Sách Khởi Nguyên, chương 40-42

GIUSE GIẢI MỘNG CÁC QUAN

CHƯƠNG 40

1. Sau ngày Giu-se vào tù
Xảy ra sự việc hai vì liên can
Giữa nhà vua với hai quan
Phân chia lương thực, hầu bàn rượu cơm
2. Pha-rao thịnh nộ nổi cơn
Đổ lên đầu óc hai quan cận thần
3. Vua sai tống ngục giam cầm
Nhà quan thị vệ, nhốt gần Giu-se
4. Đặt chàng hầu cận hai vì
Đang cùng bị nhốt an bề thời gian
5. Đêm kia hai vị mơ màng
Mỗi quan một chuyện, mỗi đàng khác nhau
6. Sáng ngày đi đến giúp hầu
Giu se thấy mặt buồn rầu các quan
7. Ông liền cất tiếng hỏi han
Tại sao diện mạo các quan ưu sầu
8. Hai quan đáp trả như sau:
Chúng tôi đêm mộng ai nào giải cho?
Giu-se liền bảo chớ lo
"Giải minh mọi sự chỉ do Chúa Trời
Xin cho biết để mặc tôi
Sẽ tìm cách giúp các người yên tâm
9. Viên quan chước tửu kể rằng
Đêm qua giấc ngủ tôi dường đã mơ
10. Trước tôi có một gốc nho
Ở trên thời đã đâm cho ba ngành
Chồi vừa mới nẩy đã sinh
Bông hoa với trái bên cành đỏ tươi
11. Tay tôi với hái ép rồi
Rót ra đầy chén chước mời Pha-rao
12. Giuse giải thích điềm mau
Này cây ba nhánh khỏi sau ba ngày
13. Chỉ ba ngày nữa đến đây
Nhà vua cho phục hồi ngay chức vì
Rồi ngài tiếp tục nâng ly
Chước vua rượu uống trong khi tiệc mừng
14. Phải chi khi ấy nhớ cùng
Bạn tù này đã cùng chung những ngày
Nếm vui tủi nhục nơi đây
Khi hồi phước lộc nghĩa này nhớ luôn
Bấy giờ nhớ lại công ơn
Xin ngài nhắc nhở vua thương tôi này
Mong sao chóng thoát tù đày
Ra ngoài năm tháng, chốn đây yên bề
15. Vì tôi bị bắt đem đi
Từ vùng dân chúng Híp-ri nơi kìa
Người ta bắt cóc tôi về
Nơi đây rồi lại bắt đi giam tù
Nào tôi, can phạm tội chi
Hầu cho đáng tội tất thì cũng cam
16. Quan chia lương thực bắt sang
Mộng mình đem kể rõ ràng cho nghe
Này đây hỡi bạn Giu-se
Tôi xin kể mộng đêm mê như này
"Tôi mơ giấc mộng đêm nay
Trên đầu ba giỏ bánh đầy trắng tinh
17. Giỏ trên bánh mứt ngon lành
Muốn dùng dâng kính tiến dành Pha-rao
Bao công quí báu tổn hao
Nhưng chim ăn mất công lao chẳng còn!"
18. Giu-se giải đáp cho luôn
"Kìa ba giỏ bánh chỉ trong ba ngày
19. Pha-rao sẽ phạt tội ngài
Đầu treo cây gỗ chim trời đến ăn
20. Quả là mọi việc tiến hành
Ba ngày sau đó, ngày sinh vua nhà
Lệnh truyền thết tiệc mừng vua
Cho mời tất cả quyến gia quần thần
Giữa bàn tiệc rượu hân hoan
Vua nâng chước rượu hai quan mãn tù
21. Với quan chức tửu hồi cho
Mọi quyền chức tước vẫn như xưa này
Quan nâng ly rượu trên tay
Mời vua như thể trước ngày nâng ly
22. Còn quan ngự thiện ngồi kia
Vua truyền treo cổ mộng đi báo rồi
23. Mọi điều công việc êm xuôi
Viên quan chước tửu được hồi chức cho
Thường ngày mọi việc như xưa
Mừng quên nghĩa cử dặn dò Giu-se
Trong tù hứa hẹn sau khi
Khỏi đây xin nhớ cố tri bạn ngài.

CÁC MỘNG CỦA PHARAO

CHƯƠNG 41

1. Hai năm chẵn đã qua rồi
Đêm kia nằm ngủ vua thời mộng mơ
Thấy mình đứng trước giải bờ
Sông Nin thơ mộng họa đồ nên tranh
2. Bảy con bò cái đẹp xinh
Dáng hình béo mập lội nhanh lên bờ
Bước đi ngoặm cỏ thẩn thơ
Ở nơi bãi sậy hiện giờ thấy luôn
3. Tiếp thời lại thấy bảy con
Thân hình xấu xí cõi còm theo lên
Cũng từ ở dưới sông Nin
Đã lên đứng ở gần bên cạnh này
Bảy con bò béo mập đây
Hiện đang ăn cỏ tại ngay nơi bờ
4. Lát sau chúng nuốt hết vô
Bảy con béo mập đàn bò đang ăn
Pha-rao tỉnh dậy băn khoăn
Điều này trong mộng dạy răn việc gì?
5. Rồi vua lại thiếp ngủ đi
Nhưng trong giấc ngủ li bì lại mơ
Lần này bảy gié lúa tơ
Vừa đầy vừa tốt nẩy từ một thân
6. Và rồi bảy gié nếp tàng
Gió nồm nám cháy điêu tàn mọc lên
Ở bên cạnh bảy gié trên
Cũng vươn lên mọc ở liền như nhau
7. Thế rồi bảy gié nép sau
Nuốt luôn bảy gié trước mau tức thời
Pha-rao tỉnh giấc dạy rồi
Vua coi chỉ thấy luôn hoài giấc mơ
8. Sáng ngày vua những lắng lo
Bồi hồi lòng trí mong cho yên hàn
Sai tìm trong khắp dân gian
Những người phù thủy khôn ngoan cả miền
Đến vua kể lại cho xem
Mộng mơ đêm được ứng nên cách nào?
Cuối cùng chẳng có ai đâu
Nói lên rằng mộng ra sao phải làm
9. Tên quan chước tửu thưa rằng:
"Thần xin thú tội của thần đây thôi
10. Xưa vua nổi giận tôi đòi
Tống giam tại ngục chúng tôi lãnh tù
Tại nhà quan thị về vua
Tôi và ngự thiện bấy giờ bị giam
11. Một đêm trong giấc mơ màng
Cả hai đều mộng mỗi đàng khác nhau
12. Tại nơi giam giữ đi vào
Một chàng do thái tống lao giam cầm
Hắn bầy tôi của nhà quan
Nhưng vì sai lỗi cùng giam nơi này
13. Hắn thời giải mộng rất hay
Mọi điều ứng nghiệm ra ngay xong rồi
Thần này lại được phục hồi
Quan kia án giải chết thời năm xưa
14. Vua liền truyền lịnh đem qua
Vội vàng vào khám người ta kiếm tìm
Đem ra sửa soạn thân hình
Cạo râu cắt tóc tươm xinh áo quần
Rồi đưa chàng đến trước nhan
Ngai vua ngự giá giải bàn chiêm bao
15. Pha-rao kể hết như sau:
"Trẩm đây nằm thấy rõ nào trong mơ
Nhưng không ai giải đáp cho
Nghe rằng anh có chuyên lo việc này"
16. Giu-se thưa lại vua ngay;
"Tôi đây chẳng đáng cho ngài tin đâu
Chúa trời mới rõ trước sau
Và Ngài đáp giải mộng nào cho thôi"
17. Pha-rao liền kể hết lời:
"Đêm kia trẩm ngủ bồi hồi mộng mơ
Thấy mình đứng trước giải bờ
Sông Nin thơ mộng họa đồ nên tranh.
18. Bảy con bò cái đẹp xinh
Dáng hình béo mập lội nhanh lên bờ
Bước đi ngoặm cỏ thẩn thơ
Ở nơi bãi sậy bấy giờ thấy luôn
19. Tiếp liền lại thấy bảy con
Thân hình xấu xí cõi còm tởm ghê
Trẩm chưa hề thấy chúng kia
Tại nơi Ai Cập đã thì có đây
20. Lát sau nuốt chửng hết ngay
Bảy bò béo tốt hiện này đang ăn
21. Chẳng ai hiểu được việc làm
Bảy bò xấu dạng nuốt nhanh tức thời
Bảy bò béo tốt bị xơi
Tuy rồi dáng chúng xấu coi ban đầu
Đồng thời trẫm thức dậy mau
Bởi do điềm mộng chẳng nào ngủ yên
22. Rồi sau trẫm lại mộng liền
Lần này thời thấy hiện lên như này:
23. Bảy bông lúa tốt mọc ngay
Trổ ra từ giữa, thân cây lên rồi
Hạt mang chắc nịch tốt tươi
Và coi đẹp mắt cho ai ngắm nhìn
Bảy bông lúa lép tiếp liền
Gió nồm nám cháy mọc lên ở gần
24. Rồi quay nuốt hết một lần
Bảy bông tốt đẹp vươn trên thân hoài
Trẫm đem kể với nhiều người
Các viên phù thủy chẳng ai biết gì"
25. Giu-se đáp giải tức thì
"Mộng vua hai giấc chỉ qui một điều
Chúa thời thực hiện về sau
Này ngài báo trước trong nào mộng mơ
26. Bảy bò cái ngoặm cỏ bờ
Bảy bông lúa tốt thời giờ bảy năm
Cả hai giấc mộng trở thành
Chỉ qui vào một việc làm ở đây:
27. Bảy bò gầy guộc chỉ ngay
Bảy năm thời hạn điều này diễn ra
Bẩy bông lúa nám mọc là
Bẩy năm đói kém trải qua mất mùa
28. Đó điều thần nói với vua
Việc làm Thiên Chúa dẫn cho mộng rồi
29. Bảy năm mùa được khắp nơi
Ở trên Ai cập xứ ngài tiếp mau
30. Bảy năm đói kém nối nhau
Người ta quên mất năm nào no nê
Một cơn đói kém nặng nề
Hoành hành Ai cập tư bề khổ đau
31. Những năm thịnh vượng sang giàu
Chẳng ai biết đến phòng sau đói nào
Thật là đói khổ biết bao
Sau này sẽ đến gây mau khổ sầu
32. Mộng mơ tuyên báo Pha-rao
Cả hai như một trước sau trở thành
Quả điều Chúa đã định làm
Chóng chày Chúa cũng tiến hành làm mau
33. Vậy giờ đề nghị Pha-rao
Ban hành tìm kiếm ngay sau một người
Khôn ngoan sáng suốt nhất đời
Đặt lên trong nước để rồi quân cai
34. Xin vua bổ nhiệm những ai
Lãnh phần trách nhiệm xứ ngài khắp nơi
Và cùng định mức thuế rồi
Một phần năm cả xứ Ai cập này
Suốt trong thời hạn những ngày
Phong đăng thịnh vượng kéo dài bảy năm
35. Những người trách nhiệm phải làm
Lắng lo tích trữ lương ăn những ngày
Phong đăng thịnh vượng gặp may
Với quyền trao phó trong tay thu vào
Chất đầy kho lẫm cho mau
Bao nhiêu lương thực dồi dào tích vô
36. Dành lương thực đủ sẵn cho
Muôn người thời hạn nguy cơ đói cùng
Bảy năm có đủ lương dùng
Dân Ai Cập khỏi tiêu tùng thiếu ăn.

GIUSE ĐƯỢC CẤT NHẮC

37. Bấy nhiêu lý lẽ giải bàn
Pha-rao cùng với quần thần thấy ngay
38. Vua thời phán dạy hiện nay
Kiếm đâu ra được người này giống như
Khi thần Thiên Chúa ứng cho
Đủ điều đáp ứng để lo chu toàn?
39. Vua liền nói với ông rằng:
"Sau khi Thiên Chúa chỉ đàng cho khanh
Chẳng ai sáng suốt khôn ngoan
Như khanh hiện có tài năng bây giờ
40. Chính khanh quan trưởng trẫm cho
Toàn dân của trẫm phải lo vâng lời
Trẫm hơn khanh chỉ báu ngôi
Vì là kế vị chính ngai dòng nòi"
41. Vua còn truyền dạy những lời:
"Trẫm trao toàn vẹn xứ rồi cho khanh
42. Đoạn vua rút ấn trao nhanh
Giơ tay ông lãnh trở thành quản cai
Đồng thời trao áo trắng gai
Kiềng vàng đeo cổ đúng vai chức quyền
43. Đặt lên lọng giá ngồi bên
Sau vua một cấp quan liền tới ông
Người ta hô hoán phục tùng
Vậy là vua đặt trao luôn toàn quyền
Quản cai Ai Cập mọi miền
Cho ông được có quyền liền trong tay
44. Pha-rao sung sướng nói ngay
Trẫm làm vua đất nước này mãi liên
Nhưng không có lệnh khanh hiền
Thời không ai khắp mọi miền xứ đây
Được quyền cử động chân tay
Ngoài ra ý muốn của này chư khanh.
45. Pha-rao truyền đổi tánh danh
Xếp-nát-pa-nê-a thành tên luôn
Và cho kết bạn keo sơn
Với nàng Át-na giống dòng trâm anh
Cha nàng tư tế Ôn thành
Pu-ti-phê-ra đã sinh ra nàng
Giu-se kinh lý lên đàng
Nhìn xem tình thế khắp giang sơn liền
Trước khi khởi sự nhậm quyền
Quản cai đất nước mọi miền vua trao
46. Bấy giờ ông mới tuổi vào
Ba mươi tuổi chẳn Pha-rao trọng dùng
Ông rời vua chúa lên đường
Tham quan toàn xứ mọi phương mọi miền
47. Phong đăng trong bảy năm liền
Đất đai sản xuất cơ miên hoa màu
48. Giu-se tích trữ thu vào
Biết bao lương thực kho hầu chất ngay
Bảy năm sản xuất tăng này
Khắp trong ai cập tháng ngày đều dư
Mọi nơi lương thực có thừa
Ông đều thu lấy chất vô kho thành
49. Lúa mì đầy ắp lan tràn
Nhiều như cát biển khỏi cần đong đo

CÁC CON CỦA GIUSE

50. Giu-se hiền đức Chúa lo
Ông sinh hai cậu ấm cho ra đời
Trước thời đói kém chết người
Do nàng Át-na dòng nòi trâm anh
Cha nàng tư tế Ôn thành
Nơi đây nàng đã được sinh chào đời
Sau này nàng cũng sinh sôi
Cho chồng con cái kế nòi cha anh
51. Mơ-na-se đặt gọi danh
Ông kêu con trưởng đầu ngành như trên
Và ông cất tiếng nói lên
"Chúa cho tôi tớ quên liền khổ đau
Của bao nhiêu nỗi buồn sầu
Trong nhà gia quyến thân yêu tôi này!
52. Còn em tên đặt cho ngay
Ép-ra-im gọi danh đây cho người
Ông còn mở miệng thốt lời
"Chúa ban ơn huệ cho tôi nơi miền
Đất đai khốn quẫn nhiều niên
Với bao kết quả đến liền ủi an"
53. Bảy năm quá khứ phong đăng
Trên toàn Ai cập ăn làm sống vui
54. Hết thời thịnh vượng đó rồi
Bảy năm đói kém tới nơi hoành hành
Đúng lời Giu-se giải bàn
Trên toàn cả nước cơ bần trải qua
Tuy nhiên toàn cõi nước nhà
Vẫn còn có bánh phát ra mọi người
55. Vừa khi cơn đói đến nơi
Dân gian chạy đến xin nài Pha-rao
Vua liền ban lệnh ra nào
"Hãy mau chạy tới kêu cầu Giu-se
Nghe ngài truyền dạy điều chi
Cứ tuân làm thế như y lời truyền"
56. Nạn cơ cực đến mọi miền
Giu-se truyền mở kho liền khắp nơi
Lấy mì bán hết mọi người
Cơ cùng khốc liệt xứ Ai cập này
57. Mọi nơi hết thảy đến ngay
Đong mì cứu đói của Ngài Giu-se
Vì bao cơ cực tiếp kề
Diễn ra khốc liệt ở kìa mọi nơi

GIUSE GẶP CÁC ANH LẦN ĐẦU

CHƯƠNG 42

1. Gia-cóp thấy lúa bán rồi
Từ bên Ai Cập người người tuôn mua
Ông liền bảo các con qua:
"Tại sao cứ ở nhìn ra nơi này?
2. Tai ta nghe thấy nói đây:
Xứ Ai cập lúa bán ngay mọi người
Hãy đi xuống đó hỏi coi
Để đong lấy lúa cấp thời về mau
Nếu không chết đói hết nào
Cho toàn cả lũ với nhau chốn này!
3. Mười anh vâng lệnh đi ngay
Sang miền Ai Cập nhanh tay mua mì
4. Ben-gia-min út không đi
Bởi cha sợ rủi ro chi dọc đường
5. Các con Ích Diên lên đàng
Với bao người khác cùng sang xứ người
Ca-na-an hiện đương thời
Đói nghèo hoạn nạn không ngơi diễn bày
6. Giu-se quyền nắm trong tay
Chính ông bán lúa xứ này cho dân
Các anh ông đến lạy van
Sấp mình xuống đất thở than nhiều lời
7. Giu-se nhìn thấy mười người
Nhận ngay ra được đúng rồi anh ông
Nhưng luôn giả bộ người dưng
Dùng lời tàn nhẫn như không biết gì
Ông đi hạch hỏi tức thì
"Các anh đâu đến làm chi nơi này
Họ liền khúm núm thưa ngay:
"Từ Ca-na-an đến đây đong mì"
8. Giu-se thấy các anh kìa
Họ thời chưa nhận biết gì ra em
9. Ông liền nhớ đến mộng điềm
Năm xưa đã kể cho xem thấy rồi
Ông còn tiếp nói những lời
Các ngươi do thám, đi coi, thăm dò
Đến tìm những chổ hở sơ
Để rồi mai mốt đánh vô xứ này
10. Họ liền đáp trả lời ngay
"Bẩm quan tôi tớ đến đây quả thời
Chỉ mua lương thực mà thôi
Chẳng đâu dám có theo đòi điều chi
11. Chúng tôi hết thảy thuộc về
Một cha sinh hạ ra kìa trần gian
Cả mười lương thiện làm ăn
Chẳng làm do thám để săn tin nào
12. Quan liền bảo họ: không đâu!
Các ngươi đến ngó nhìn vào hở sơ
Tại đây hầu để nhảy vô
Tràn quân đánh phá thắng to chiếm quyền
13. Họ run lẩy bẩy thưa liền
Bẩm Ngài thương đoái anh em tôi hoài
Bày tôi ngài có mươi hai
Chúng tôi con cái được này sinh ra
Ca na-an đất quê nhà
Chúng tôi sinh sống với cha hàng ngày
Và còn em út hiện nay
Đứa em áp út giờ này mất tiêu
14. Giu-se còn nói lại điều:
"Chính ta đã bảo bấy nhiêu lời rồi
Các ngươi dò thám đó thôi
Để rồi tìm thấy những nơi nhẩy vào
15. Vậy nên ta thử như sau
Pha-rao sống nguyện thề nào các ngươi
Các ngươi chẳng thể thoát rồi
Trừ khi em út đến nơi chốn này
16. Hãy sai về một ai đây
Dắt em đi đến xem ngay cách nào?
Còn bao ở lại xiềng vào
Để xem sự việc có hầu phải chăng
Bằng không vua sống muôn năm!
Chúng mi là đúng đi thăm dò dàng
17. Quan sai nhốt cả khám đường
Giam cầm cấm cố cho luôn vài ngày
18. Hết ba ngày bảo họ hay
Muốn an sống hãy làm ngay theo lời
Vì ta kính sợ Chúa trời
Sẽ không lừa dối các người điều chi
19. Nếu là lương thiện vậy thì
Một người ở lại thế vì các ngươi
Chịu xiềng giam nhốt lại rồi
Các người còn lại cấp thời về ngay
Đem theo những bao lúa này
Về nhà cứu đói cho đây mọi người
20. Rồi mang em út đến nơi
Ta coi thấy rõ đúng lời các ngươi
Rồi ta tha chết mọi người
Họ đành vâng lệnh đồng thời làm mau
21. Bấy giờ họ mới trách nhau
"Khốn ta có lỗi bởi nào giết em
Nhớ khi em nó van xin
Ta thời chẳng đoái thương xem đến cùng
Nên nay ta bị hết đường
Chẳng sao gỡ nổi thoát đàng lối đâu
22. Rưu-ven lên tiếng nói sau
Thế tao đã chẳng nói mau ra rồi
Đừng nên đụng tới vào người
Đứa em bé bỏng ở đời cha thương
Chúng mày đã cứ coi thường
Hôm nay bị hỏi tội dường máu em
23. Chẳng ngờ quan đã nghe liền
Bởi vì thông dịch đứng bên chuyển lời
24. Giu-se lui hẳn ra rồi
Ông bưng mặt khóc xụt xùi phút giây
Lát sau lại trở vào đây
Truyền xiềng Si-mê-ôn ngay tức thời
Trước nơi con mắt mọi người
Đều nhìn thấy rõ việc rồi ra sao!
25. Đoạn sai đổ lúa vào bao
Nhét tiền vào đó giấu sau bao bì
Phát thêm lương thực đem đi
Gia nhân vâng lệnh thực thi cấp thời.

CON GIACÓP VỀ LẠI CANAAN

26. Chín người chất lúa đong rồi
Lên lừa, quê quán tái hồi về luôn
27. Tới nơi quán trọ dừng chơn
Một người lấy lúa bò ăn thấy rằng
Bạc tiền mình trả cho quan
Tại sao ai lại để nằm trong bao?
28. Tức thời họ hỏi lẫn nhau
Người ta trả lại bạc sao tôi này?
Rõ ràng trong bị tôi đây
Họ liền tán đảm mặt mày nhìn nhau
Và rồi họ nói như sau:
"Chúa ngài định liệu cách sao việc này
Có gì liên hệ ta ngay
Ý Ngài sẽ muốn tạo gây điều gì?"
29. Ca-na-an tiếp đường về
Anh em lui tới đến kề bên cha
Kể ra mọi việc trải qua
Để cho cha biết rõ là chuyện đây
30. Chủ quan Ai Cập xứ này
Quá ư tàn nhẫn vu ngay cho là
Tụi người do thám dò la
Đến đây nhòm ngó để mà mưu toan
31. Chúng con thưa lại với quan
Chúng tôi lương thiện chẳng làm thám quân
32. Anh em hết thảy đây luôn
Là con hiện sống vui chung một nhà
Mười hai ruột thịt cùng cha
Đứa em áp út thời đà mất tăm
Em út ở Ca-na-an
Sống vui bên cạnh ủi an cha già
33. Chủ quan xứ ấy nói ra
"Ta coi lương thiện bay qua cách nào?
Để đây một đứa xem sao
Còn bao đứa khác đem mau lúa về
Gia đình đỡ đói cấp kỳ
Rồi quay trở lại tức thì nơi đây
34. Đem theo em út đến ngay
Để ta thấy được điều này thực hư?
Hoặc là do thám thăm dò
Hay là lương thiện rõ từ trắng đen
Bấy giờ ta trả anh em
Và cho đi lại qua trên xứ này
35. Mọi điều kể hết cha hay
Rồi đi đổ lúa ra ngay xem nào
Mỗi người đều thấy trong bao
Số tiền để lại nhét vào nơi đây
Anh em cùng với cha hay
Cũng đều run sợ việc này làm sao?
36. Gia-cóp mới bảo như sau:
Chúng bay đánh mất con tao hai người
Giu-se, Si-mê-on rồi
Giờ còn Ben-gia-min thôi thế nào
Lại còn muốn bắt đi sao
Thật là mọi sự thân tao chịu đòn!"
37. Rưu-ven thưa với cha luôn
Cha đây cứ giết hai con tôi này
Nếu tôi để nó mất ngay
Vậy cha cứ để em đây đi cùng
Tôi thời bảo đảm trên đường
Sẽ đem trở lại sống thường bên cha.
38. Nhưng ông vẫn nói rằng là
Tao không cho phép bỏ nhà đi đâu
Vì anh nó đã mất nào
Còn em sót lại bên tao hàng ngày
Nếu trên đường xá rủi đây
Chúng bay đưa đẩy tao nay thân già
Vào nơi âm phủ nữa kìa
Ngậm ngùi chín suối khổ thì ai thương!