi khuyeân daân
An taâm giuùp Coá Chính laàn troán luoân
Boû Quaàn lieâu ñeán Kim sôn
Ninh bình quaân lính ñang luøng baét ñaây
Hai cha troán taïi sình laày
Cha sôû Kim sôn göûi ngay moät ngöôøi
Ñaõ mang aân nghóa cuûa ngaøi
Teân laø Baùt Bieân keû ngoaøi ñaïo ñaây
Teân naøy trôû maët noäp ngay
Hai Cha cho Toång ñoác naøy thöôûng coâng
Caùc ngaøi ñaõ bò ñoùng goâng
Cha Tuaàn baåy hai tuoåi luoân trung thaønh
Thôøi naøy phaùp luaät öu daønh
Khoâng cho xöû cheùm daõ man ngöôøi giaø
Vua Minh Maïng cöù aùn pheâ
Cha Tuaàn traûm queát nôi kia phaùp tröông
Nhöng khoâng ñem xöû ngaøi luoân
Trong tuø tra taán cuoái cuøng cheát thoâi
Giaùo daân nhaän röôùc thi haøi
Veà nhaø thôø Ngoïc ñoàng mai taùng Ngaøi.
LEÃ KÍNH NGAØY 15 THAÙNG 07.
Truøm hoï,ï Anreâ Nguyeãn kim Thoâng
1790 -1855.
OÂng Thoâng Goø thò queâ nhaø
Moät nôi xöù ñaïo traûi qua laâu thôøi
Chuû gia ñình khaù giaû roài
Toát laønh ñaïo ñöùc, Chuùa Trôøi thöôûng coâng
Con trai Linh muïc thuï phong
Con gaùi meán Thaùnh gia ùluoân daâng mình
Daân baàu laøm xaõ tröôûng lieàn
Ñöùc Cha Theå ñaët oâng leân laøm Truøm
Cho toaøn Haït Bình ñònh luoân
Nhaø oâng Giaùo só aån trong thöôøng ngaøy
Chaùu teân UÙùt ngoã nghòch naøy
Vieát ñôn toá caùo oâng ñaây thoâng thöôøng
Trong nhaø chöùa Giaùo só luoân
Quan sai lính baéùt ñoùng goâng oâng lieàn
Quan khuyeân truøm caû trieàn mieân
Vaâng lôøi quaù khoaù töùc lieàn ñöôïc tha
Sau ba thaùng nhaän aùn ra
Phaùt löu ñaày ñeán Myõ tho giam tuø
Goâng ñeo meät maõ ñöôøng ñi
Tôùi Phan thieát gaëp chaThö con mình
Cho oâng laõnh Bí tích lieàn
Roài ra ñi tieáp ñeán mieàn chæ cho
Nôi naøy caàm giöõ nhoát tuø
Maáy ngöôøi baïn ñi tröôùc kìa baùo tin
Coá Chính Hoaø hieän Beà treân
Ngaøi cho y só ñeán lieàn Myõ tho
Lo chaêm soùc Cuï Truøm gìa
Nhöng khoâng kòp nöõa Cuï ñaø truùt hôi
Thi haøi y só laõnh roài
Ñem veà Caùi nhum ñeå mai taùng Ngaøi
Sau Cha Thö laïi di rôøi
Nhaø thôø Goø thò choân nôi queâ nhaø.
LEÃ KÍNH NGAØY 20 THAÙNG 07.
Giaùm muïc Giuse Diaz Sanjurio An
1818 –1857.
Ñöùc Cha An Taây ban Nha
Laø con caû cuûa moät gia ñình naøy
Coù naêm anh chò em ñaây
Coâ em gaùi khaán tu ngay trong doøng
Caäu An vaøo chuûng vieän luoân
Xaåy ra noäi chieán ba naêm veà nhaø
Sau vaøo ñaïi hoïc chaêm lo
Nghe tin Truyeàn giaùo töø xa xaêm thôøi
Caäu töø giaõ baïn höõu roài
Nhaäp doøng Ña minh Maân coâi giaûng truyeàn
Vôùi loøng öôùc nguyeän trieàn mieân
Vieãn Ñoâng ñöôïc tôùi giaûng chuyeân Tin möøng
Neân thaøy ñöôïc göûi hoïc luoân
Taïi nôi chuaån bò cho töông lai ngaøy
Moät taùm boán boán ñeán ñaây
Thuï phong Linh muïc tieáp ngay ñi lieàn
Cuøng naêm tu só anh em
Ma ní la ñeán döøng chaân taïm chôø
Cha An coøn tôùi Ma cao
Ñeå sang truyeàn giaùo cho mau Baéc phaàn
Tôiù nôi cha laáy teân An
Ít laâu hoïc tieáng Vieät nam ñuû roài
Baøi sai chuûng vieän troâng coi
Töï Ñöùc baùch haïi gaét gay
Chuûng vieän giaûi taùn giaáu ngay ñoà thôø
Cha An sang Ngoïc cuïc chôø
Roài Ninh cöôøng ít laâu lo ñi lieàn
Cha sang Cao xaù taïm yeân
Môû chuûng vieän goïi chuûng sinh cuõ veà
ÔÛ ñaây cha soaïn ra kìa
Cuoán vaên phaïmVieät vôùi thì La tinh
Moäït taùm boán taùm ñeán lieàn
Ñöùc Cha Lieâm ñeä ñôn xin chia naøy:
Giaùo phaän Ñoâng ôû Ñaøng ngoaøi
Haûi phoøng Baéc ninh vôùi naøy Laïng sôn
Ñòa phaän Trung hieän coù luoân:
Buøi chu ñòa phaän cuøng chung Thaùi bình
Coá Gia ñöôïc choïn ngay lieàn
Laøm Giaùm muïc quaûn cai mieàn môùi ñaây
Coá An, Coá Hy choïn naøy
Laøm hai Giaùm muïc phoù ngay hai Ngaøi
Ñöùc Cha An thuï phong roài
Laïi veà Cao xaù troâng coi nhaø tröôøng
Coá Xuyeân sau nhaän coi luoân
Ñöùc Cha kinh lyù tænh Höng yeân naøy
Quan quaân luøng baét gaét gay
Ngaøi veà Cao xaù beänh ngay keùo daøi
Moät nghìn taùm traêm naêm hai
Ñöùc Cha Gia beänh chöõa hoaøi Hoàng koâng
Ñöùc Cha An phaûi coi luoân
Troïn toaøn Giaùo phaän mieàn Trung töùc thì
ÔÛ toaø Giaùm muïc Buøi chu
Moät ngaøn taùm traêm naêm tö, Baéc phaàn
Giaëc chaâu chaáu noåi leân laàn
Hoï ñi loâi keùo giaùo daân theo naøo
Ñöùc Cha ngaên caûn laïi mau
Thöôïng thö quan tôùi Baéc haàu thanh tra
Meïo chaùnh toång Thoaïi mieâu ra
Toá raèng Buøi chu Ñöùc Cha ôû naøy
Lính vaây Toaø Giaùm muïc ñaây
Ñöùc Cha luoáng cuoáng troán ngay aån vaøo
Giöõa nôi buïi kín tre bao
Loù ñaàu xem lính ñi naøo hay chöa
Lính lieàn phaùt hieän ngay ra
Vaø Ngaøi bò baét chuùng ñaø keùo loâi
Cöôùp nhaãn,Thaùnh gía cuûa Ngaøi
Vaøo nhaø chung cöôùp cuûa roài ñoát mau
Phuû xuaân tröôøng giöõa ñeâm naøo
Giaûi veà
Suoát hai thaùng bò giam caàm
Goâng cuøm xieàng xích Ngaøi cam chòu ñaønh
Moät taùm naêm baûy, aùn loan:
Taây döông ñaïo tröông teân An cheùm ñaàu
Lyù hình vôùi ba nhaùt ñao
Ñaàu Ngaøi rôi xuoáng buoâng naøo troâi soâng
Daân chaøi vôùt ñöôïc ñaàu luoân
Ñöùc Cha Xuyeân nhaän caát choân ñaàu Ngaøi.
LEÃ KÍNH NGAØY 14 THAÙNG 07.
Lm. Giuse Fernander Hieàn
1775 –1838.
Coá Hieàn ngöôøi Taây ban Nha
Meï cha raát hæ hoan cho vaøo doøng
Coi ñaây ôn hueä Chuùa thöông
Ban gia ñình ñöôïc chính ôn phöôùc naøy
Môùi hai baûy tuoåi khaán ngay
Sau thaày hoïc trieát, thaàn ñaây xong roài
Thuï phong linh muïc töùc thôøi
Cha sang tænh haït Maân coâi ngaønh naøy
Moät ngaøn taùm traêm saùu ñaây
Cha ñi Ma ní la ngay ñeå roài
Cuøng ba cha khaùc ñoàng thôøi
Ñeán Ma cao vôùi boán ngöôøi anh em
Laø tu só cuøng xuoáng thuyeàn
Cuûa Anh quoác caäp beán leân Cöûa haøn
Töø ñaây caùc vò ñi luoân
Boä haønh ra ñòa phaän Ñoâng Ñaøng ngoaøi
Coá Hieàn hoïc tieáng Vieät hoaøi
Trieàu Gia long ñöôïc taïm naøy bình yeân
Coá ñi giaûng ñaïo trieàn mieân
Bao ngöôøi Löông giaùo, Coá Hieàn meán thöông
Taïi laøng Xuaân duïc ñöôïc luoân
Nhieàu ngöôøi trôû laïi do coâng Coá Hieàn
Kieân lao Coá soáng nhieàu nieân
Giaùo daân taêng soá naêm nghìn ngöôøi luoân
Nhaän coi chuûng vieän Ninh cöôøng
Laøm Beà treân phuï tænh doøng Ña minh
Quang Khanh luøng baét trieàn mieân
Coá Hieàn beänh troán veà lieàn Quaàn lieâu
Giaùo daân e ngaïi luïy theo
Xin Ngaøi ñöøng ôû laïi laâu xöù naøy
Cha Tuaàn coi Laùc moân ñaây
Nghe tin ñeán traùch hoï ngay baïc tình
Ñem Ngaøi ñeán Kim sôn lieàn
Trònh quang Khanh ñuoåi baét trieàn mieân ngay
Kim sôn khoâng daùm nhaän Ngaøi
Cha sôû Kim sôn göûi hai Ngaøi ñaây
Aån nhaø Baùt Bieân keû ngoaøi
Baùt Bieân cho ôû taùm ngaøy laäp möu
Chôû thuyeàn ñem ñeán noäp mau
Taïi bôø soâng Haäu vua naøo thöôûng cho
Moät traêm neùn baïc cuøng naøo
Phaåm haøm quan chöùc ñeå haàu thöôûng coâng
Cha Tuaán thì bò mang goâng
Coá Hieàn nhoát trong cuõi loàng baèng tre
Taïi Ninh bình roài laïi chuyeån di
Tôùi nôi
Khaûo tra ñaùnh ñaäp daõ man
Cha Tuaàn giaø yeáu söùc taøn truùt hôi
Tröôùc khi baûn aùn ñeán nôi
Taïi trong tuø nguïc ñöông thôøi caàm löu
Coá Hieàn baûn aùn cheùm ñaàu
Phaùp tröôøng Baåy maãu ñem naøo tôùi nôi
Keùo Ngaøi ra khoûi cuõi roài
Neùm naèm treân chieáu vi Ngaøi yeáu ñau
Lyù hình vung giaùo cheùm ñaàu
Ñaàu Ngaøi lìa xaùc, beâu cao ba ngaøy
Leänh truyeàn neùm xuoáng soâng ngay
Thi haøi Luïc thuyû nôi naøy caát choân
Hieän nay haøi coát löu toàn
Nhaø thôø Phuù nhai ñöông coøn giöõ löu.
LEÃ KÍNH NGAØY 28 THAÙNG 07.
Gm.Giuse Menchior Garcia Sampedroâ Xuyeân 1821 – 1858
Ñöùc Cha Xuyeân Taây ban Nha
Goác doøng quí toäc, daàn daø ngheøo suy
Thieáu nieân ñaïo ñöùc ngoan nguyø
Möôøi hai tuoåi muoán ñi tu daâng mình
Meï cha hoan hæ öu daønh
Göûi con theo hoïc La tinh moân caàn
Cho ñôøi Linh muïc hieán thaân
Meï cha vaát vaû, caäu chaêm hoïc haønh
Kyø thi keát quaû ñaït thaønh
Nhaø tröôøng môøi laïi ñeå laøm gæang vieân:
Vaên chöông , aâm nhaïc, la tinh
Hoïc theâm trieát lyù chöông trình tieáp thu
Cuøng naøo thaàn hoïc troøn chu
Giaùo sö phuï taù cho thì Sinh vieân
Kyø heø vaãn trôû veà lieàn
Giuùp cho cha meï ñoàng ñieàn chaêm lo
Sau thaày döùt boû ñi tu
Doøng Ña minh ñeå chuyeân chu giaûng truyeàn
Cho löông daân vieãn Ñoâng mieàn
Moät taùm boán baûy phong Linh muïc naøy
Vôùi cuøng boán baïn höõu thaøy
Ma ní la xuoáng taøu ngay ñi lieàn
Meï cha chaúng muoán con mình
ÔÛ xa nhöng chaúng theå khuyeân ñöoc ngaøi
Tôùi nôi Beà treân truyeàn sai
Daäy moân trieát hoïc tröôøng naøy Toâ ma
Nhöng ngaøi laïi muoán ñoåi cho
Tôùi nôi nöôùc Vieät chaêm lo Tin möøng
Beà treân chaáp nhaän ngay luoân
Ñi Ma cao, roài ñeán Ñoâng xuyeân naøy
Mang theo hai saéc leänh ñaây
Roâ ma boå nhieäm hai ngaøi: Lieâm, Gia
Ñaët laøm Giaùm muïc ngay cho
Hai Giaùophaän: Ñoâng,Trung lo ñieàu haønh.
Duøng teân Xuyeân goïi cho mình
Ñöùc Cha Lieâm göûi ñeán lieàn
Coá Xuyeân hoïc tieáng Vieät laàn
Vaø laøm vieäc taïi xöù
Moät ngaøn taùm traêm naêm möôi
Ñöùc Cha An ñaêït troâng coi nhaø tröôøng
Taïi nôi Cao xaù hieän ñöông
Kieâm beà treân phuï tænh doøng Ña minh
Ñöùc Cha Gia ñaõ vaõng sinh
Ñöùc Cha An keá vò lieàn tieáp theo
Giaùo phaàn ñoâng ñaûo quaù nhieàu
Ñöùc Cha An ñeä ñaït naøo Coá Xuyeân
Laøm Giaùm muïc phuï taù mình
Leã nghi phong chöùc dieãn lieàn ra ngay
Taïi nôi laøng Buøi chu naøy
Raát laø troïng theå xöa raøy coù ñaâu!
Hai Ñöùc Giaùm muïc cuøng naøo
Boán chín Linh muïc keùo nhau trôû veà
Cuøng bao tín höõu tö beà
Quaây quaàn tham döï leã kìa taán phong
Ñöùc Cha Xuyeân phaán khôûi luoân
Haêng say phaän vuï khaép trong Giaùo phaàn.
Ñöùc Cha An bò giam caàm
Ñöùc Cha Xuyeân gaéng lo chaêm cöùu Ngaøi
Nhöng khoâng theå chaïy ñöôïc naøy
Vì Ngaøi ñaõ bò xöû ngay maát roài!
Quan quaân trieät haï moïi nôi:
Nhaø thôø Luïc thuûy cuøng thôøi Buøi chu
Caû nhaø thôø Phuù nhai kia
Coâ nhi vieän nöõa chaúng thì chöøa ñaâu.
Ñaàu Ñöùc Cha Xuyeân gía cao
Cho ai chæ baét ñöôïc naøo thöôûng coâng.
Ñöùc Cha Xuyeân chuaån bò luoân
Ñaët Coá Vinh phuï taù döôøng keá ngoâi
Duøng quyeàn Toaø thaùnh choïn ngöôøi
Coá Vinh ñöôïc taán phong roài saün luoân
Taïi nhaø giaùo höõu Ninh cöôøng
Xong roài nhaän chöùc coi troâng chieân doaøn.
Ñöùc cha Xuyeân laïi leân ñöôøng
Thaêm Quaàn coáng, tôùi Thoân ñoâng vaøi ngaøy
Roài veà Kieân lao xöù naøy
Truù nhaø truøm Khaùnh, lính vaây baét Ngaøi
Cuøng hai chuù giuùp leã ñaây
Ñoùng goâng giaûi
Sau hai chuïc ngaøy giam tuø
AÙn laêng trì ñeán Ngaøi kìa möøng vui!
Phaùp tröôøng Baåy maãu ñeán roài
Hai chuù giuùp leã cuùi ngöôøi nhaän ôn
Pheùp laønh Giaùm muïc tay ban
Xong giô coå lính cheùm luoân rôi ñaàu!
Lyù hình xoâ Ñöùc Cha mau
Naèm treân chieáu traûi ra naøo treân saân
Töôùc loät ra heát aùo quaàn
Coät chaân tay thaät thaúng caêng ra naøy
Lyù hình caàm buùa rìu tay
Chôø ra leänh töùc chaët ngay töøng phaàn:
Chaân, tay, ñaàu chaët tieáp laàn
Sau moå buïng keùo laáy gan ra ngoaøi
Gan Taây thaät lôùn laï thay!
Caét ra töøng mieáng boïn naøy ngoài xôi!
Thi haøi neùm hoá saâu roài
Ñaát vuøi laáp hoá ñeå voi ñaïp daøy
Nhöng voi chaúng xeùo treân ñaây
Cho duø thuùc baùch chuùng ngay ñöùng yø!
Ñaàu Ngaøi tam nhaät beâu kìa
Roài ñem baêm naùt buoâng thì xuoáng soâng
Giaùo daân laáy xaùc Ngaøi luoân
Ñem veà xöù Phuù nhai choân caát roài
Sau ñem veà quaùn queâ Ngaøi
Caùnh tay phaûi ñeå laïi hoaøi Buøi chu
Caùnh tay traùi ñöôïc ñem qua
Ma ní la tænh doøng lo giöõ gìn.
LEÃ KÍNH NGAØY 31 THAÙNG 07.
Lm. Pheâroâ Ñoaøn coâng Quyù
1826 –1859.
Cha quyù sinh taïi Baéc phaàn
Meï cha ñi ñeán Buùng laøng ñònh cö
Laø con uùt thöù saùu kìa
Thoâng minh saùng suoát, oâng baø ñònh taâm
Cho con theo ñuoåi hoïc haønh
Sau ñaây con muoán daâng mình ñi tu
Tieáng thôm doøng toäc höôûng nhôø
Caäu thöôøng lui tôùi beân cha thaàm thì
Xin cha cho pheùp con ñiø
Theo cha Sôû Buùng lo kia hoïc haønh
Cha Taùm cho hoïc la tinh
Taïi nôi Coá Mòch tieáp lieàn cho ñi
Chuûng vieän Giu se thò ngheø
Moät taùm boán taùm, ñi kìa Peâ nang
Chaêm lo hoïc caû trieát thaàn
Vôùi cuøng ngoân ngöõ ñoàng laàn vaên chöông
Maõn tröôøng veà laïi queâ höông
Thôøi naøy Töï Ñöùc ñöông luøng gaét gao
Baét haøng Ñaïo tröôûng cuøng naøo
Giaùo daân baùch haïi trieät haàu heát mau
Thaùnh ñöôøng cô sôû thieâu naøo
Ñöùc Cha Nghóa goïi ñeå trao cho thaày
Chaêm lo daäy boån ñaïo ñaây
Ñoäng vieân cuûng coá hoï naøy vöõng tin
Qua thôøi gian daäy doã lieàn
Ñöùc Cha phong chöùc nhoû laàn trôû neân
Moät taùm naêm taùm choïn leân
Taán phong Linh muïc naêng quyeàn ban theo
Moät thôøi phuïc vuï Lai thieâu
Gia ñònh, Kieán hoaø, phoù naøo Caùi môn.
Taây phöông vaøo ñaùnh Cöûa haøn
Vua Töï Ñöùc caám ñaïo caøng gaét gao
Cha veà Caùi môn môùi naøo
Chæ sau ba thaùng, lính bao vaây roài
Doøng meán Thaùnh gía choán nôi
Kieám tìm Ñaïo tröôûng nhöng thôøi chaúng ra
Cha Quyù ñònh noäp maïng cho
Theá vì lính ñeán phieàn haø caùc sô
Coá Chính Hoaø caám caûn cha
Khoâng laøm theá ñeå coøn lo nhieàu naøo.
Moät taùm naêm taùm boå trao
Cha coi Ñaàu nöôùc, Cuø lao Gieâng naøy
Muôøi ngaøy sau tieáp baùo ngay
Taây döông ñaïo tröôûng coù hoaøi aån trong
Nhaø Leâ vaên Phuïng ôû luoân
Lính bao vaây, Coá Ñònh gioâng thoaùt roài
Coøn mình cha Quyù aån thoâi
Khoâng tìm thaáy Taây döông nôi choán naøo
Doaï oâng Phuïng phaûi chæ mau
Cha Quyù töï noäp thay vaøo Coá Taây
Xöng mình laø ñaïo tröôûng ñaây
Lính khoâng tin thaáy coøn trai treû naøy
Hoûi em beù möôøi tuoåi ngay:
Ñaïo tröôûng ñaâu? Beù thöa ñaây chính Ngaøi
Lính lieàn baét troùi cha ngay
Cuøng oâng Phuïng vôùi ba hai tín ñoà
Ñem veà Chaâu ñoác trao cho
Quan tra khaûo eùp boû qua ñaïo mình
Caùc ngaøi cöông quyeát trung thaønh
Nhaän ngay caùi cheát chöùng minh Tin möøng
Quan quaân daãn ñeán phaùp tröôøng
Taïi nôi xoùm Chaø vaø ñöông saün chôø
Ñeán nôi oâng Phuïng xin cha
Ban ôn giaûi toäi ngay cho oâng roài
Ñoaïn oâng nhaän aùn möøng vui
Tíeâp laàn cha Quyù ñoàng thôøi laõnh chung
Cheùm ñaàu lìa khoûi thaân luoân
Thi haøi cha ñöôïc ñem choân caát vaøo
Nhaø thôø Laêng guø baáy giôø
Sau ñem chuûng vieän Cuø lao Gieâng naøy.
LEÃ KÍNH NGAØY 31 THAÙNG 07
OÂng Caâu Emmanuel Leâ vaên Phuïng
1796 –1854
OÂng Phuïng, Ñaàu nöôùc queâ höông
Beà ngoaøi cöùng cöïa coi troâng roõ raøng
Voùc ngöôøi xem thaáy döõ daèn
OÂng hay lôùn tieáng vang ran to lôøi
Nhöng cöông tröïc döùt khoaùt roài
Nhieät tình moïi vieäc chung thôøi luoân ñaây
Baø con baøu chöùc Caâu naøy
Troâng coi hoï Ñaàu nöôùc hoaøi vöõng luoân
Nhôø oâng xaây döïng thaùnh ñöôøng
Caát nhaø Dì phöôùc coi troâng nhaø thôø
Nhaø oâng nôi aån truù cho
Caùc nhaø truyeàn giaùo, khoûi lo, an toaøn
OÂng luoân bieáu xeùn caùc quan
Huyeän Quan deã daõi moïi ñaøng laøm ngô
Khoâng ngôø coù keû rình chôø
Haàu ñi toá caùo ñeå maø laõnh coâng.
Moät hoâm Coá Ñònh ñeán luoân
Theâm naøo cha Quyù ôû chung trong nhaø
Hai teân hieän ñaõ rình chôø
Treân caây xoaøi ngoù sang qua thaáy naøy
Coá Taây ñaïo tröôûng hieän nay
Ñeán nôi truù nguï moät vaøi böõa ñaây
Haén leân Quan toång ñoác ngay
Baùo quan ñem lính ñeán vaây baét ngaøi
Coá Taây ñaõ thoaùt ra ngoaøi
Coøn cha Quyù, chuùng tìm hoaøi chaúng ra
Doïa ñe haønh haï chuû nhaø
Cha Quyù ra nhaän chuùng ñaø troùi luoân:
Truøm Phuïng, ba hai giaùo daân
Giaûi chung Chaâu ñoác cho quan caû baøy.
Saùu thaùng tra khaûo luoân ngay
Chaúng ai suy suyeån loøng naøy vöõng luoân
Cha con daãn ñeán phaùp tröôøng
Xoùm Chaø vaø, choán nôi ñöông saün chôø
Truøm Phuïng gaëp con An naø
Trao luoân AÛnh Thaùnh giaù cho con roài
“Baûo con luoân nhôù giöõ lôøi
Trung thaønh caàu nguyeän suoát ñôøi cuûa con!”
Nhuû khuyeân daäy caäu trai oâng:
“Ñöøng laøm raàm roä om xoøm leân ñaây
Haõy nhôù mai taùng cha ngay
Gaàn beân cha Sôûû mình naøy nhôù luoân.”
OÂng xin cha giaûi toâi xong
Lyù hình xieát coå cho oâng cheát lieàn.
LEÃ KÍNH NGAØY 01 THAÙNG 08.
Lm. Bernadoâ Vuõ vaên Dueä
1755 –1838.
Cha Dueä Quaàn Phöôùc quaùn queâ
Gia ñình Coâng giaùo ñeà hueà soáng vui
Thieáu nieân ñaõ muoán troïn ñôøi
Laøm Linh muïc hieán Chuùa Trôøi maõi luoân
Tình hình baùch haïi khoâng ngöng
Hoïc haønh ngöøng treä thoâng thöôøng dieãn ra
Boán möôi tuoåi môùi laøm cha
Phuïc vuï Gíao hoäi traûi qua thaùng ngaøy
Ba möôi baûy naêm keùo daøi
Baûy möôi baûy tuoåi cho ngaøi nghæ ñaây
Xöù Trung leã laõnh nuoâi hoaøi
Ñöùc Cha Y, troán gheù ngay thaêm ngaøi:
“Hoûi: cha coøn söùc theo Thaøy?
Ñi
Khi Ñöùc Thaøy bò baét giam:
“Cho con theo vôùi xin haèng ôû beân
Nhöõng lôøi trao ñoåi noùi treân
Luoân haèng thoâi thuùc cha hieàn khoâng ngôi!”
Khi nghe lính ñeán gaàn nôi
Cha xöng Linh muïc mong thôøi baét giam
Nhöng roài thaøy Giaûng noùi gaøn:
OÂng giaø toâi laãn loän caøm raøm noùi ñaây
Lính qua boû chaúng baêùt ngaøi
Laàn sau ñeå ngaøi maõi ngoaøi xa xoâi
Gaàn nôi ngöôøi beänh phong cuøi
Lính qua ngaøi goïi hoï roài töï xöng:
“Toâi laø Ñaïo tröôûng bieát khoâng?
Haõy mau baét laáy toâi luoân ñi naøo.”
Chaúng ai ôû ñoù baáy giôø
Cho neân lính baét noäp cho quan roài
Trònh quang Khanh thaáy Cuï, cöôøi
Truyeàn cho ñaët Thaùnh gía môøi böôùc qua
Roài toâi seõ thaû cuï ra
“Xin quan ñöøng noùi theá maø duï toâi
Toâi ñaây chaúng coù vaâng lôûi.”
Ñöùc Cha Y lieät cheát nôi lao tuø
Vaãn ñem xöû nhö aùn y!
Nghe tin cha boû chieáu ñi khoâng naèm
Chæ naèm treân ñaát ngaøy ñeâm
Gioïn mình chòu cheát chôø ñem phaùp tröôøng
Taùm ba tuoåi luaät mieãn luoân
Nhöng vua Minh Maïng khoâng tuaân luaät leà
Kyù aùn traûm quyeát töùc thì
Ngaøy ñem ñi xöû nôi kia phaùp tröôøng
Cha giaø Dueä, cha Haïnh luoân
Hai cha giam giöõ ôû cuøng moãi nôi
Hoâm nay Baûy maãu chung roài
Hai ngaøi toaïi nguyeän Nöôùc trôøi chöùng nhaân
Cuøng nhau caàu nguyeän chung laàn
Xong roài lính thaùo khoûi thaân goâng xieàng
Troùi hai vò vaøo coïc lieàn
Hoài chieâng chaám döùt göôm thieâng döùt ñaàu
Hai ñaàu ñöôïc tung leân cao
Cho naøo daân chuùng thaáy haàu roõ ñaây
Thi haøi caùc vò choân ngay
Tín höõu sau ñöôïc pheùp naøy ñem ñi
Veà ngay xöù Luïc thuûy kia
Caát choân caùc vò luoân thì nôi ñaây.
LEÃ KÍNH NGAØY 01 THAÙNG 08.
Lm. Ña minh Nguyeãn vaên Haïnh
1772 – 1838
Cha Haïnh sinh taïi
Thieáu nieân öôùc muoán ñöïôïc laø hieán thaân
Laøm Linh muïc ñeå giaûng loan
Ñöùc Cha Y giuùp göûi sang hoïc haønh
Vôùi cha Lieâm daäy lo chaêm
Thuï phong Linh muïc hoaøn thaønh trôû neân
Cha xin nhaäp doøng Ña minh
Khaán trong tay cuûa Beà Treân Chieâu roài.
Thôøi Minh Maïng caám khaép nôi
Cha luoân leùn luùt tieán lui rao truyeàn
Moät taùm ba taùm veà mieàn
Quaàn anh Haï, ñeå lo chuyeân Tin möøng
Tình hình caêng thaúng trong vuøng
Trung thaønh, ñi deán quaûn troâng xöù naøy
Quaàn anh hai keû höùa ngay
Ñem cha ñi aån nôi ñaây an toaøn
Khoâng ngôø chuùng noäp trao quan
Ñeå haàu cuõng bò toáng giam vôùi naøo
Cha giaø Dueä moät nhaø lao
Cöûa thaønh ñaët Thaùnh gía haàu böôùc qua
Cha khoâng chòu böôùc, baûo laø:
Phaûi ñem Thaùnh giaù ñi xa mau roài
Toâi ñaây môùi böôùc vaøo thoâi
Khaûo tra cha quyeát moät lôøi khoâng theo
Leänh vua boû ñaïo Thieân trieàu
Coù laàn quan laáy maãu aûnh ñeo Ñöùc Baø
Baûo cha haõy böôùc chaân qua
Coi nhö Thaùnh giaù cuõng laø ñöôïc thoâi
Cha caàm hoân kính luoân roài
Coù laàn ñem cha Duyeät laø ngöôøi ñöôïc tha
Vì oâng ñaõ böôùc chaân qua
Chính caây Thaäp gía baøy ra treân ñöôøng
Nhöng cha Haïnh quyeát chí khoâng
Quan lieàn göûi aùn vaøo trong kinh thaønh
Xin vua y aùn troïn toaøn
Hai cha Dueä, Haïnh cuøng laàn xöû chung
Cha Dueä taùm ba tuoåi tröôøng
Cha Haïnh saùu saùu tuoåi luoân ôû ñôøi
Hai cha laõnh phöôùc Nöôùc Trôøi
Cuøng choân nôi choán vöøa rôøi traàn gian
Sau roài ñöôïc pheùp chuyeån mang
Nhaø thôø Luïc thuûy nôi an taùng hoaøi.
LEÃ KÍNH NGAØY 12 THAÙNG 08.
Lm. Giacoâbeâ Ñoã mai Naêm
1781 – 1838.
Cha Naêm sinh quaùn Ñoàng bieân
Nhoû vaøo nhaø Chuùa ôû chuyeân hoïc haønh
Caäu chaêm hoïc khaù La tinh
Khi thaønh thaøy Giaûng ôû yeân nhaø tröôøng
Sau thaøy laïi ñöôïc hoïc luoân
Theâm moân thaàn hoïc cho xong chöông trình
Ñöôïc phong Linh muïc tieáp lieàn
Naêm ba hai tuoåi thanh nieân nhieät thaønh
Muïc vuï ñi khaép thöïc haønh
Chuûng vieän Vónh trò cha laàn veà mau
Minh Maïng baét ñaïo gaét gao
Chuûng vieän giaûi taùn ñi naøo moïi nôi
Cha Naêm laån troán luoân roài
Nhaø truøm Toân ôû keùo daøi ba naêm
Nhaø truøm Ñích moät thôøi gian
Cha luoân hoaø nhaäp giaùo daân moïi ngöôøi
Laøm aên chòu khoù vui töôi
Vieäc to vieäc nhoû chaúng coi phieàn haø
Bao nhieâu cuûa caûi laøm ra
Duïm daønh giuùp ñôõ cho ba ngöôøi ngheøo
Vónh trò coù keû doõi theo
Baùo quan ñaïo tröôûng aån löu trong laøng
Lính vaây baét ñöôïc cha Naêm
OÂng truøm Ñích vôùi cuøng chaøng reå oâng
Laø Lyù tröôûng Myõ veà luoân
Nhoát giam
Quan khuyeân cha boû ñaïo roài
“Toâi laø ñaïo tröôûng boû rôøi ñaïo sao
Ñaïp chaân aûnh töôïng theá naøo?
Toâi khuyeân ngöôøi giöõ ñaïo ñaâu vöõng vaøng
Neáu coøn sôï cheát traàn gian
Ai tin toâi nöõa roõ raøng thaáy chöa?”
Cho cha deã daõi vaøo ra
Thöøa cô thuaän tieän cha lo khuyeân tuø
Nhaát oâng truøm Ñích giaø nua
OÂng luoân sôï haõi phaûi qua khoå hình!
AÙn pheâ chung, göûi veà lieàn
Ba ngöôøi con Chuùa töû hình caû luoân
Cha naêm möôi baûy tuoåi tröôøng
Hai nhaêm naêm Linh muïc ôn phöôùc daày
Phaùp tröôøng Baåy maãu nôi ñaây
Chuùa ban ôn phöôùc thöôûng ngaøi coâng lao.
Thi haøi tín höõu nhaän mau
Röôùc veà Vónh trò ñeå haàu caát choân.
LEÃ KÍNH NGAØY 12 THAÙNG 08.
Truøm hoï,ï Antoân Nguyeãn Ñích
1769 – 1838.
Truøm Ñích sinh quaùn Chi long
Teân Khieâm goïi Ñích teân con theá vì
Gia ñình noâng nghieäp caàn cuø
OÂng ngöôøi ñaïo ñöùc luoân thì daäy con
Soáng ñôøi ñaïo nghóa vuoâng troøn
Chaêm lo leã laäy laõnh ôn phöôùc Trôøi
Gia ñình coáng hieán boán ngöøôi
Maùu ñaøo daâng hieán giöõa ñôøi chöùng nhaân.
Nhaø oâng nôi choán aån thaân
Cho bao Giaùo só ñeán laàn aån ñaây
Ñöùc Cha Du naùu aån naøy
Thôøi Minh Maïng caám ñaïo hoaøi dieãn ra.
Chuûng sinh caùc chuù traûi qua
AÅn thaân hoïc taäp taïi nhaø cuûa oâng
Quan quaân ñeán vaây baét luoân
Bao laàn Gíao só aån trong nhaø naøy.
Quan duøng moïi caùch khuyeân ngay
Nhöng oâng cöông quyeát chaúng thay ñoåi loøng
AÙn pheâ taát caû ñaõ xong
Baûy maãu laø choán phaùp tröôøng xöû ngay
Cha Naêm haønh quyeát xong naøy
OÂng truøm Ñích tieáp ñaây cheùm ñaàu
Tieáp luoân Lyù Myõ theo sau
Lyù hình vung kieám chaët ñaàu con oâng
OÂng Ñích saùu chín tuoåi troøn
Cheát ñi danh vaãn löu toàn nghìn thu
Thi haøi oâng ñöôïc röôùc veà
Ngay laøng Keû vónh ñeå thì caát choân.
LEÃ KÍNH NGAØY 12 THAÙNG 08.
Lyù tröôûng Micae Nguyeãn huy Myõ
1804 -1838.
Caäu Myõ Keû vónh quaùn queâ
Thieáu nieân cha meï ñaõ thì vaõng sinh
Ñöôïc ngöôøi nuoâi döôõng tieáp lieàn
Toû ra ñaïo ñöùc thoâng minh moïi beà
Hoïc xong Haùn töï cuøng ngheà
Lang y thaøy thuoác cuøng thì sieâng naêng
Sôùm toái kinh keä ñaøng hoaøng
Tham döï leã laäy chu toaøn Gíao daân
Naêm hai möôi tuoåi laäp thaân
Keát duyeân coâ Meán lo chaêm gia ñình
Reå oâng truøm Ñích, cha hieàn
Chaêm lo xöù ñaïo ñöùc tin kieân cöôøng.
Gia ñình oâng Myõ taùm con
Daân laøng meán phuïc muoán oâng trôû thaønh
Chaùnh toång, oâng myõ choái laàn
Vaâng lôøi Ñöùc Cha Du laøm thaáp hôn
Chöùc phaàn Lyù tröôûng nhaän luoân
Haàu lo chuûng vieän giuùp cuøng Giaùo daân
OÂng luoân lieâm khieát, khoân ngoan
Coâng baèng chính tröïc khoâng aên lôõi quaø
Baéc phaàn caám ñaïo dieãn ra
Khaét khe aùc nghieät traûi qua, vua ñoøi
Quang Khanh vua traùch naëng lôøi
Trao boán chuïc Thaùnh giaù roài cho quan
Trôû veà trieät ñeå thi haønh
OÂng neân “huøm xaùm” tænh
Lyù tröôûng Myõ cam keát ngay
Laøng mình khoâng Ñaïo tröôûng hoaøi aån thaân.
Lính vaây baét ñöôïc cha Naêm
Trong laøng Lyù tröôûng hoûi raèng sao ñaây?
Truyeàn ñaùnh boán chuïc roi naøy
Ñoùng goâng Lyù Myõ giaûi ngay ñi cuøng
Cha Naêm truøm Ñích leân luoân
Tænh ñöôøng
Bao laàn quan Toång doã daønh
Lyù Myõ moät möïc chaúng laàn tuaân theo.
Myõ con möôøi hai tuoåi ñaàu
Leùn ra tænh gaëp cha mau trong tuø
Khuyeân cha can ñaûm leân kìa
“Cheát vì Chuùa ñeå cha ñi veà Trôøi.”
Con Töôøng môùi chín tuoåi thoâi
Daën daân ra tænh thaêm nuoâi cha mình:
“Cha ñöøng lo chuùng con lieân
An taâm kieân vöõng loøng tin Chuùa Trôøi”
Baø Lyù beá con thaêm nuoâi
Khuyeân choàng, lyù leõ nhöõng lôøi toû luoân:
“Vôï con ai chaúng xoùt thöông
OÂng ñaây vaùc Thaùnh giaù chung Chuùa roài
Trung thaønh vôùi Chuùa luoân thoâi
Ñöøng lo nghó meï con toâi laøm gì!
Chuùa quan phoøng taát caû kia
Thaêm oâng laàn cuoái toâi veà chaêm con
Caàu xin Chuùa giuùp cho oâng
Vaâng theo yù Chuùa vuoâng troøn ñôøi ta.”
Bao lôøi söùc maïnh giuùp cho
Ngöôøi ba tö tuoåi heát lo ngaïi ngaàn.
AÙn pheâ ñöôïc göûi ñeán laàn
Nghe tin heát ñoãi vui maàng leân thoâi
Phaùp tröôøng Baûy maãu ñeán nôi
OÂng Tuù anh hoï ñoâi lôøi daën em:
“Myõ em haõy vöõng trung kieân!”
Traû lôøi: “Em chaúng sôï lieàn ñieàu chi!”
Roài cha Naêm ñaõ sinh thì
OÂng Ñích boá vôï, ñaàu kia chaët roài!
Tôùi phieân Lyù Myõ ñeán nôi
Kieám vung leân chaët ñaàu rôøi lìa thaân
Caû ba thi haøi röôùc laàn
Veà laøng Keû vónh ñeå an taùng roài
Daân laøng roän raõ möøng vui
Thi haøi chö thaùnh veà nôi queâ nhaø.
LEÃ KÍNH NGAØY 21 THAÙNG 08.
Lm. Giuse Ñaëng ñình Vieân
1785 – 1838.
Cha vieân queâ quaùn Tieân chu
Nhoû luoân beân ngoaïi chuyeân lo hoïc haønh
Khi cha meï ñaõ vaõng sinh
Caäu Vieân ôû giuùp caùc linh muïc hoaøi
Roài vaøo chuûng vieän hoïc ngay
Moät taùm hai moát thì thaày thuï phong
Laøm Linh muïc nhaän coi troâng
Xöù Luïc thuûy ñòa phaän Trung Ñaøng ngoaøi
Hai naêm sau nhaän baøi sai
Giaûng rao xöù : Baéc, Ñoâng baøi, Thieát nham
Nhö thieát, An myõ cuøng laàn
Möôøi baûy naêm phuïc vuï laøm chöùng nhaân
Noåi tieáng nhaân ñöùc sieâng naêng
Moïi coâng vieäc laøm saùng danh Chuùa Trôøi
Moïi ngöôøi bieát ñeán cha roài
Ai ai cuõng meán yeâu ngöôøi Chuùa thöông
Moät taùm ba taùm ñeán luoân
Thöù naêm tuaàn Thaùnh thaàyTaân laõnh daàu
Ñem ñi saùu böùc thö theo
Cho hai Giaùm muïc vôùi naøo boán cha
Thaày Taân bi baét loä ra
Trònh quang Khanh nhaän thö lo maät ñieàu?
Trình vua Minh Maïng ngay naøo
Vua lieàn thònh noä, ñoå vaøo ñaàu quan
Chôû che “taø ñaïo” Baéc phaàn
Ngaêm ñe truaát chöùc quan Khanh, leänh truyeàn
Baét cho ñöôïc Linh muïc vieân
Quan duøng thö giaû mau lieàn göûi cho
Hai nguôøi coù hoï haøng cha
Ñi tìm ñòa chæ cho ra choã naøy
Roài tin quan ñöôïc bieát ngay
Nôi cha hieän troán ôû ñaây ñöông thôøi:
Caàu chay, xaõ Nhö thieát nôi
Quan cho vaây kín tìm toøi baét cha
Cha vöøa thoaùt chaïy ngay ra
Nôi vöôøn mía kín, lính ñaø xaåy luoân
Chuùng lieàn baét ñaùnh treû con
Treû la leân khoùc thaûm thöông quùa chöøng
Cha lieàn xuùc ñoäng ra luoân
Xöng mình ñaïo tröôûng teân thöôøng laø Vieân
Giaûi cha veà tænh Höng yeân
Caùc quan baét dòch thö lieàn ra ngay
Dòch xong chaúng thaáy gì ñaây
Laø ñieàu bí maät möu baøy phaûn ñaâu?
Quan khuyeân quaù khoaù ñi mau
Nhöng cha cöông quyeát chòu naøo ñaàu rôi!
Phaùp tröôøng cha tieán ñeán nôi
Hai ngöôøi chæ ñieåm ñeán roài xin cha!
Thöù tha hoï ñaõ chæ cho
Nôi cha aån naùu lính ñaø baét luoân.
Phaùp tröôøng cha ñaõ duøng côm
Xong lieàn quì goái neäm boâng traûi roài
Cha ñöa maét ngoù nhìn trôøi
Nguyeän caàu vôùi Chuùa ñoâi lôøi xin vaâng
Lyù hình kieám saéc tay naâng
Chaët ngay moät nhaùt cho thaân lìa ñaàu
Chö daân thaám maùu uøa vaøo
Lính duøng aùo caét baùn naøo cho daân
Ñeå laøm löu nieäâm kyû phaàn
Giaùo daân luùc ñoù röôùc thaân xaùc ngaøi
Nhaø thôø Tieân chu choán naøy
Laø nôi an taùng thi haøi Thaùnh nhaân.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét